เรื่องตักบาตรพระอุปคุตมีที่มาอย่างไร!? ใช่หรือคือพระพุทธศาสนา (ตอน ๓)

พระยามารอยู่สวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัสดีทราบว่า พระมหากษัตริย์จะทรงทำบุญเป็นงานใหญ่ จึงลงมาจากเทวโลก

โดย...พระอาจารย์อารยะวังโส

พระยามารอยู่สวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัสดีทราบว่า พระมหา กษัตริย์จะทรงทำบุญเป็นงานใหญ่ จึงลงมาจากเทวโลก เพื่อจะทำลายพิธีกรรม บันดาลด้วยฤทธิ์ ให้เกิดลมห่าฝนทรายกรด กระทำให้เกิดความมืดมนอนธการ และเหตุการณ์อื่นๆ อีกหลายอย่าง พระเถระก็ต่อสู้ด้วยฤทธิ์ จนพระยามารพ่ายแพ้ ยอมจำนน เท่านั้นยังไม่พอ เพื่อเป็นการทรมานพระยามารให้หมดพยศ พระเถระจึงเนรมิตสุนัขเน่าแขวนคอพระยามาร แล้วท้าให้พระยามาร ให้ไปขอผู้ที่สามารถจะแก้สุนัขเน่าให้ออกจากคอได้ พระยามารจึงเที่ยวไปหาเทพไท้ ผู้ทรงไว้ซึ่งเทวฤทธิ์ เพื่อให้ช่วยแก้สุนัขเน่าที่แขวนคออยู่ออก แต่หามีท่านผู้ใดสามารถแก้ได้ไม่ ทุกท่านก็บอกให้พระยามารกลับมาหาพระเถระอีก พระเถระบังคับให้พระยามารไปยังภูเขาลูกหนึ่ง แล้วแก้สุนัขเน่าออกจากคอ เปลื้องกายพันธน์ (สายรัดประคด) ของตนออก อธิษฐานกายพันธน์ให้ยาว แล้วผูกคอพระยามารติดไว้กับภูเขา บังคับให้อยู่ ณ ที่นั้น ตลอดเวลา ๗ ปี ๗ เดือน ๗ วัน เมื่อครบกำหนดเสร็จงานมหกรรมแล้ว จึงปล่อยพระยามาร พระยามารสิ้นพยศ ยอมตนถึงพระรัตนตรัยว่าเป็นสรณะ นี่ว่าถึงประวัติความเป็นมาของพระมหาอุปคุตเถระ คงจะนับถือสืบเนื่องมาจากเรื่องตามที่เล่ามานี้เอง พุทธศาสนิกชนในภาคเหนือ เมื่อจะมีงานปอย (ฉลอง) โบสถ์ วิหาร เป็นต้น จึงนิยมปลูกหอมหาอุปคุตไว้ในบริเวณงาน แล้วจัดแจงเครื่องอัฐบริขาร ตั้งขบวนไปแห่พระมหาอุปคุตมาจากแม่น้ำ โดยสมมติหินก้อนใดก้อนหนึ่งแทนพระมหาอุปคุต เพื่อคุ้มครองมิให้มีอันตรายเกิดขึ้นในงาน บางแห่งก็มีพระพุทธรูปตั้งไว้ด้วย เมื่อเดือนเม.ย. ๒๔๙๙ ข้าพเจ้ามีโอกาสได้ไปร่วมงานฉัฏฐสังคายนา และงานฉลองพระพุทธศาสนายุกาล ๒๕๐๐ ณ ประเทศพม่า ได้เห็นประเพณีอย่างหนึ่งที่นิยมทำคล้ายกับพุทธศาสนิกชนภาคเหนือ คือ มณฑปสำหรับประดิษฐานพระมหาอุปคุต

อ่านต่อฉบับวันจันทร์