ญี่ปุ่น-เกาหลีแตกคอ ฉุดแผนทรัมป์ใช้เพื่อนบ้านเล่นงานจีน

สำนักข่าว Bloomberg รายงานว่า ความสัมพันธ์ระหว่างพันธมิตรของสหรัฐในเอเชียตะวันออกคือญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้ต้องสั่นคลอน เนื่องจากความขัดแย้งที่เกิดจากการที่ศาลเกาหลีใต้สั่งให้ยึดทรัพย์สินของบริษัทญี่ปุ่นเพื่อชดเชยให้ชาวเกาหลีที่ถูกเกณฑ์ไปทำงานในช่วงที่ญี่ปุ่นยึดครองเกาหลีเป็นอาณานิคม ความขัดแย้งนี้บั่นทอนความพยายามของทรัมป์ที่ต้องการให้ทั้งสองประเทศช่วยสกัดกั้นอิทธิพลของจีน

ศาลแขวงในเมืองโพฮังทางตะวันออกของเกาหลีใต้สั่งยึดหุ้นมูลค่าประมาณ 356,000 เหรียญสหรัฐที่ Nippon Steel Corp. ของญี่ปุ่นร่วมทุนกับ Posco ผู้ผลิตเหล็กของเกาหลีใต้ หาก Nippon Steel ไม่อุทธรณ์คดีภายในเจ็ดวันคำสั่งดังกล่าวจะมีผลบังคับใช้และมีแนวโน้มที่จะทำให้เกิดความตึงเครียดเนื่องจากญี่ปุ่นคัดค้านว่าคำสั่งดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย

กรณีนี้เริ่มต้นจากการที่เมื่อปี 2018 ศาลฎีกาของเกาหลีใต้สั่งให้ Nippon Steel และ Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ต้องรับผิดในการชดเชยแรงงานเกาหลีที่ถูกบังคับในช่วงปี 1910-1945 ในช่วงที่เกาหลีตกเป็นอาณานิคมญี่ปุ่น เมื่อบวกกับประเด็นความขัดแย้งเรื่องทำนองเดียวกัน เช่น หญิงเกาหลีที่ถูกเกณฑ์ไปเป็นนางบำเรอในกองทัพญี่ปุ่น และการแย่งชิงเกาะท็อกโด/ทาเกชิมะ ยิ่งทำให้ทั้งสองขัดแย้งกันหนักขึ้น

รัฐบาลญี่ปุ่นประกาศลั่นว่าจะโต้กลับหากเกาหลีใต้ยึดทรัพย์สินบริษัทญี่ปุ่น ในขณะที่รัฐบาลเกาหลีใต้ก็ไม่รดราวาศอก บอกว่าได้มีการทบทวนมาตรการตอบโต้ที่เป็นไปได้แล้ว

ความขัดแย้งนี้บั่นทอนความร่วมมือเรื่องความมั่นคง และเป็นปัญหาสำหรับโดนัลด์ ทรัมป์ที่พยายามกดดันจีนโดยขอความช่วยเหลือจากพันธมิตรในเอเชียเพื่อยับยั้งจีนไม่ให้ครอบงำทะเลจีนใต้และปิดกั้นเทคโนโลยีของจีนโดยอ้างความเสี่ยงด้านความมั่นคง

รัฐบาลทรัมป์ลังเลใจที่จะแทรกแซงและบรรเทาความตึงเครียด แต่เมื่อปีที่แล้วรัฐบาลทรัมป์กดดันเกาหลีใต้ในนาทีสุดท้าสยให้ยอมรับสินธิสัญญาแลกเปลี่ยนข่างกรองกับญี่ปุ่นเพื่อสร้างเครือข่ายของสหรัฐในการรับมือกับภัยคุกคามอย่างจีนและเกาหลีเหนือ

ความตึงเครียดที่เกิดขึ้นใหม่อาจส่งผลกระทบต่อสหรัฐในด้านเศรษฐกิจ รัฐบาลทรัมป์เริ่มพุดถึงการถอนภาคการผลิตออกจากประเทศจีน และยังพูดอย่างเปิดเผยว่าต้องการให้ประเทศที่เป็นมิตรในเอเชียช่วยผลิตสินค้าที่จำเป็น และต้องการความช่วยเหลือจากประเทศญี่ปุ่นเกาหลีใต้และประเทศอื่นๆ ในเรื่องนี้

อย่างไรก็ตาม ความตึงเครียดระหว่างญี่ปุ่นและเกาหลีใต้อาจส่งผลดีต่อจีนตามที่ จ้าวทง นักวิชาการอาวุโสของสถาบัน Carnegie-Tsinghua Center ในกรุงปักกิ่งกล่าวไว้

“ช่องว่างที่เพิ่มขึ้นระหว่างญี่ปุ่นและเกาหลีใต้อาจช่วยให้จีนรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับเกาหลีใต้ เนื่องจากความคับข้องใจทางประวัติศาสตร์ที่มีต่อญี่ปุ่น และสามารถช่วยให้มั่นใจได้ว่าพันธมิตรด้านความมั่นคงสามฝ่ายระหว่างสหรัฐฯ - ญี่ปุ่น - เกาหลีใต้จะไม่มีทางเป็นจริงได้” จ้าวทงกล่าว

ผู้คนในทั้งสองประเทศก็มีความรู้สึกที่เต็มไปด้วยความเกลียดชังกัน โพลที่ตีพิมพ์ในเดือนมิถุนายนโดยหนังสือพิมพ์ Yomiuri ของญี่ปุ่นและหนังสือพิมพ์ Chosun Ilbo ของเกาหลีใต้พบว่า 84% ของชาวญี่ปุ่นและชาวเกาหลีใต้ 90% (ซึ่งเป็นระดับสูงสุด) มองว่าความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองประเทศไม่ดี

Photo by Olivier DOULIERY / AFP