‘วงล้อขนมสามสี’ กลยุทธ์ลดหวานมันเค็ม

โดย...ธนวัฒน์ เพ็ชรล่อเหลียน

โรงพยาบาลแม่ใจ อ.แม่ใจ จ.พะเยา เป็นหนึ่งในภาคีที่ร่วมขับเคลื่อน “คนไทยอ่อนหวาน” ร่วมกับเครือข่ายเด็กไทยไม่กินหวานมาตั้งแต่ปี 2552

ในปีแรกเน้นการรณรงค์บริโภคน้ำตาลไม่เกินวันละ 6 ช้อนชา ถัดจากนั้นมีการจัดประกวดเมนูอ่อนหวาน โดยการให้แม่ครัวของแต่ละศูนย์พัฒนาเด็กเล็กคิดค้นเมนูอาหารอ่อนหวานเพื่อรวบรวมเป็นต้นแบบเมนูอ่อนหวานของจังหวัด

ความสำเร็จจากการดำเนินโครงการทำให้โรงพยาบาลแม่ใจขยายผลไปยัง “พฤติกรรมการบริโภคของเด็ก” โดยพุ่งเป้าที่จะลดการบริโภคน้ำหวาน น้ำอัดลม และขนมกรุบกรอบ

ที่น่าสนใจคือ นวัตกรรมการรณรงค์ ซึ่งใช้สื่อการสอนที่เรียกว่า “วงล้อขนมสามสี”

ทพ.ธิติพันธุ์ อวนมินทร์ ทันตแพทย์ชำนาญการ โรงพยาบาลแม่ใจ ผู้รับผิดชอบโครงการ เล่าว่า การดำเนินการระยะแรก เริ่มต้นที่การส่งผ่านความรู้เรื่องขนมปลอดภัยและไม่ปลอดภัยไปยังครูและผู้ปกครองเป็นลำดับแรก โดยให้ครูและผู้ปกครองคัดแยกขนมตามคำกลอน “ไม่หวานไม่เหนียวติดฟันไม่เค็มไม่มันเกินไป ของว่างต้องมีกากใย เพื่อให้ลูกหลานฟันดี”

“ถ้าขนมชิ้นไหนผ่านเกณฑ์ทั้ง 4 นี้ ก็จะเป็นขนมยิ้มที่เด็กกินได้ แต่ถ้าไม่ผ่านเกณฑ์จะเป็นขนมร้องไห้ หรือขนมอันตรายต่อสุขภาพเมื่อคักแยกแบบนี้แล้วพบว่าแทบไม่มีขนมไหนเลยผ่านเกณฑ์ขนมยิ้ม กลายเป็นว่าตะกร้าขนมร้องไห้มีเยอะมาก ไม่มีทางเลือกให้เด็กได้กินเลย” ทพ.ธิติพันธุ์ ระบุ

เมื่อเจอปัญหาว่ามีแต่ขนมร้องไห้ ก็เลยคิดว่าให้กินได้แต่อย่ากินบ่อย หรือกินแค่วันละครั้งก็พอ เราก็มาศึกษาเรื่องฉลากไฟจราจร โดยปรับเกณฑ์ตามแบบของเรา เพื่อคัดทำการคัดแยกขนมตามสัญญาณไฟจราจรคือ ขนมปลอดภัย “สีเขียว” ขนมปลอดภัยปานกลาง “สีเหลือง” และขนมอันตราย “สีแดง” 

นอกจากนี้ ยังได้นำ “วงล้อขนมสามสี”ซึ่งเป็นสื่อการสอนคัดแยกขนมมาใช้ด้วย เพื่อให้เด็กรู้สึกสนุกกับการเรียนรู้และเข้าใจง่ายขึ้น เมื่อเด็กๆ เรียนรู้การคัดแยกขนมนี้แล้ว เราก็ให้เด็กๆ ไปทำการคัดแยกขนมที่มีจำหน่ายตามร้านค้ารอบรั้วโรงเรียนและชุมชนแล้วนำบรรจุภัณฑ์ตัวอย่างมาติดบนบอร์ดขนมสามสีแสดงไว้ในโรงเรียน

จากนั้นจึงขยายโครงการออกสู่ชุมชน โดยการขอความร่วมมือร้านค้าภายใน อ.แม่ใจจำนวน 46 ร้าน ในการเข้าร่วมโครงการ “ร้านค้าอ่อนหวาน” โดยแต่ละร้านมีการจัดวางขนมสีเขียวออกมาชัดเจน ร้านค้าอ่อนหวานสามารถขายได้ทุกอย่าง แต่ต้องแยกขนมหวานสีเขียวแยกออกมาเพื่อให้เข้าถึงได้ง่าย ในส่วนร้านค้าในเขต อบต.แม่สุก จำนวน 15 ร้าน นอกจากจะคัดแยกขนมจากชั้นวางแล้ว ยังมี
การติดป้ายให้ข้อมูลขนมสามสีด้วย

การดำเนินงานของโรงพยาบาลแม่ใจนับเป็นต้นแบบของการขับเคลื่อนการลดบริโภคน้ำตาลระหว่างหน่วยงานและชุมชนที่น่าชื่นชม