มามองมอญ มาท่องบางกระดี่

โดย...รอนแรม ภาพ ไฮฟ์สเตอร์

เสียงร้องโต้ตอบในการแสดงทะแยมอญยังคงสร้างความเพลิดเพลินใน ชุมชนมอญบางกระดี่ เขตบางขุนเทียน ชุมชนมอญขนาดใหญ่ที่สุดในกรุงเทพมหานคร มีประชากรกว่า 3,000 คน ที่ยังคงรักษาวิถีชีวิตแบบมอญดั้งเดิม ไม่ว่าจะเป็น การอยู่อาศัย อาหารการกิน ภาษา และการแต่งกาย

นอกจากนี้ ชุมชนยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม เคยได้รับรางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย (Thailand Tourism Awards) ปี 2550 และสดๆ ร้อนๆ เพิ่งถูกคัดลือกให้เป็น 1 ใน 6 ชุมชนในโครงการแอพเพียร์ (APPEAR) นวัตกรรมทางสังคมที่เชื่อมชุมชนกับ 6 โรงแรมในกรุงเทพฯ เพื่อสร้างการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน

นักท่องเที่ยวสามารถเดินเที่ยวชุมชนได้ โดยเริ่มที่ ศูนย์ศิลปวัฒนธรรมมอญ ซอยบางกระดี่ แยก 14 พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านที่รวบรวมข้าวของเครื่องใช้เก่าแก่มาจัดแสดง แสดงถึงวิถีชีวิตมอญโบราณตั้งแต่เกิดจนตาย หนังสืออักษรมอญ งานประเพณีต่างๆ เรื่องราวของอาหาร พระพุทธรูป ไปจนถึงเครื่องดนตรีมอญ ซึ่งเป็นสิ่งที่คนมอญรุ่นใหม่ไม่เคยเห็น

 

จากนั้นเดินต่อไปที่ ซอยบางกระดี่ แยก 12 แวะชม บ้านเย็บปักถักร้อย เครื่องแต่งกายของชาวมอญที่เป็นเอกลักษณ์ ชายจะนุ่งโสร่งตราหมากรุกสวมเสื้อกุยเฮง มีผ้าพาดไหล่ ฝ่ายหญิงจะนุ่งซิ่นสวมเสื้อลูกไม้ตัดตามนิยมและมีผ้าสไบ คนสูงอายุอาจนุ่งโจงกระเบนหรือนุ่งซิ่น สวมเสื้อผ่าอกตัดด้วยผ้าลูกไม้หรือผ้าชนิดอื่นๆ และผ้าสไบเฉียง

ผ้าสไบ เป็นส่วนสำคัญที่ต้องคู่กายสาวมอญเสมอ สำหรับห่มไหล่พาดจากไหล่ซ้ายไปด้านหลังอ้อมใต้รักแร้ขวาแล้วขึ้นไปทับบนไหล่ซ้าย หากไปงานรื่นเริงสามารถใช้คล้องคอหรือพาดลงมาตรงๆ บนไหล่ซ้าย โดยสาวๆ ต้องตัดและปักลายด้วยตนเองเพื่ออวดฝีมือการปักร้อย

และเดินต่อไปยังท้ายซอยจะเจอ บ้านนิภาเย็บใบจาก ที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมการสร้างบ้าน และการใช้ชีวิตใช้ประโยชน์จากธรรมชาติท้องถิ่น เดินจากแยก 12 ไปแยก 2 ระหว่างทางจะเจอ บ้านทำแส้ จากสะโพกจาก ภูมิปัญญาของชาวบ้านที่นำส่วนเหลือใช้มาทำให้เป็นประโยชน์ ไว้สำหรับไล่ยุงและแมลง ทั้งยังเป็นผลิตภัณฑ์ออร์แกนิกแท้ๆ

 

ละแวกเดียวกันสามารถเข้าไปทักทายลุงป้าน้าอาใน บ้านทะแยมอญ การแสดงพื้นบ้านที่เล่นจะเข้กับซอ เป็นที่ตั้งของ คณะหงส์ฟ้ารามัญ วงทะแยมอญหนึ่งเดียวในประเทศไทย ลักษณะเป็นเพลงร้องโต้ตอบกัน คล้ายกับเพลงลำตัดบ้านเรา โดยจะมีนักร้องฝ่ายชายและนักร้องฝ่ายหญิงโต้ตอบภาษามอญกันเป็นคู่ๆ พร้อมร่ายรำประกอบอย่างสนุกสนาน

เมื่อสนุกกับเพลงโฟล์กจนเต็มอิ่มให้เดินต่อไปยัง ซอยบางกระดี่ แยก 2 ที่ตั้งของขนมหวานน่ารับประทานที่ ร้านป้าเปี๊ยก เช่น กาละแม กระยาสารท ทองหยอด ฝอยทอง และทีเด็ดอย่าง เม็ดขนุนลูกโต ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชุมชน ทำให้เห็นกันสดๆ ทั้งความประณีตในทุกกระบวนการทำ ได้สูดกลิ่นหอมหวาน และได้เอร็ดอร่อยไปกับบทสนทนาของป้าเปี๊ยกที่จะเล่าประสบการณ์การทำขนมมากว่า 50 ปีให้ฟัง

จากนั้นการเดินเที่ยวจะไปสิ้นสุดที่ วัดบางกระดี่ ศูนย์กลางของชุนชนชาวมอญ อายุกว่า 150 ปี โดยมีศิลปกรรมแบบมอญ พระประธาน ลักษณะปางมารวิชัยเป็นศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ทำจากทองเหลืองทั้งองค์ มีเจดีย์ทรงฉลุลายโปร่ง และมีเสาหงส์เป็นสัญลักษณ์ของวัด

 

นอกจากการเดินเที่ยวในชุมชนแล้ว การล่องเรือชมวิถีชีวิตริมสองฝั่งคลองก็น่าสนใจ โดยชุมชนอยู่ติดกับคลองบางกระดี่น้อยเชื่อมกับคลองสนามชัย ทำให้เห็นบ้านเรือนของสองทั้งฝั่งบางกระดี่และสมุทรสาคร หรือจะเลือกมาเที่ยวตามประเพณี 12 เดือน เช่น ก.ย.มีเทศกาลตักบาตรน้ำผึ้ง และ ต.ค.มีเทศกาลตักบาตรดอกไม้ ตักบาตรเทโว และเทศกาลกวนกระยาสารทในช่วงวันออกพรรษา เป็นต้น

การเดินทางไปยังชุมชนมอญบางกระดี่ ให้เดินทางทาง ถนนพระราม 2 มุ่งหน้าสมุทรสาคร เมื่อลงสะพานวงแหวนพระราม 2 จะมีทางแยกทางซ้ายมือเข้า ถนนบางกระดี่ ขับต่อไปจนเจอสะพานสูงข้ามคลองสนามชัย และลงสะพานไปจะเจอวัดบางกระดี่อยู่ทางขวามือ จอดรถได้ที่นั่น ทั้งนี้การเดินเที่ยวชุมชนสามารถไปได้ทุกเมื่อ แต่หากเข้าชมเป็นหมู่คณะต้องติดต่อคณะกรรมการการท่องเที่ยวบ้านมอญบางกระดี่ล่วงหน้า สอบถามโทร. 08-6603-3038