'บุญบารมี' สิ่งที่ผู้บริหารพึงมี
...ประทีป ตั้งมติธรรม
คำว่า
“บุญ” กับ “บารมี” ถ้าไปเปิดพจนานุกรม ไทยอังกฤษ จะพบว่าความหมายเหมือนกัน คือ Virtue หรือ Merit ซึ่งหมายถึงความดีนั่นเอง เพราะฝรั่งไม่เข้าใจ และแยกไม่ออกระหว่าง “บุญ” กับ “บารมี”แท้จริงแล้ว :
“
บุญ” คือ การกระทำดี“
บารมี” คือ ผลจากการกระทำ “บุญ”เช่น นาย ก. เป็นคนมีบารมี เพราะได้สร้างบุญกุศลไว้มาก จึงทำให้เป็นที่เคารพนับถือ ได้รับความเชื่อถือไว้วางใจ และเกรงใจจากคนทั่วไป
แต่
“บารมี” ก็ไม่ได้ทำให้คนเกรงกลัวเหมือนคนร้ายถืออาวุธเมื่อเดือนที่แล้ว ผมได้มีโอกาสไปแดนพุทธภูมิในประเทศอินเดีย หลังจากที่ได้ใฝ่ฝันจะไปอยู่นาน
สิ่งที่ประทับใจ นอกจากจะสร้างจินตนาการย้อนอดีตกับโบราณสถานต่างๆ แล้ว การเจริญภาวนาด้วยการสวดมนต์ตลอดทาง ทำให้ผมซึมซับบทสวดมนต์บทหนึ่งมาก นั่นก็คือ
“บารมี 30 ทัศ” แต่งโดย “ครูบาเจ้าศรีวิชัย” นักบุญแห่งลานนาไทย ซึ่งมีท่วงทำนองสวดที่ไพเราะคล้ายบทเพลง เนื้อหาใจความ กล่าวถึง การสร้าง “บุญบารมี” 10 ประการ ซึ่งประกอบด้วย :1. ทาน คือ การลดความโลภด้วยการ ให้สิ่งของต่างๆ แก่ผู้ที่ด้อยกว่า ตลอดจนถึงธรรมทาน
คนที่ให้ทาน ใจดี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ย่อมมีบารมีสูงกว่าคนตระหนี่ถี่เหนียว
2. ศีล คือ การรักษาศีลด้วยการละเว้นจนการทำความชั่วต่างๆ
ผู้รักษาศีล ย่อมได้รับการนับถือว่าเป็นคนดีมีบารมีมากกว่าผู้ประพฤติชั่ว
3. เนกขัมมะ คือ การออกบวชและปฏิบัติธรรม
ผู้ที่บวชเรียนและปฏิบัติธรรมเป็นนิจ ย่อมได้รับการยกย่อง และเปี่ยมด้วยบุญบารมี มากกว่าผู้ไม่ปฏิบัติธรรม
4. ปัญญา คือ การใช้ความคิดที่มีเหตุมีผล ในการกระทำสิ่งต่างๆ
ผู้ที่มีความคิดอ่านดีมีเหตุมีผล ย่อมได้รับความเชื่อถือและเป็นผู้มีบารมีมากกว่าคนที่ไร้ความคิดไร้เหตุผล
5. วิริยะ คือ ความเพียรพยายามทำสิ่งต่างๆ ให้สำเร็จ
ผู้ที่มีความเพียรเป็นนักสู้ ไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก ย่อมมีบารมีมากกว่าคนท้อแท้ง่าย และจะเป็นตัวอย่างที่ดีแก่คนทั่วไป
6. ขันติ คือ ความอดทนต่อความทุกข์ยากลำบากซึ่งคู่กับวิริยะไม่เบื่อง่าย
คนที่มีความอดทนสูงกว่า ย่อมมีโอกาสมากกว่าในการรอคอยความสำเร็จหรือสิ่งที่คาดหวัง โดยไม่เลิกราเสียก่อน และย่อมเป็นผู้ที่มีบารมีมากกว่าคนเบื่อง่าย ไม่อดทน
7. สัจจะ คือ ความจริงใจ การรักษาความสัตย์ พูดแต่เรื่องจริง ไม่โกหกหลอกลวงผู้อื่นเพื่อประโยชน์ของตน คนรักษาสัจจะ ย่อมมีบารมีสูงกว่า และได้ความเชื่อถือ เชื่อใจ จากคนทั่วไป โดยไม่ต้องห่วงกังวลว่าจะถูกหลอก
8. อธิษฐาน นั้นไม่ใช่การขอให้ได้สิ่งต่างๆ โดยไม่ทำอะไร แต่คือการกำหนดเป้าหมายในชีวิต หรือการงานต่างๆ
คนที่ถ้ามีเป้าหมายย่อมเป็นผู้มีบุญบารมีดีกว่าคนหลักลอยไม่มีเป้าหมาย
9. เมตตา คือ ความรักเอ็นดู ปรารถนาอยากให้ผู้อื่นได้สุข ผู้ที่มีจิตเมตตาสูง จะมีบารมีสูง มีเสน่ห์ในตัวเอง เพราะมองโลกในแง่ดี และทำแต่สิ่งที่ดีๆ ให้คนอื่นมีความสุข
10. อุเบกขา คือ ความเที่ยงธรรมและการวางเฉย ในสถานการณ์ที่ทุกข์มากหรือสุขมากความเที่ยงธรรมนั้นสำคัญมากสำหรับผู้พิพากษาและแม้กระทั่งผู้บังคับบัญชาหรือบิดา มารดา
การรู้จักข่มใจวางเฉยต่อวิกฤตการณ์ย่อมทำให้จิตใจสงบแน่วแน่ ไม่ตื่นตกใจจนขวัญหนีดีฝ่อ แต่กลับยังคงมีปัญญาที่จะคิดการต่างๆ ได้ดี
ผู้มีอุเบกขา จึงย่อมมีบารมีสูงกว่าผู้ที่ไม่มี
“
บารมี” นั้นกล่าวไว้ใน “โมธานกถา”“
บารมี” คือ คุณธรรมที่ให้ถึงฝั่งแห่งความสำเร็จ ซึ่งแบ่งไว้เป็น 3 ขั้น หรือ 3 ระดับ คือ :ขั้นธรรมดา
ขั้นสูงขึ้นเรียกว่า
“อุปบารมี”ขั้นสูงสุด เรียกว่า
“ปารมัตถบารมี”ดังนั้น รวมกัน 10 ข้อ x 3 ขั้น = 30 ทัศ
“
ผู้บริหาร” นั้นควรเปี่ยมด้วย การสร้างบุญบารมีต่างๆ เพราะ :“
ผู้บริหาร” เป็น “ผู้นำ” ของกลุ่มคนจำนวนมากในองค์กรต่างๆ“
ผู้บริหาร” ที่มี “บารมี” จะเป็นผู้นำที่ดีและได้รับเคารพนับถือ เชื่อถือ ไว้วางใจ จาก ผู้ใต้บังคับบัญชา“
ผู้บริหาร” ที่มี “บารมี” จะนำพาองค์กรเจริญก้าวหน้าไปในแนวทางที่ถูกต้องยั่งยืนในระยะยาว