กิมย้ง นิยายจริงไม่อิงการเมือง

ว่ากันว่ามีชายคนหนึ่งรวมแผ่นดินจีนยุคใหม่ให้เป็นหนึ่งเดียวกันได้ตั้งนานแล้ว คนคนนั้นไม่ใช่นักการเมืองที่ไหน แต่คือนักเขียนนิยายกำลังภายในที่ชื่อ กิมย้ง(金庸)... นี่เป็นคำพูดเล่น แต่ก็มีความจริง กิมย้งรวมชาวจีนเป็นหนึ่งเดียวกันจริงๆ และไม่ใช่แค่จีนฮ่องกง จีนไต้หวัน จีนแผ่นดินใหญ่ แต่ยังรวมถึงจีนโพ้นทะเล

กิมย้งทำให้แผ่นดินจีนโบราณในจินตนาการเป็นหนึ่งเดียวด้วยผลงานของเขา บ้างผ่านการอ่าน บ้างผ่านการชม

มังกรหยก กระบี่เย้ยยุทธจักร แปดเทพอสูรมังกรฟ้า อุ้ยเสี่ยวป้อ เป็นหนึ่งในชื่อผลงานที่ชาวไทยคุ้นเคย ไม่เคยอ่านก็ต้องเคยดู ไม่เคยดูก็ต้องเคยได้ยิน อิทธิพลของกิมย้งนั้น... ระดับโลก

สมคำพูดที่ว่า “ที่ไหนมีคนจีน ที่นั่นมีคนอ่านนิยายกิมย้ง” กิมย้งเป็นชาวเจ้อเจียง เมื่อหนุ่มย้ายมาทำงานที่ฮ่องกง เริ่มต้นด้วยการเป็นนักหนังสือพิมพ์ เป็นนักเขียนนิยายกำลังภายใน จากนั้นจึงก่อตั้งหนังสือพิมพ์ของตัวเอง เป็นนักธุรกิจ เป็นเจ้าสัว แต่ทุกคนรู้จักชื่อกิมย้งดีที่สุดในฐานะนักเขียนนิยายกำลังภายใน ซึ่งก็ควรจะเป็นเช่นนั้น เพราะกิมย้ง คือนามปากกา ชื่อจริงของเขาคือจาเหลียงยง (查良镛)

นิยายของเขาได้รับการยกย่องในหลายทาง ทั้งพล็อตเรื่องที่อ้างอิงประวัติศาสตร์ การสร้างสรรค์บุคลิกและภาพลักษณ์ตัวละครให้ผู้อ่านจินตนาการได้ชัดเจนด้วยคำพูดกระชับ รวบรัด

ภาพ ก๊วยเจ๋ง อึ้งย้ง เอี๊ยก้วย เตียบ่อกี้ ตงฟางปุ๊ป้าย อุ้ยเสี่ยวป้อ ในหัวท่าน คือเครื่องยืนยันฝีมือกิมย้ง

เขาเป็นนักเขียนรุ่นบุกเบิกที่นำนิยายกำลังภายในก้าวสู่ยุคใหม่ในช่วงกลางยุค 50 ยุคใหม่ คือการนำโลกจอมยุทธ์ ประวัติศาสตร์ และความโรแมนติก ผนวกไว้ด้วยกัน ซึ่งไม่มีใครทำมาก่อนอันที่จริงผู้บุกเบิกนิยายกำลังภายในยุคใหม่คนแรกคือ เหลียงอวี่เซิง (梁羽生) ซึ่งเริ่มผลงานในปี 1952 ส่วนกิมย้งเริ่มเขียนผลงานในปี 1955 แต่ด้วยความที่โด่งดังกว่ามาก ทุกคนจึงถือกิมย้งเป็นตัวแทนรุ่นบุกเบิก

นิยายของกิมย้งแฝงคติคุณธรรมแห่งจอมยุทธ์ คือการถือความสัตย์ รักชาติ ยื่นมือเข้าช่วยเหลือผู้ทุกข์ยาก ทนลำบากก่อนประสบความสำเร็จ ซึ่งประทับใจผู้อ่านตลอดมา

นิยายของกิมย้งยังท้าทายและตั้งคำถามกับความดีงามในคติจีนโบราณ เช่น ความรักระหว่างศิษย์ชายอาจารย์หญิง พรหมจรรย์ของหญิงสาว (เอี้ยก้วย เซียวเหล่งนึ่ง) วีรบุรุษของชาติที่ไม่ขึ้นกับสายเลือด (เฉียวฟง) หรือกำเนิดที่ต้อยต่ำกับชีวิตที่ไร้วรยุทธ์ (อุ้ยเสี่ยวป้อ)

กิมย้งตั้งใจให้ผู้อ่านได้เห็นคติคุณธรรม แต่มีคนคิดไปไกล ตีความนิยายแต่ละเรื่องเข้ากับการเมือง เพราะการเมืองจีนในช่วงที่นิยายกิมย้งถูกเขียนขึ้นเผ็ดร้อนอย่างยิ่ง นิยายทั้งหมดของกิมย้งแต่งขึ้นช่วงปี 1955-1972 ช่วงที่พรรคคอมมิวนิสต์ได้ชัยชนะ ออกนโยบายก้าวกระโดดใหญ่ ต่อเนื่องด้วยปฏิวัติวัฒนธรรม กิมย้งในฐานะคอลัมนิสต์เขียนวิพากษ์การเมืองและสังคมไปพร้อมกับการเขียนนิยายกำลังภายใน จะไม่ใช้ตัวละครสะท้อนความเห็นต่อสังคมและการเมืองไปได้อย่างไร...

บ้างว่าไตรภาคมังกรหยกสะท้อนความตกต่ำเมื่อพรรคคอมมิวนิสต์ครองเมือง บ้างว่าความมืดมนในจิตใจตัวละครของกิมย้ง สะท้อนความตกต่ำและโสมมของการเมืองยุคปฏิวัติวัฒนธรรม

แน่นอนว่าในช่วงนั้นนิยายของกิมย้งย่อมเป็นหนังสือต้องห้ามในแผ่นดินใหญ่

ในบทบาทของนักหนังสือพิมพ์ กิมย้งอยู่ในรายชื่อที่ถูกพวกฝ่ายซ้ายจัดหมายหัว กิมย้งโต้ว่าไม่กลัว อุดมการณ์ด้านหนังสือพิมพ์ของเขาไม่มีวันเปลี่ยนแปลง “มิเช่นนั้นคงจะถูกวีรบุรุษทั้งหลายที่ผมเขียนขึ้นหัวเราะเยาะเอา”

แต่ในบางช่วงกิมย้งก็จำต้องหลีกลี้ไปต่างประเทศ ซึ่งมีเกร็ดน่าสนใจ ครั้งหนึ่งที่ต้องหลบไปยุโรป เขาต้องฝากฝังนักเขียนท่านอื่นให้เขียนเรื่องแปดเทพอสูรมังกรฟ้าแทน (ซึ่งตอนนั้นเขียนเป็นตอนๆ ลงหนังสือพิมพ์)

เมื่อกิมย้งกลับมา นักเขียนท่านนั้นยิ้มแย้มเข้าใส่ บอกว่า “ขอโทษด้วยจริงๆ ผมเกลียดตัวละครที่ชื่ออาจื่อเข้าไส้ ผมเลยทำอาจื่อตาบอดไปซะแล้ว”

...อาจื่อคือตัวละครหญิงที่มีพื้นฐานทางบ้านเลวร้าย ถูกบ่มเพาะด้วยอาจารย์สันดานโฉด เธอรักและยอมทุกอย่างให้กับเฉียวฟง(ตัวเอกของเรื่อง) แต่สำหรับคนอื่น เธอเอาแต่ใจ เห็นแก่ตัว และอำมหิตอย่างร้ายกาจ

นักเขียนคนนั้นคือ หนีควง นักเขียนบทภาพยนตร์และนิยายวิทยาศาสตร์ชื่อดังของฮ่องกง

กิมย้งและหนีควง ถูกจัดอยู่ใน “4 อัจฉริยะแดนฮ่องกง” โดยอีก 2 ท่านคือ หวงจาน นักประพันธ์เพลง และ ไช่หลาน นักเขียนด้านอาหาร ทั้ง 4 คือตัวแทนด้านบุ๋นที่ชาวฮ่องกงภาคภูมิใจ ทั้ง 4 คนล้วนเป็นมิตรสหายกัน หวงจานยังเป็นผู้แต่งเพลงประกอบภาพยนตร์ กระบี่เย้ยยุทธจักร ที่คอหนังกำลังภายในคุ้นหูกันดี (ส่วนโก้วเล้งส่วนใหญ่โลดแล่นอยู่ในไต้หวันมากกว่า จึงไม่ถูกนับรวม)

ที่น่าสนใจก็คือ ในไต้หวัน ซึ่งเป็นอีกฝั่งการเมืองนิยายกิมย้งก็เคยตกเป็นหนังสือต้องห้ามไปด้วย

มังกรหยกภาคหนึ่ง มีชื่อจีนซึ่งแปลตรงตัวว่า “ชีวประวัติวีรบุรุษยิงอินทรี” ถูกทางการไต้หวันห้ามตีพิมพ์ จนต้องเปลี่ยนชื่อเป็น “ชีวประวัติวีรบุรุษทะเลทราย” ด้วยเหตุว่า คำว่า “วีรบุรุษ” และ “ยิงอินทรี” เคยปรากฏอยู่ในบทกลอนของเหมาเจ๋อตง ผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์ คู่ปรับพรรคก๊กมินตั๋ง

แม้บทบาทของกิมย้งนอกนิยายกำลังภายในจะเกี่ยวข้องกับการเมืองไม่น้อย ในฐานะนักหนังสือพิมพ์ชื่อดัง ทำให้เขาได้เป็นหนึ่งในคณะร่างกฎหมายแม่บทของฮ่องกงในช่วงทศวรรษที่ 70 และยังเป็นหนึ่งในคณะกรรมาธิการเตรียมการถ่ายโอนอำนาจฮ่องกงคืนสู่จีน แต่เอาเข้าจริงเขามักปฏิเสธความเกี่ยวพันระหว่างนิยายที่เขาแต่ง กับการแฝงนัยเสียดสีการเมือง

ตอนหนึ่งของบทนำที่กิมย้งเขียนในการปรับปรุงเนื้อหานิยายของเขาในปี 2002 มีใจความว่า

“ตลอดระยะเวลาอันยาวนาน วิธีการมองวรรณกรรมของชาวจีน ไม่ต่างกับในยุคกลางของยุโรป คือใช้ความดีงามความเลวร้ายมาเป็นมาตรฐานตรวจสอบ...

...พวกเขาไม่เชื่อว่าวรรณกรรมคือการแสดงออกซึ่งอารมณ์ แต่เห็นว่าวรรณกรรมมีไว้รับใช้การเมือง

ผมเขียนนิยายกำลังภายในก็แค่เพื่อการรังสรรค์ตัวละคร เล่าเรื่องของพวกเขาที่อยู่กลางสภาพแวดล้อมของยุทธภพจีนโบราณที่ขาดแคลนกฎหมาย และใช้วรยุทธ์เข้าแก้ไขสถานการณ์ข้อพิพาทเพื่อฝ่าฟันกับสังคมที่ไม่ใช้เหตุผล

ยุคนั้นกับปัจจุบันแตกต่างกันมาก แต่บุคลิกและอารมณ์ของคนกลับไม่ต่าง ทุกข์ สุข พบ พราก รัก โลภ โกรธ หลงของคนยุคโบราณ จึงยังคงนำพาให้จิตใจของผู้อ่านในปัจจุบันบังเกิดอารมณ์เฉกเช่นเดียวกัน ผู้อ่านอาจจะรู้สึกได้ว่าผู้เขียนมีฝีมือไม่พิถีพิถันหรือเทคนิคการเขียนยังไม่เข้าขั้น บรรยายได้ไม่ลึกซึ้ง หรือเมื่อใช้คุณค่าทางวรรณศิลป์มาวัดแล้วดูเป็นผลงานด้อยค่า

แต่อย่างไรก็ตาม ผมไม่ได้ซ่อนนัยทางการเมืองอะไรไว้ เพราะขณะที่ผมเขียนนิยาย ผมก็เขียนวิพากษ์การเมือง ประวัติศาสตร์ ปรัชญา ศาสนา ไปด้วย ซึ่งต่างจากการเขียนนิยายกำลังภายในอย่างสิ้นเชิง บทความที่เกี่ยวกับแนวคิดต้องอาศัยหลักและเหตุผลของผู้อ่าน บทความพวกนี้จึงจะมีถูกมีผิด มีจริงมีเท็จให้ตัดสินผู้อ่านอาจจะเห็นด้วยทั้งหมด บางส่วน หรือไม่เห็นด้วยเลย แต่สำหรับนิยาย ผมหวังเพียงว่าผู้อ่านจะบอกว่าชอบหรือไม่ชอบ บอกว่าประทับใจหรือน่าเบื่อ”... เท่านั้นเอง

ในด้านหนึ่งกิมย้งก็ตักเตือนคนคิดเยอะได้น่าสนใจ วรรณกรรมทั้งหลายย่อมมีด้านหนึ่งเพื่อการแสดงออกของอารมณ์ มิใช่จะถูกตีความว่ารับใช้การเมืองอยู่ร่ำไป...

ด้วยเคารพและอาลัยกับการจากไปของกิมย้ง ในบ่ายวันที่ 30 ต.ค. 2018