อะไร คือ หุ้นกู้แปลงสภาพ?

โดย เสาวลักษณ์ คำวิลัยศักดิ์

บลจ.เอ็มเอฟซี จำกัด (มหาชน)

นักลงทุนที่แสวงหาอัตราผลตอบแทนที่สูงขึ้นมักจะเลือกลงทุนในกลุ่มสินทรัพย์เสี่ยง ได้แก่ การลงทุนในหุ้น ในขณะเดียวกันก็อาจจะมองข้ามการลงทุนในสินทรัพย์ปลอดภัยที่ให้ผลตอบแทนที่ต่ำกว่า เช่น เงินฝาก พันธบัตรรัฐบาล และหุ้นกู้เอกชน แต่มีหุ้นกู้เอกชนประเภทหนึ่งที่มีลักษณะเป็นตราสารหนี้และสามารถเปลี่ยนสถานะเป็นหุ้นสามัญได้ นั่นคือ หุ้นกู้แปลงสภาพ

แม้ว่าอัตราดอกเบี้ยที่ได้จากหุ้นกู้แปลงสภาพจะต่ำกว่าหุ้นกู้เอกชนทั่วไป แต่หากราคาหุ้นสามัญของบริษัทมีราคาสูงขึ้น นักลงทุนจะได้ประโยชน์จากส่วนต่างราคาเมื่อมีการแปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญ อย่างไรก็ตาม ในสถานการณ์ที่การลงทุนในหุ้นมีความไม่แน่นอนและมีความผันผวนส่งผลให้ราคาหุ้นสามัญของบริษัทลดลง นักลงทุนสามารถที่จะถือหุ้นกู้ต่อไป เพื่อรับดอกเบี้ยและรอดูจังหวะโอกาสที่จะเลือกว่าจะแปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญหรือไม่

ดังนั้น หุ้นกู้แปลงสภาพเป็นทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจที่จะเข้าลงทุน เพราะมีความยืดหยุ่น และช่วยป้องกันความเสี่ยงเมื่อราคาหุ้นปรับลงแรงหุ้นกู้แปลงสภาพ (Convertible Bond) คือหุ้นกู้เอกชนที่มีผลตอบแทนสูงกว่าเงินฝากและพันธบัตรรัฐบาล แต่อัตราดอกเบี้ยจะต่ำกว่าหุ้นกู้เอกชนทั่วไป ผู้ถือหุ้นกู้มีฐานะเป็นเจ้าหนี้ของบริษัท โดยจะได้รับผลตอบแทนในรูปดอกเบี้ยและเงินต้นคืนเมื่อครบกำหนด

แต่ที่แตกต่างจากหุ้นกู้เอกชนปกติ คือ มีสิทธิที่อนุญาตให้ผู้ถือหุ้นกู้นี้สามารถเลือกที่จะแปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญได้ตามอัตรา ราคา และเวลาที่กำหนดไว้ และเมื่อแปลงสภาพเป็นหุ้นสามัญแล้ว สถานะของนักลงทุนก็เปลี่ยนไปเป็นเจ้าของบริษัท มีสิทธิเหมือนถือหุ้นสามัญปกติทุกอย่าง ได้เงินปันผล, มีสิทธิเข้าประชุมผู้ถือหุ้น เป็นต้น และได้กำไรจากส่วนต่างราคา ข้อดีจากหุ้นกู้แปลงสภาพในแง่นักลงทุน คือ ได้ลงทุนในกลุ่มสินทรัพย์ปลอดภัยเช่นเดียวกับหุ้นกู้ปกติ และจะได้ประโยชน์ในกรณีที่ราคาหุ้นของบริษัทปรับขึ้นไปมากผู้ถือหุ้นกู้แปลงสภาพก็สามารถแปลงตราสารหนี้นั้นให้เป็นหุ้นสามัญได้ด้วย

แต่ถ้าราคาหุ้นลดลง ผู้ถือหุ้นกู้แปลงสภาพก็ไม่จำเป็นต้องใช้สิทธิแปลงสภาพและถือไปเรื่อยๆ เหมือนหุ้นกู้ธรรมดาความเสี่ยงของหุ้นกู้แปลงสภาพก็เหมือนกับหุ้นกู้ทั่วไป คือ ความเสี่ยงจากการผิดนัดชำระหนี้ ในกรณีที่บริษัทผู้ออกหุ้นกู้นำเงินจากการขายหุ้นกู้ไปลงทุนจนเกิดผลเสียหายและไม่สามารถจ่ายคืนดอกเบี้ยและเงินต้นได้ นอกจากนี้ยังมี ความเสี่ยงด้านอัตราดอกเบี้ย ในภาวะที่อัตราดอกเบี้ยเป็นขาขึ้น ผู้ลงทุนอาจจะเสียโอกาสที่จะได้รับดอกเบี้ยที่มีอัตราเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากการซื้อหุ้นกู้จะมีอัตราดอกเบี้ยที่ชัดเจนและตายตัวตลอดระยะเวลาที่กำหนด

การกระจายการลงทุนไปยังหุ้นกู้เอกชน นักลงทุนจะต้องทำความเข้าใจและศึกษาบริษัทผู้ออกหุ้นกู้ อันดับความน่าเชื่อถือที่บ่งชี้ถึงคุณภาพของผู้ออกหุ้นกู้ พิจารณาฐานะการเงินสัดส่วนหนี้สินเมื่อเทียบกับทุน สภาพคล่องทางการเงินของบริษัทผู้ออกหุ้นกู้รวมถึงความน่าเชื่อถือของผู้ถือหุ้นและผู้บริหาร อย่าดูเพียงแค่ผลตอบแทนหรือดอกเบี้ยสูงพึงตระหนักไว้ว่าอัตราผลตอบแทนที่สูงขึ้นย่อมมาพร้อมความเสี่ยงโดยเฉพาะความเสี่ยงผิดนัดชำระหนี้

หากนักลงทุนไม่มีเวลาศึกษาทำความเข้าใจ สามารถเลือกลงทุนผ่านกองทุนรวมที่มีผู้เชี่ยวชาญคอยติดตามสภาวะการลงทุนและที่สำคัญการลงทุนผ่านกองทุนรวมจะช่วยในเรื่องของการกระจายความเสี่ยงในการลงทุนทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยขอคำแนะนำจากผู้แนะนำการลงทุนและนักลงทุนต้องอ่านหนังสือชี้ชวนฉบับเต็มเสียก่อนที่จะลงทุนทุกครั้ง และถ้าลงทุนในต่างประเทศต้องรู้ว่ากองทุนไปลงทุนในสกุลเงินใดและแนวทางการป้องกันความเสี่ยงอัตราแลกเปลี่ยนของกองทุน อย่าด่วนตัดสินใจลงทุนโดยไม่เข้าใจลักษณะและความเสี่ยงของกองทุนประเภทนี้ให้ดี