'ยาหนม'สุดยอดขนม สินค้าขึ้นชื่อบ้านควนหนองกก

โดย...เมธี เมืองแก้ว

สัปดาห์นี้จะพาผู้อ่านไปรู้จักกับ “ยาหนม” หรือขนมชนิดหนึ่งที่นิยม

ทำในจังหวัดภาคใต้สำหรับเลี้ยงแขกที่มาร่วมงาน เช่น งานแต่งงาน งานบวชนาค งานเดือนสิบ ฯลฯ กล่าวกันว่างานใดเลี้ยงยาหนมถือว่าเป็นงานใหญ่มาก เพราะการกวนยาหนมต้องใช้คนจำนวนมาก ยาหนมจึงมีศักดิ์ศรีสูงกว่าขนมประเภทอื่นๆ และดูคล้ายกับ “กาละแม” แถวภาคอื่นๆ

สาเหตุที่เรียกว่ายาหนม ผู้รู้ในสมัยก่อนให้เหตุผลว่า น่ามาจากชื่อเต็มว่า “พระยาหนม” หรือ “พญาขนม” ซึ่งหมายถึงยอดแห่งขนมหรือเจ้าแห่งขนมทั้งหลาย แต่ชาวใต้นิยมเรียกสั้นๆ จึงตัดคำว่า “พระ” ออก เหลือแต่ “ยา” ส่วนตัดคำว่า “ขะ” ก็เหลือแต่ “หนม” เมื่อผสมกันจึงเกิดคำใหม่ว่า ยาหนม

สำหรับส่วนผสมของยาหนม 1 กระทะใบบัว จะประกอบไปด้วย แป้งข้าวเหนียว 4 กิโลกรัม น้ำตาลปี๊บ 9 กิโลกรัม และน้ำกะทิสดประมาณ 7 กิโลกรัม ซึ่งคั้นจากมะพร้าวประมาณ 30 ผล หรือมะพร้าวที่ขูดแล้วประมาณ 10 กิโลกรัม คั้นเอาน้ำกะทิได้ประมาณ 15 ลิตร

ส่วนวัสดุที่กวนจะใช้ไม้พายมีด้ามยาวประมาณ 1 เมตรครึ่ง โดยในการกวนถ้าไฟแรงขนมจะไหม้และใช้เวลากวนประมาณ 2 ชั่วโมงครึ่ง จนขนมสีน้ำตาลแก่ปนดำก็ใช้ได้ ก่อนตักขนมใส่ภาชนะที่ต้องการ เช่น ปี๊บ ถาด หม้อ กะละมัง แล้วแต่สะดวก แต่บางแห่งจะใส่ถั่วลิสงคั่วลงไปด้วยเพราะจะทำให้หอมและอร่อย

จิตรา วีระสุข ประธานกลุ่มสตรีทำขนมบ้านควนหนองกก หมู่ 6 ต.คลองปาง อ.รัษฎา จ.ตรัง บอกว่า เนื่องจากภายในหมู่บ้านประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม จึงรวมกลุ่มผลิตยาหนมขึ้นมาจำหน่ายในราคากิโลกรัมละ 100 บาท โดยปีล่าสุดทางกลุ่มมีรายได้จากการขายขนมถึง 7.5 แสนบาท ส่วนปีนี้อาจจะมียอดถึง 9 แสนบาท

ด้าน สมชาย จิตรเพชร นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) คลองปาง บอกว่า จุดเด่นของยาหนม บ้านควนหนองกก คือ กระบวนการผลิตที่ถูกหลักอนามัย สมาชิกทุกคนนอกจากจะต้องแต่งกายอย่างมิดชิด ยังต้องล้างมือด้วยดินปลวกเพื่อความสะอาดที่แท้จริง จนล่าสุดได้รับเครื่องหมายฮาลาลแล้ว

นอกจากนั้น ยังจัดทำโรงเรือนให้เป็นสัดส่วนและเป็นระเบียบเรียบร้อยเพื่อให้เกิดความปลอดภัยต่อผู้บริโภค ที่สำคัญการตั้งกลุ่มสตรีทำขนมทำให้ชาวบ้านมีรายได้ ซึ่งยังดีกว่าทำสวนยางในยุคที่ราคาตกต่ำเสียอีก แถมยังสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันในชุมชนและช่วยสืบสานภูมิปัญญาพื้นบ้านด้วย