มนต์เสน่ห์ 3 จังหวัดชายแดนใต้

เรื่อง: มัลลิกา นามสง่า

หลายคนยังหวาดกลัว กังวลใจหากต้องเดินทางไปท่องเที่ยวในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ได้แก่ จ.ปัตตานี ยะลา และนราธิวาส ส่งผลให้การท่องเที่ยวในพื้นที่นี้ตกต่ำ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ร่วมกับ สมาคมถ่ายภาพกรุงเทพ จัดโครงการ “ชีพจรลง South เม้าส์ผ่านกล้อง ท่องชายแดน” เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว

เปลี่ยนมุมมองที่มีต่อ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ในมุมมองใหม่ผ่านภาพถ่าย และภาพเคลื่อนไหว โดยช่างภาพมืออาชีพที่มาร่วมกันถ่ายทอดวิถีชีวิต วัฒนธรรม ความเป็นอยู่ที่สงบร่มเย็น ทิวทัศน์ พร้อมสถานที่ท่องเที่ยวสวยงามของพื้นที่

“นพคุณ กุลสุจริต” นายกสมาคมถ่ายภาพกรุงเทพ ผู้ริเริ่มโครงการ กล่าวถึงที่มาในฐานะที่เป็นช่างภาพซึ่งหลงใหลในการใช้กล้องฟิล์มมาโดยตลอด และกล้องฟิล์มนับเป็นเครื่องมือสามารถสื่อสารเรื่องราวต่างๆ ได้เป็นอย่างดี จึงได้ร่วมปรึกษากับอาจารย์ประสพ มัจฉาชีพ ศิลปินนักถ่ายภาพไทยปี 2547 จัดทำโครงการขึ้นมา

มีช่างภาพมืออาชีพจากสมาคมถ่ายภาพกรุงเทพ และช่างภาพในพื้นที่ ร่วมลงพื้นที่ถ่ายภาพและนำเสนอมุมมองที่มีต่อ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวได้สัมผัส รับรู้ เพราะเชื่อว่า “ภาพ 1 ภาพ แทนคำพูดได้ล้านคำ”

นิทรรศการภาพถ่ายโครงการ “ชีพจรลง South เม้าส์ผ่านกล้อง ท่องชายแดน” มีผลงาน 36 ภาพ จากช่างภาพ 12 คน นำเสนอความงามหลากหลาย อาทิ แหล่งท่องเที่ยว แหลมตาชี สะพานไม้บานา วิถีชีวิตที่มัสยิดซึ่งเป็นศูนย์รวมแหล่งพบปะของชาวบ้าน โรงเรียนสอนหนังสือ การประมง เรือกอและลวดลายสีสันงดงาม ชีวิตในตลาดเช้า ความเคลื่อนไหวในตัวเมือง ผู้คนแต่งกายตามประเพณีของชาวมุสลิม

“ประพันธ์ ไกรศักดาวัฒน์” ช่างภาพจากสมาคมถ่ายภาพกรุงเทพ “ผมใช้เวลาถ่ายภาพแค่ 1 วันครึ่ง ถ่ายทอดจากสายตาของนักท่องเที่ยว ไปตามจุดที่เขาพาไปก็กดถ่ายตามที่เราเห็นรู้สึก แล้วค่อยมาคัดเลือกอีกที คัดตามอารมณ์ของภาพและแสงของภาพ

ผมมาปัตตานีมา 3 ครั้งแล้ว ชอบถ่ายวิถีชีวิต ทิวทัศน์ซึ่งต่างจากที่อื่นอยู่แล้ว ตอนถ่ายที่มัสยิดก็เฝ้ารอแสง ใช้โดรนถ่าย ผมถ่ายทั้งแสงเช้าและเย็น แสงช่วงเย็น แสงสาด 45 องศา แสงจะเหลืองสวย แสงไม่แข็ง ส่วนถ่ายคนก็กดถ่ายตามอารมณ์ที่เป็นธรรมชาติของเขาจริงๆ ไม่มีการจัดฉาก”

“ประกาย หะยีวามิง” ช่างภาพหญิงมุสลิมในพื้นที่ จ.ปัตตานี ย้ายถิ่นฐานจากบ้านเกิด จ.ลำปาง มาอยู่ในดินแดนของสามีเมื่อ 15 ปีที่แล้ว

ด้วยหน้าที่การงาน ทำโครงการวิจัยชุมชนชายแดนใต้ต้นแบบการประมงพื้นบ้านของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี ทำให้เธอได้มีโอกาสลงพื้นที่ต่างๆ ในพื้นที่สีแดงที่คนทั่วไปไม่ได้ไป และได้สัมผัสผู้คนวิถีชีวิตจริงๆ

“ตอนที่ย้ายมาปีแรก ปัตตานียังมีผู้คนพลุกพล่าน มีร้านอาหาร สถานบันเทิงเยอะ แต่หลังจากมีเหตุการณ์รุนแรงร้านรวงก็น้อยลง บรรยากาศเงียบเหงา แต่ช่วงนี้สถานการณ์ไม่ได้รุนแรงอย่างเมื่อก่อนแล้ว แต่คนภายนอกยังคงมองว่ารุนแรง เราคนในพื้นที่ก็อยากสื่อสารออกไปว่า ปัตตานียังสวยงาม”

ประกาย เป็นช่างภาพมือรางวัล เธอถ่ายรูปส่งเข้าประกวดหลายเวทีทั้งระดับท้องถิ่นไปจนถึงประดับประเทศ ผลงานที่ผ่านการชนะก็ถูกนำมาร่วมจัดแสดงเช่นกันกับนิทรรศการนี้

“เราทำงานเกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน เราเห็นอะไรที่แตกต่างจากคนอื่นเห็น เห็นความสวยงามของชาวบ้าน ชุมชน เด็ก คนแก่ นอกจากถ่ายภาพเพื่องาน ก็อยากถ่ายภาพเหล่านี้เก็บไว้เป็นบันทึกความทรงจำด้วย

เวลาถ่ายภาพก็ถ่ายจากความรู้สึกที่เรามีความสุข มองว่าสวย ดังนั้นภาพที่เรานำมาแสดงคนก็น่าจะสัมผัสได้เหมือนความรู้สึกแรกที่เราถ่าย

สิ่งที่อยากเล่าที่สุดในภาพ คือ ความงดงามของวัฒนธรรมประเพณี ในพื้นที่ของ 3 จังหวัด เพราะการถ่ายภาพเราคิดเสมอ เราต้องถ่ายภาพที่คนเห็นแล้วมีความสุข อยากมาที่นี่ เห็นความสวยงามของพื้นที่ ช่างภาพมีหน้าที่สื่อภาพออกมาแล้วให้คนเห็น

อย่างแหลมตาชี เป็นปลายแหลมของอ่าวปัตตานี พระอาทิตย์ขึ้นกับตกจะอยู่ปลายแหลม เวลาพระอาทิตย์ขึ้นอยู่ด้านซ้าย พระอาทิตย์ตกอยู่ด้านขวา ตรงนั้นมีการวาดเรือกอและด้วย มีการทำประมงพื้นบ้าน เป็นจุดที่สวยงามมาก

แล้วภาพถ่ายจากสายตาคนในพื้นที่ เราสามารถถ่ายภาพได้ทุกช่วงเวลามากกว่า ได้แสงเช้าเย็น ในจังหวะที่ดี นอกจากถ่ายช่วงที่ลงพื้นที่กับทางโครงการ ก็มีภาพที่เคยถ่ายไว้ เป็นวิถีชีวิต ประเพณี”

ความสวยงามของ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ผ่านภาพถ่ายเหล่าช่างภาพหวังใจว่า มันจะมีมนต์เสน่ห์สามารถดึงดูดใจให้ผู้ชมได้ไปชมภาพเหล่านี้ด้วยสายตาตัวเอง

สามารถชมนิทรรศการภาพถ่ายโครงการ “ชีพจรลง South เม้าส์ผ่านกล้อง ท่องชายแดน” ได้ภายในงาน “เทศกาลเที่ยวเมืองไทย ครั้งที่ 39” วันที่ 27 ม.ค.นี้ ณ สวนลุมพินี และช่องทางการรับชมภาพและคลิปวิดีโอ ได้ที่ www.facebook.com/ชีพจรลง-South-เม้าส์ผ่านกล้อง