การตรวจระดับน้ำตาลผ่านน้ำลาย แนวทางใหม่ในการตรวจสุขภาพ

ระดับน้ำตาล อีกหนึ่งตัวชี้วัดทางสุขภาพสำคัญที่เราต้องเอาใจใส่ เป็นเหตุให้เราได้รับการตรวจสอบระดับน้ำตาลในเลือดเป็นประจำอยู่ทุกปี เพราะเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินไป อาจนำไปสู่ความผิดปกติทางร่างกายที่ส่งผลกระทบทางสุขภาพของเราในระยะยาว

 

          นี่จึงเป็นเหตุให้ระดับน้ำตาลในเลือดมีความสำคัญต่อร่างกาย โดยเฉพาะกับผู้ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงผิดปกติอย่างผู้ป่วยเบาหวาน นอกจากไม่สามารถเปลี่ยนน้ำตาลไปใช้เป็นพลังงานยังอาจนำไปสู่โรคแทรกซ้อนชนิดอื่น เป็นเหตุให้ต้องได้รับการตรวจสอบและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดอย่างเข้มงวด

 

          วันนี้เราจึงมาดูกันเสียหน่อยว่าแนวทางการตรวจสอบระดับน้ำตาลในเลือดต้องทำเช่นไร

 

 

การตรวจสอบระดับน้ำตาลในปัจจุบัน

 

          แน่นอนเมื่อพูดถึงการตรวจวัดระดับน้ำตาลในปัจจุบัน ช่องทางที่ทุกคนต่างคุ้นเคยคือต้องอดอาหารและน้ำดื่มไม่ต่ำกว่า 8 ชั่วโมงแล้วเจาะเลือด หรือการตรวจ Fasting Blood Sugar (FBS) เป็นการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดย้อนหลัง 2 – 3 วัน โดยหากระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่าระดับ 126 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ขึ้นไป จะถือว่ามีความเสี่ยงเบาหวาน

 

          อีกหนึ่งแนวทางที่ได้รับความนิยมในการใช้งานคือ การตรวจ Glycated hemoglobin (HbA1c) เป็นการตรวจระดับน้ำตาลที่เกาะในเซลล์เม็ดเลือดแดง มีข้อดีคือ สามารถตรวจวัดระดับน้ำตาลย้อนหลังได้ 2 – 3 เดือน อีกทั้งใช้ประเมินภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวานทั้งโรคไต ความดันตา ไปจนหลอดเลือดหัวใจ แต่ก็มีกรรมวิธียุ่งยากและค่าใช้จ่ายมากกว่า

 

          การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดนอกจากแนวทางที่พูดถึงข้างต้น ปัจจุบันเราสามารถตรวจระดับน้ำตาลแบบเรียลไทม์ โดยอาศัยอุปกรณ์ Blood Glucose Monitoring(BGM) อาศัยกลไกเดียวกับการตรวจ FBS ทำให้เราสามารถตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเองได้ทุกที่ทุกเวลา

 

          ขั้นตอนการใช้งานอุปกรณ์ BGM นั้นง่ายมาก เริ่มจากการเปิดและตั้งค่าการทำงานของตัวเครื่อง จากนั้นจึงล้างมือและทำความสะอาดด้วยแอลกอฮอล์ก่อนเจาะเลือด โดยทำการเจาะที่บริเวณปลายนิ้วกลางหรือนาง หลังจากเช็ดเลือดหยดแรกออกแล้วนำเลือดหยดที่สองมาตรวจวัดก็จะได้ผลตามต้องการ

 

          อุปกรณ์ตรวจระดับน้ำตาล BGM ได้รับความนิยมในการใช้งานทั่วไป ด้วยราคาไม่ได้สูงเกินไปแต่ช่วยให้ตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดได้ตลอดเวลา ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถประเมิน ควบคุม ลดความเสี่ยงจากระดับน้ำตาลได้เอง อีกทั้งช่วยให้แพทย์วินิจฉัยอาการได้แม่นยำยิ่งขึ้น

 

          อย่างไรก็ตามการตรวจระดับน้ำตาลยังจำเป็นต้องเจาะเลือดสร้างความยุ่งยาก นำไปสู่การพัฒนาการตรวจระดับน้ำตาลผ่านน้ำลาย

 

 

อุปกรณ์ตรวจระดับน้ำตาลด้วยน้ำลาย

 

          ผลงานนี้เป็นของทีมวิจัยจาก Université de Sherbrooke กับการพัฒนาอุปกรณ์ตรวจวัดระดับน้ำตาลแบบใหม่ที่ไม่จำเป็นต้องเจาะเลือดอีกต่อไป แต่อาศัยการตรวจวัดระดับกลูโคสผ่านน้ำลาย สามารถเข้าถึงและใช้งานง่ายไม่ต่างจากอุปกรณ์ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดในบ้านอย่าง BGM

 

          สำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่ต้องการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด การตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดถือเป็นเรื่องยุ่งยาก ด้วยทุกครั้งที่ทำต้องอาศัยการเจาะเลือดทำให้เกิดแผล จำเป็นต้องได้รับการดูแลเป็นอย่างดีเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อซึ่งถือเป็นโรคแทรกซ้อนที่เกิดได้ง่าย นำไปสู่การพัฒนาแนวทางการตรวจน้ำตาลด้วยวิธีอื่นอย่างน้ำลาย

 

          แน่นอนแนวคิดการตรวจระดับน้ำตาลด้วยน้ำลายไม่ใช่ของใหม่ อันที่จริงปัจจุบันก็สามารถทำได้แต่จำเป็นต้องใช้งานอุปกรณ์เฉพาะทาง มีค่าใช้จ่ายสูง และต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ทำให้การตรวจระดับน้ำตาลด้วยน้ำลายไม่ได้รับความนิยมในการใช้งานจริง

 

          ด้วยเหตุนี้ทางทีมวิจัยจึงได้พัฒนา ไบโอเซ็นเซอร์ชนิดพิเศษด้วยเทคนิค Aptamer เซ็นเซอร์ชนิดพิเศษจะตรวจวัดสัญญาณไฟฟ้าเคมี พัฒนาเพื่อให้รองรับและสามารถตรวจสอบระดับกลูโคสด้วยน้ำลายโดยเฉพาะ เพื่อให้เซ็นเซอร์รองรับการตรวจระดับน้ำตาลด้วยน้ำลายใกล้เคียงกับการตรวจผ่านเลือด

 

          ภายหลังการพัฒนาและนำเซ็นเซอร์มาทดลองการใช้งาน สามารถตรวจระดับน้ำตาลผ่านน้ำลายได้อย่างราบรื่น โดยสามารถแสดงระดับความเข้มข้นกลูโกสในน้ำลายได้ภายในระยะเวลาเพียง 30 วินาทีหลังป้อนตัวอย่าง อีกทั้งหากนำไปล้างทำความสะอาดและเก็บไว้ในสารละลายที่ถูกต้อง ยังช่วยให้สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำในภายหลังได้

 

          ด้วยแนวทางนี้เองหากการตรวจระดับน้ำตาลผ่านน้ำลายสามารถชี้วัดได้จริง จะทำให้การเจาะเลือดเพื่อตรวจระดับน้ำตาลเป็นเพียงอดีต นั่นจะทำให้การตรวจวัดระดับน้ำตาลทำได้ง่ายและสะดวกขึ้นอย่างมาก มีประโยชน์อย่างยิ่งต่อผู้ป่วยเบาหวานที่จากนี้ไม่ต้องเจาะเลือดให้ยุ่งยากหรือเสี่ยงติดเชื้อ รวมถึงคนทั่วไปที่จากนี้เราอาจไม่ต้องอดข้าวอดน้ำเพื่อตรวจสุขภาพอีกต่อไป

 

          ถือเป็นการยกระดับวิธีการตรวจวัดระดับน้ำตาลและคุณภาพชีวิตของทุกคนไปพร้อมกัน

 

 

          น่าเสียดายที่เราอาจต้องอดใจรออักสักพัก ด้วยทางทีมวิจัยจำเป็นต้องพัฒนาอีกหลายด้าน โดยเฉพาะค่าน้ำตาลที่ตรวจจากเซ็นเซอร์สามารถใช้ในการแพทย์ได้เพียงไร แต่หากเซ็นเซอร์ชนิดนี้ได้รับการพัฒนาจนประสบความสำเร็จ นอกจากบอกลาการเจาะเลือดวัดระดับน้ำตาลอย่างถาวร ยังอาจนำไปใช้งานในการวินิจฉัยโรคชนิดอื่น เช่น โรคเหงือก ได้อีกด้วย

 

          ที่เหลือคงต้องรอดูต่อไปว่าจะสามารถพัฒนาให้สามารถใช้งานจริงได้หรือไม่

 

 

 

          ที่มา

 

          https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/blood-sugar-test

         

https://www.bangkokhospital.com/content/why-measure-blood-sugar-levels

 

          https://newatlas.com/medical/saliva-glucose-testing-diabetics/