เริ่มต้นด้วยความเลื่อมใสศรัทธาที่ดีย่อมนำไปสู่การปฏิบัติที่ควร (ตอน ๔)

จึงไม่สามารถบัญญัติความรู้โดยชอบได้ว่า อุปาทานเหล่านั้นมีอะไรเป็นแดนเกิด!?

โดย...พระอาจารย์อารยะวังโส

แต่ในเขตพระพุทธศาสนานั้นพระบรมศาสดาได้ทรงบัญญัติคำสอนไว้ว่า อะไรเป็นต้นเหตุ อะไรเป็นเหตุเกิด อะไรเป็นกำเนิด อะไรเป็นแดนเกิด ในปัจจัยแห่งอุปาทาน ดังที่ตรัสไว้ว่า ตัณหาเป็นต้นเหตุ เหตุเกิด เป็นกำเนิด เป็นแดนเกิด ของอุปาทาน และสรุปรวมลงที่ตัณหาเป็นสมุทัยของความทุกข์ ด้วยทุกข์เกิดมีขึ้นได้ เพราะมีตัณหาเป็นต้นเหตุ เป็นเหตุเกิด เป็นกำเนิด เป็นแดนเกิด แห่งทุกข์ทั้งปวง... นี่เป็น อริยสัจ ที่ปรากฏในเขตพระพุทธศาสนาเท่านั้น จึงควรค่าแก่การถวายความเลื่อมใสศรัทธาด้วยการประพฤติปฏิบัติบูชา เพื่อความรู้แจ้งในพระธรรมที่เป็นอริยสัจ อันนำไปสู่พระนิพพานเป็นที่สุด

สำหรับความศรัทธาเลื่อมใสที่เกิดขึ้นต่อพระผู้มีพระภาคเจ้า สามารถจัดแบ่งตามบุคคลได้ ๔ จำพวกคือ

บุคคลผู้ถือรูปเป็นประมาณ เลื่อมใสในรูป

บุคคลผู้ถือเสียงเป็นประมาณ เลื่อมใสในเสียง

บุคคลผู้ถือความเศร้าหมองเป็นประมาณ เลื่อมใสในความเศร้าหมอง

บุคคลผู้ถือธรรมเป็นประมาณ เลื่อมใสในธรรม

โดยอธิบายว่า บางคนในโลกนี้ เห็นรูปสูงสง่า เห็นรูปผึ่งผาย เห็นรูปมีลักษณะงดงาม ถือว่ารูปเป็นประมาณ ยังความเลื่อมใสเกิดขึ้นในรูป

บางคนในโลกนี้ ถือเอาประมาณในเสียงนั้น ด้วยการยกย่องของคนอื่น ด้วยการชมเชยของคนอื่น ด้วยการสรรเสริญของคนอื่น ด้วยการที่คนอื่นนำชื่อเสียงไปกล่าวต่อๆ กันไป แล้วยังความเลื่อมใสให้เกิดขึ้น นี้เรียกว่า บุคคลถือเสียงเป็นประมาณ เลื่อมใสในเสียง

บุคคลบางคนในโลกนี้ เห็นความเศร้าหมองแห่งจีวร หรือเห็นความเศร้าหมองแห่งบาตร หรือเห็นความเศร้าหมองแห่งเสนาสนะ หรือเห็นการบำเพ็ญทุกกิริยาต่างๆ แล้วถือเอาความเศร้าหมองนั้นเป็นประมาณ ยังความเลื่อมใสให้เกิดขึ้น นี้เรียกว่า บุคคลผู้ถือความเศร้าหมองเป็นประมาณในความเศร้าหมอง

บางคนในโลกนี้ เห็นศีล เห็นสมาธิ หรือเห็นปัญญาแล้ว ถือเอาธรรมนั้นเป็นประมาณ ก็ยังความเลื่อมใสให้เกิดขึ้นนี้เรียกว่า บุคคลผู้ถือธรรมเป็นประมาณ เลื่อมใสในธรรม

จากความศรัทธาเลื่อมใสจากบุคคลทั้ง ๔ ประเภท จึงนำไปสู่การถวายสักการบูชาพระผู้มีพระภาคเจ้า อันเป็นไปตามอุปนิสัย วาสนา บารมี ของบุคคลเหล่านั้น ซึ่งย่อมมีอานิสงส์ของผลจากความเลื่อมใสแตกต่างกันไป อันแปรไปตามสภาพเหตุปัจจัยนั้นๆ ซึ่งในที่สุดแห่งความศรัทธาเลื่อมใส ย่อมน้อมโน้มไปสู่ที่หมายเดียวกัน ได้แก่ การประพฤติธรรม ชอบโดยธรรม สมควรแก่ธรรม เพื่อมุ่งสู่ความดับทุกข์ให้สิ้นไปในเบื้องหน้านั้นเอง...

มาช่วยกันพิจารณาปุจฉาที่กล่าวมา กรณีความศรัทธาเลื่อมใสในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว...ในพระราชดำรัส ซึ่งทรงพระราชทานเป็นพระราโชบาย เพื่อเป็นแนวทางดำเนินชีวิตการพัฒนาสังคมประเทศชาติ ก็คงเช่นเดียวกับกรณีความศรัทธาเลื่อมใสในเขตพระพุทธศาสนาตามที่กล่าวมาของบุคคล ...

อ่านต่อฉบับวันพรุ่งนี้