อันตรายของทองคำ

ในแต่ละวันมนุษย์หายใจเอาอากาศเข้าไปสู่ปอด 2.5 หมื่นครั้ง คิดเป็นปริมาตรเท่ากับ 1.5 หมื่นลิตร

โดย..ภาสกร พุทธิชีวิน

ในแต่ละวันมนุษย์หายใจเอาอากาศเข้าไปสู่ปอด 2.5 หมื่นครั้ง คิดเป็นปริมาตรเท่ากับ 1.5 หมื่นลิตร

แน่นอนว่าอากาศที่เราหายใจเข้าไปไม่ดีเท่าไหร่ครับ ในปี 2544 CO2 ที่เกิดจากฝีมือมนุษย์อยู่ที่ 2.39 หมื่นล้านเมตริกตัน ปี 2553 มนุษย์สร้าง CO2 ขึ้นมาอีก 2.77 หมื่นล้านเมตริกตัน และมีการคำนวณกันว่าในปี 2568 จะมี CO2 เกิดขึ้นมาจากฝีมือของพวกเราถึง 3.71 หมื่นล้านเมตริกตัน

การมี CO2 มากขึ้นทำให้โลกร้อน ภัยพิบัติต่างๆ จึงเริ่มมีความรุนแรงขึ้น จากการสำรวจในเมืองใหญ่ๆ ว่ามี CO2 ที่เกิดจากมนุษย์เท่าไหร่ต่อคนต่อปี ก็พบว่ากรุงเทพฯ ของเรานำโด่งเลยครับ อยู่ที่ 7.3 ตัน/คน/ปี มากกว่านิวยอร์กที่ปล่อย CO2 7.1 ตัน/คน/ปี ในขณะที่ลอนดอนอยู่ที่ 6.9 ตัน/คน/ปี

ในปัจจุบันมีคนเสียชีวิตจากระบบทางเดินหายใจล้มเหลวถึงปีละ 2 ล้านกว่าคน ในไทยเองก็มีการคิดมูลค่าความเสียหายจากมลพิษทางอากาศที่มีผลกระทบต่อสุขภาพของคนไทย ปรากฏว่าคนไทยมีค่าใช้จ่ายสำหรับงานนี้เกือบๆ 6,000 ล้านบาทต่อปี

เชื่อหรือไม่ครับว่า ขยะทำให้เกิดก๊าซมีเทนที่ความรุนแรงของมันเพียงแค่ 1 ตัน ก็มีคุณสมบัติเท่ากับ CO2 ถึง 20 ตันเลยทีเดียวครับ แม้ในปัจจุบันจะมีเทคโนโลยีทันสมัยแปลงขยะเป็นพลังงานไฟฟ้าให้เราใช้ แต่ขยะก็ยังเป็นผู้ร้ายอยู่ดี

ถ้าขยะคือสิ่งไร้ค่าในสายตาของมนุษย์แล้ว เลยต้องขอถามว่า แล้วอะไรคือพระเอกในสายตาของมนุษย์ แน่นอนว่าในยุคนี้คงต้องตอบว่า “ทองคำ” ที่ราคาขึ้นเอาๆ อยู่ทุกวันนี้

แต่ใครรู้บ้างว่ากระบวนการที่ได้มาของทองคำนั้นเป็นเช่นไร และหากรู้แล้วมันจะยังเป็นพระเอกอีกหรือไม่ ไปดูกันที่งานวิจัยของ คาโรลีน สตีเฟนส์ และ อะเฮิร์น นักวิจัยของ London School of Hygene & Tropical Medicine

เขาระบุว่า การทำเหมืองแร่คืออาชีพที่อันตรายที่สุด ไม่ว่าต่อคนหรือต่อโลก

ตั้งแต่อดีตที่มนุษย์คนแรกรู้จักทองคำ จนถึงปัจจุบันเราได้มีการขุดทองคำจากใต้พื้นพิภพของเราขึ้นมาแล้วประมาณ 1.7 แสนตัน การค้นพบทองคำกระจายไปทั่วโลก แม้แต่ประเทศไทยเราก็มีการค้นพบและมีการขุดกันขึ้นมา อย่างที่เขาพนมพา จ.พิจิตร

ทองคำที่มนุษย์ขุดขึ้นมานั้น 78% นำไปทำเครื่องประดับ 10% แบ่งเป็น 2 ส่วน ส่วนหนึ่งเก็บไว้ในคลังสำรองของรัฐบาลทุกประเทศในรูปทองคำแท่ง เพื่อเป็นทุนสำรองของประเทศนั้นๆ ส่วนที่เหลือจากที่รัฐบาลเอาไว้เป็นทุนสำรอง ภาคเอกชนก็เอามาเก็งกำไร และส่วนสุดท้ายอีก 12% นำมาใช้ในภาคอุตสาหกรรมและการแพทย์

บอกไว้ให้รู้นะครับว่าแหวนแต่งงานของมนุษย์เราใช้ทองแค่ 1 ออนซ์เท่านั้น แต่ทราบหรือไม่ว่าแค่แหวนแต่งงาน 1 วง ก่อให้เกิดของเสียจากกระบวนการผลิตถึง 79 ตัน

ที่เหมืองบาตูฮีของอินโดนีเซีย พบว่าการได้มาของทองคำเพียง 1 ออนซ์ ต้องมีการขุดเจาะเพื่อวางระเบิดให้หินและดินทลายลงมา โดยต้องใช้ระเบิดถึง 250 ตัน ที่เหมืองแห่งนี้เช่นกัน เพียงแค่ 16 ชั่วโมงของการทำงาน เหมืองนี้สามารถผลิตของเสียได้มากกว่าปริมาณทองคำที่มนุษย์ผลิตได้ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันนั้น หมายถึงเพียงแค่ 16 ชั่วโมง เหมืองแห่งนี้มีของเสียมากกว่า 1.7 แสนตัน

หลังจากมีการระเบิดหินดินลงมาแล้ว ก็จะมีการหาแร่ทองคำ เมื่อพบแล้วกระบวนการสกัดเอาทองคำออกมาต้องใช้ “ไซยาไนด์” เป็นตัวหลัก ซึ่งคุณสมบัติของ “ไซยาไนด์” อย่างที่ทราบกัน เพียงแค่หยดเดียวก็สามารถคร่าชีวิตมนุษย์ได้ ในแต่ละปีมีการใช้ไซยาไนด์เพื่อสกัดทองคำถึง 1.82 แสนตัน ปริมาณมากมายของ “ไซยาไนด์” ถ้าบริหารจัดการไม่ดี มีปัญหาแน่นอนครับ

ที่อเมริกามีเหมืองทองชื่อบริวเออร์ ตั้งอยู่ในรัฐเซาท์แคโรไลนา เคยปล่อยน้ำเสียที่ปนเปื้อนไซยาไนด์ลงสู่แม่น้ำลินซ์ ปรากฏว่าปลาตายเป็นเบือครับ กว่าจะแก้ได้ปลาตายไปหลายหมื่นตัว น้ำจากแม่น้ำลินซ์ไม่สามารถใช้ได้เลยเป็นระยะทาง 80 กิโลเมตร

ที่โรมาเนียเกิดฝนตกหนัก ทำให้บ่อพักน้ำจากการล้างแร่ของเหมืองแห่งหนึ่งพังทลาย น้ำไหลลงสู่แม่น้ำเหมือนที่อเมริกาครับ ปลาตายไม่ต่างกัน แถมคนเดือดร้อน เพราะใช้น้ำไม่ได้ถึง 2.5 ล้านคน

โลกปัจจุบันเป็นโลกของทุนนิยม ทุกอุตสาหกรรมจึงพยายามที่จะลดต้นทุนของตัวเองให้ได้กำไรสูงสุด แล้วก็มีการค้นพบว่าการใช้ “ปรอท” แยกเนื้อทองออกจากหินได้ผลดีและต้นทุนถูก เหมืองแร่ทองคำขนาดเล็กเลยแห่มาใช้ปรอทกัน ทั้งๆ ที่สารปรอทอันตรายมากๆ ไม่ว่าจะอยู่ในรูปของของเหลวหรือก๊าซก็ตาม ผลจากการแห่มาใช้ปรอทกัน ทำให้ทุกวันนี้ปรอทที่อยู่ในร่างกายของมนุษย์ 1 ใน 3 มาจากการทำเหมืองแร่ทองคำ

ตราบใดที่การวัดความมั่งคั่งของมนุษย์อยู่ที่ปริมาณการครอบครองทองคำ ตราบนั้นมนุษย์ก็จะเผชิญปัญหาจากมลพิษเช่นเดิมไม่มีวันสิ้นสุด

ลองเปลี่ยนมุมมองใหม่กันดีหรือไม่ครับ เอาเป็นว่าเกณฑ์การวัดความมั่งคั่งของมนุษยชาติ นับจากจำนวนต้นไม้ ความเขียวขจีของป่าเขา ความใสและความสะอาดของแม่น้ำลำธาร ความบริสุทธิ์ของอากาศที่เราหายใจ

กำหนดให้สิ่งเหล่านี้ดึงความมั่งคั่งของมนุษยชาติ โลกใบนี้รอดครับ

&<2288;