หยุดยุงลาย หยุดไข้เลือดออก

โดย...วรธาร ทัดแก้ว/คลังภาพโพสต์ทูเดย์

ช่วงฤดูฝนของทุกปี สิ่งหนึ่งที่พึงต้องระวังคือไข้เลือดออก สถานการณ์ ณ ตอนนี้ของประเทศไทยตั้งแต่เดือน ม.ค.11 มิ.ย. 2556 พบผู้ป่วย 43,609 ราย เพิ่มขึ้นจากช่วงเวลาเดียวกันปี พ.ศ. 2555 กว่า 3 เท่าตัว เสียชีวิตแล้ว 50 ราย หากไม่เร่งควบคุมกระทรวงสาธารณสุขคาดว่าในช่วง 3 เดือน คือ มิ.ย.-ส.ค. จำนวนผู้ป่วยจะเพิ่มขึ้นอีก 23 เท่าตัวเนื่องจากมีปริมาณยุงลายมาก

เป็นที่รู้กันว่ายุงลายคือพาหะตัวฉกาจที่ทำให้คนเป็นโรคไข้เลือดออก โดยคนเป็นโรคไข้เลือดออกจะมีอาการไข้สูงลอยนานเกิน 2 วัน ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน ซึม เบื่ออาหาร หน้าแดง คอแดง ปวดศีรษะ หรือปวดกระบอกตา อาจพบจุดเลือดที่ผิวหนัง กดเจ็บชายโครงด้านขวา มักไม่ไอ ไม่มีน้ำมูก ต่างจากการเป็นหวัด เว้นแต่เป็นไข้ทั้งสองอย่างในเวลาเดียวกัน

นพ.พรเทพ ศิริวนารังสรรค์ อธิบดีกรมควบคุมโรค เตือนว่า ใครที่มีอาการดังกล่าวมานี้ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและหากเป็นไข้เลือดออกแล้วช่วงที่ไข้ลดลงในวันที่ 34 ซึ่งเป็นระยะไข้ทุเลาหรือที่เรียกว่าสร่างไข้ แทนที่ผู้ป่วยจะรู้สึกแจ่มใสขึ้นแต่จะกลับซึมลง กินหรือดื่มไม่ได้ เป็นอาการช็อก มีอันตรายถึงชีวิต ต้องรีบพาไปพบแพทย์เพื่อรักษาให้ทันท่วงที ถ้าช้าอาจเสียชีวิต แต่หากมีข้อสงสัยสอบถามที่ศูนย์บริการข้อมูลสายด่วนฮอตไลน์กระทรวงสาธารณสุข หมายเลข 1422 และศูนย์ปฏิบัติการกรมควบคุมโรค โทร. 02-590-3333

การป้องที่ดีอย่าให้ยุงกัด โดยนอนในมุ้งหรือทายากันยุง เช่น โลชันตะไคร้หอมเพื่อป้องกันยุงกัด รวมถึงการสวมใส่เสื้อผ้าสีอ่อนๆ ซึ่งเป็นสีที่ยุงไม่ชอบ แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือการตัดวงจรยุงลายให้สิ้นซาก ทำลายลูกน้ำยุงตามภาชนะเก็บกักน้ำในบ้านและรอบบ้าน ตัดตอนไม่ให้ลูกน้ำกลายเป็นยุง ซึ่งกรมควบคุมโรคแนะนำด้วยวิธีปฏิบัติที่เรียกว่า “5 ป.1ข.”

ได้แก่ 1.ปิดภาชนะขังน้ำให้มิดชิดไม่ให้ยุงลายเข้าไปวางไข่ 2.เปลี่ยนน้ำแจกัน ถังเก็บน้ำทุก 7 วัน ตัดวงจรลูกน้ำกลายเป็นยุง 3.ปล่อยปลากินลูกน้ำ เช่น ปลาหางนกยุง ปลากัด ในภาชนะใส่น้ำถาวร 4.ปรับปรุงทำความสะอาดบ้านให้ปลอดโปร่ง โล่ง สะอาด ลมพัดผ่าน ไม่เป็นที่เกาะพักยุงลาย 5.ปฏิบัติให้เป็นนิสัย และขัดล้างไข่ยุงลายตามผนังภาชนะเหนือผิวน้ำประมาณ 12 ซม. ถ้าไม่มีน้ำท่วมถึงจะแห้งติดผนังภาชนะได้นานเป็นปี แต่ถ้ามีน้ำท่วมถึงไข่ก็พร้อมแตกตัวเป็นลูกน้ำได้ใน 30 นาที และใช้เวลา 12 วันฟักตัวเป็นลูกน้ำ

อากาศชื้นระวังปอดบวมถามหา

ช่วงนี้ฝนตกบ่อยอากาศชื้นใครที่นอนเปิดพัดลมแรงๆ ใส่ตัวระวังปอดบวมอาจถามหา โดยเฉพาะผู้สูงอายุและเด็กเล็กโดยอาการของโรคจะมีไข้สูง ไอ หายใจหอบ เหนื่อย มักจะเกิดตามหลังป่วยไข้หวัดประมาณ 3 วัน ส่วนเด็กอายุต่ำกว่า 2 ขวบ ไข้จะสูง มีอาการซึม ไม่กินน้ำกินนม ไอมีเสมหะ หายใจหอบเร็วหรือมีเสียงดังหวีด หรือหายใจแรงจนชายโครงบุ๋ม ต้องรีบพาไปพบแพทย์

วิธีป้องกัน คือ ต้องหมั่นดูแลสุขภาพ พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ สวมเสื้อผ้าให้ความอบอุ่นร่างกายอย่างเพียงพอโดยเฉพาะเด็กในช่วงเวลากลางคืนที่เป็นช่วงอากาศเย็น กินอาหารที่มีประโยชน์ กินผักและผลไม้ให้มากขึ้นเพราะในผักและผลไม้จะมีวิตามินซีเสริมสร้างภูมิต้านทานโรค รวมถึงหลีกเลี่ยงการคลุกคลีและใช้สิ่งของร่วมกับผู้ป่วย

ฤดูฝนควรกินอาหารประเภทไหน

เข้าสู่หน้าฝนร่างกายของคนเราธาตุลมจะกำเริบได้ง่าย ธาตุอื่นๆ ในร่างกายก็แปรปรวนไปด้วย และไฟธาตุในการย่อยอาหารก็มักอ่อนกำลัง ดังนั้น ในหน้าฝนควรกินอาหารที่เพียงพอเหมาะสมเพื่อไม่ให้ไฟธาตุที่มีน้อยต้องทำงานหนักเกินไปและควรกินอาหารที่ย่อยง่าย

อาหารที่ควรกินในหน้าฝน ควรเป็นอาหารที่มีสมุนไพรที่รสเผ็ดร้อนอยู่บ้าง เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ กะเพรา เพื่อช่วยให้ย่อยง่ายและบำรุงไฟธาตุในร่างกาย แต่ไม่ควรกินรสเผ็ดจัดจ้านเกินไปเพราะอาจทำให้ร่างกายแห้งลงอีก นอกจากนี้ ในการปรุงอาหารควรใส่ส่วนผสมที่ให้ความชุ่มชื้นลงไปด้วย เช่น น้ำมัน เนยใส เพื่อเติมความชื้นให้ร่างกาย แต่วันใดที่ฟ้าปิดมีแต่เมฆหรือฝน อายุรเวชแนะนำให้กินอาหารรสเค็ม เปรี้ยว และย่อยง่าย