เก็บขยะให้หาดสวยให้น้ำใส เพื่อทุกชีวิตในท้องทะเล

โดย...โยธิน อยู่จงดี

หลายสัปดาห์ก่อนได้มีโอกาสไปร่วมกิจกรรมเก็บขยะริมทะเล ซึ่งเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่มีอาสาสมัครเข้าร่วมโครงการมากที่สุดในโลกโครงการหนึ่ง เราเคยได้แต่ตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นว่าเป็นเพราะพวกเราใช้พลังงาน ปล่อยคาร์บอนทำให้โลกร้อน นั่นเป็นความจริงที่เกิดขึ้นโดยที่เรามองไม่เห็นหรือไม่สามารถรับรู้ได้หากปราศจากข้อมูลเชิงสถิติที่ชัดเจน แต่สำหรับปัญหาขยะทะเลแล้วนี่คือความจริง ของจริงที่อยู่ตรงหน้าปัญหาธรรมชาติจากน้ำมือมนุษย์ที่ต้องได้รับการแก้ไขให้มากที่สุด

ขยะทะเลเหล่านี้กำลังคุกคามความยั่งยืนของพื้นที่ชายฝั่งทะเลอันเปราะบาง ผลลัพธ์จากพฤติกรรมการกิน ดื่ม สูบ การใช้ข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน และอีกส่วนหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือขยะทะเลที่มาจากกิจกรรมคมนาคมขนส่งทางทะเลการประมง และภาคอุตสาหกรรมการผลิต

ในช่วง 50 ปีที่ผ่านมา พบซากของวัสดุสังเคราะห์ในปริมาณที่มากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะพลาสติกในการผลิตอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ รถยนต์ เรือ หีบห่อบรรจุภัณฑ์สำหรับอาหารและเครื่องดื่มสายรัดลังสินค้า อุปกรณ์ประมงนานาชนิด กลายเป็นขยะตกค้างอยู่ในทะเล ที่ผ่านมาอาสาสมัครกว่า 7 ล้านคนทั่วโลกขององค์กรอนุรักษ์มหาสมุทร สามารถเก็บขยะทะเลได้จำนวนมหาศาล คิดเป็นน้ำหนักรวม 56.2 ล้านกิโลกรัม จากแนวชายฝั่งและพื้นที่ใต้ทะเลใน 125 ประเทศ

 

ขยะที่เก็บได้ส่วนใหญ่คือบุหรี่และก้นกรองบุหรี่ คิดเป็นอัตราส่วนประมาณ 1 ใน 4 ของขยะทะเลทั้งหมด ส่วนประเทศไทย ขยะส่วนใหญ่ที่เก็บได้คือถุงพลาสติก รองลงมาคือเชือกจากการประมงและธุรกิจริมชายหาด สุดท้ายคือฝาจุกขวดน้ำชนิดต่างๆ รวมทั้งขวดแก้ว

ดังนั้นเราจึงชวนมาเป็นแนวร่วมช่วยกันรักษาความสะอาด ด้วยการเก็บขยะริมชายหาดกันคนละเล็กละน้อย ด้วยการเข้าร่วมติดตามข่าวสารจาก www.projectaware.org แต่การเก็บขยะริมทะเลก็มีสิ่งที่ต้องเตรียมตัวและข้อห้ามด้วยเช่นกัน

การเก็บขยะริมทะเลอย่าเพิ่งคิดว่าจะมีแต่ถุงพลาสติกกับขวดน้ำนะครับ เพราะยังมีขยะปนเปื้อนสารพิษอีกเป็นจำนวนมาก เราจึงควรหลีกเลี่ยงการเข้าใกล้ถังโลหะหรือถังพลาสติกขนาดใหญ่ รวมทั้งถังขนาด 5 แกลลอน ซึ่งอาจบรรจุวัตถุอันตรายอยู่ภายใน เช่น สีหรือสารเคมีอื่นๆ เมื่อพบขยะประเภทนี้ควรติดต่อเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องให้ดำเนินการเคลื่อนย้ายอย่างเหมาะสม

สวมถุงมือและรองเท้าที่ปิดมิดชิดในทุกครั้งที่เข้าร่วมกิจกรรมทำความสะอาดชายหาด เพื่อป้องกันอันตรายจากสิ่งมีคม และเพิ่มความระมัดระวังเป็นพิเศษเมื่อพบเศษแก้วเข็มฉีดยา หรือวัตถุมีคมอื่นๆ

หลีกเลี่ยงการเข้าไปยังพื้นที่ที่อ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลง เช่น สันทราย พื้นที่ชุ่มน้ำ และระมัดระวังการเหยียบย่ำบนพืชพันธุ์ที่บอบบาง รวมทั้งเฝ้าระวังสัตว์ที่อาศัยอยู่ตามธรรมชาติ และหลีกเลี่ยงการสร้างความรบกวนสัตว์เหล่านั้น หากพบสัตว์เกยตื้นหรือได้รับบาดเจ็บจากขยะทะเล อย่าพยายามช่วยเหลือสัตว์เคราะห์ร้ายด้วยตัวเอง เพราะอาจทำให้สัตว์นั้นถึงแก่ความตายเร็วขึ้นถ้าคุณไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญในการช่วยเหลือสัตว์

 

สำหรับการเก็บขยะใต้ทะเล ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่า ผู้ร่วมกิจกรรมเก็บขยะใต้ทะเลทุกคนผ่านการเรียนหลักสูตรดำน้ำมาตรฐานจนได้รับประกาศนียบัตรหรือบัตรดำน้ำมาแล้ว รวมทั้งตรวจสอบอุปกรณ์ดำน้ำทุกชิ้นว่าอยู่ในสภาพดีและพร้อมใช้งาน

ใช้ระบบบัดดี้เพื่อช่วยเหลือดูแลกันในระหว่างที่อยู่ใต้น้ำและปฏิบัติตามกฎสากลว่าด้วยความปลอดภัยในการดำน้ำอย่างเคร่งครัด สวมถุงมือดำน้ำเสมอเพื่อป้องกันอันตราย อย่าพยายามเก็บกู้ขยะทะเลที่มีน้ำหนักมากหรือเป็นวัตถุอันตราย ที่สำคัญคือหลีกเลี่ยงการเข้าใกล้ถังน้ำมันขนาด 55 แกลลอน เพราะอาจบรรจุสารเคมีอันตราย

ควรดำน้ำสำรวจภูมิประเทศใต้น้ำของพื้นที่ที่จะเก็บขยะทะเลก่อนลงมือปฏิบัติงานจริง รวมทั้งตรวจสอบสภาพอากาศ กระแสน้ำ และการขึ้นลงของน้ำทะเล

ทำงานด้วยความใจเย็นและระมัดระวัง เพื่อป้องกันความเสียหายที่จะเกิดขึ้นกับสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล และอาสาสมัครที่ผ่านการฝึกฝนหรือมีทักษะเฉพาะ จึงจะสามารถตัดเลาะอวนออกจากปะการังได้ หากขาดประสบการณ์หรือประเมินแล้วว่าการเคลื่อนย้ายขยะทะเลชิ้นนั้นจะยิ่งสร้างความเสียหายมากขึ้น ควรปล่อยมันไว้เช่นเดิม

สุดท้ายไม่เก็บขยะทะเลที่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่หรือลงเกาะเป็นบ้านของพวกเขาแล้ว เพราะเท่ากับว่าขยะนั้นกลายเป็นแหล่งอาศัยแห่งใหม่ของพืชหรือสัตว์ทะเล

ดูเหมือนเป็นเรื่องง่ายแค่เดินเก็บขยะใช่ไหมครับ แต่ความจริงแล้วการเก็บขยะทะเลก็เป็นงานที่ต้องใช้ความระมัดระวังพอสมควร แต่ทางที่ง่ายที่สุดก็คือพวกเราควรช่วยกันลดการทิ้งขยะริมทะเล กลุ่มที่นิยมนั่งดื่มเหล้าสูบบุหรี่ริมทะเลก็ควรหาถุงใส่ขยะของตัวเองแล้วนำมาทิ้งในถังขยะหรือจุดที่กำหนด เพราะขยะอันดับหนึ่งที่พบมากที่สุดก็คือก้นบุหรี่ ตามด้วยฝาจุกเครื่องดื่มต่างๆ หากเราช่วยกันเก็บขยะหรือลดขยะได้ไม่เพียงแต่เราจะได้หาดแสนสวยกลับมา แต่สิ่งมีชีวิตในท้องทะเลจะไม่ต้องทนกับพฤติกรรมสุดสกปรกของมนุษย์อย่างเราๆ อีกต่อไป.

&<2288;