31 ตุลาคม เป็นวันออมแห่งชาติ

ชาติชาย พยุหนาวีชัย ผู้อำนวยการธนาคารออมสิน

ก่อนที่โลกจะมีวันออมสากลเป็นครั้งแรก เมื่อปี 2467 ต้นแบบการออมของชาวไทยก็คือพระเจ้าแผ่นดิน ผู้ปกครองอาณาประชาราษฎร์ให้อยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุข พระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ทรงเป็นแบบอย่างของการประหยัดและอดออมให้กับราษฎร โดยเฉพาะ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงมีพระราชดำริให้จัดตั้ง "คลังออมสิน" เพื่อเป็นสถานที่เก็บรักษาทรัพย์สินและปลูกฝังนิสัยประหยัดมัธยัสถ์ให้กับราษฎรมาตั้งแต่ปี 2456 ก่อนที่รัฐบาลไทยจะประกาศให้ทุกวันที่ 31 ต.ค. เป็น "วันออมแห่งชาติ" เมื่อวันที่ 20 ต.ค. 2541 เพื่อสร้างวินัยในการเก็บออมและการใช้จ่ายให้กับประชาชน

ถึงวันนี้ วันที่โลกเข้าสู่ยุคดิจิทัล การออมก็ยังเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็น และรูปแบบการออมก็มีหลากหลายเพิ่มเติมมากขึ้น ไม่ใช่เพียงแค่เก็บเงิน ฝากธนาคาร แต่ทุกวันนี้ เราจะเห็นมีผลิตภัณฑ์ทางการเงินของกลุ่มธนาคารและไม่ใช่ธนาคารทยอยออกสู่ตลาดมากมาย อย่างไรก็ตาม การมีผลิตภัณฑ์ทางการเงินมากมาย กลับไม่ได้แสดงว่าเรามีการออมเพิ่มขึ้น โดยรายงานสถานการณ์การออมจากหลายๆ สถาบันของประเทศ บ่งชี้ตรงกันว่า การออมของครัวเรือนไทยในช่วง 5 ปี ผ่านมา ค่อนข้างคงที่ คือมีสัดส่วนการออมที่เปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นเล็กน้อย ทั้งนี้เพราะประชาชนส่วนใหญ่ยังไม่เห็นความสำคัญของการออม และมีค่านิยมการออมแบบชั่วครู่ชั่วยาม จะเก็บออมก็ต่อเมื่อ "มีเหลือจากการใช้จ่าย" สมการการออมของเราจึงเป็นลักษณะ "รายได้หักค่าใช้จ่ายเท่ากับการออม" ซึ่งค่านิยมแบบนี้ฉุดให้ภาวะการออมของประเทศไม่ก้าวหน้า ดังนั้น เราจึงต้องมารณรงค์เปลี่ยนมุมมองการออมกันใหม่ก่อน โดยเราจะใช้สมการที่ว่า "รายได้หักการออมเท่ากับค่าใช้จ่าย" แทนค่านิยม "เหลือจึงออม" เพื่อสร้างจิตสำนึกการออม ฝึกฝนวินัยในการเก็บออมอย่างสม่ำเสมอ เพราะการออมเป็นเรื่องที่ต้องใช้เวลาในการสะสมไปเรื่อยๆ ไม่ใช่การเก็บเงินครั้งเดียว แต่การออมคือการหมั่นเก็บ หมั่นสะสม เพิ่มพูนเงินไปเรื่อยๆ

ซึ่งจากผลการศึกษาของศูนย์วิจัยเศรษฐกิจ ธุรกิจและเศรษฐกิจฐานราก ธนาคารออมสิน พบว่า การออมเป็นปัจจัยสำคัญของการพัฒนาประเทศ ยิ่งเรามีสัดส่วนการออมต่อ GDP มากขึ้น ก็สะท้อนเสถียรภาพความมั่นคงทางเศรษฐกิจของประเทศ โดยตัวเลขการออมล่าสุดจากสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ตั้งแต่ไตรมาส 1/2559 ถึงไตรมาส 1/2560 พบว่า เรามีปริมาณการออมในประเทศอยู่ที่ระดับ 1,308.5 พันล้านบาท ขยายตัวร้อยละ 6 และมีสัดส่วนการออมต่อ GDP อยู่ที่ร้อยละ 34.5 โดยมีการออมสุทธิเฉลี่ยต่อคนต่อปี อยู่ที่ 9,820 บาท ในขณะที่มีรายได้เฉลี่ยอยู่ที่ 112,293 บาท/คน/ปี และรายจ่ายเฉลี่ยอยู่ที่ 104,481 บาท/คน/ปี ซึ่งหากพิจารณาเฉพาะการออมเพื่อรองรับการเกษียณ จากกองทุนประกันสังคม กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ และกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ พบว่ามีมูลค่ารวม 3.3 ล้านล้านบาท จากสมาชิก 17.7 ล้านคน แต่เมื่อเทียบกับประชากรวัยแรงงานทั้งหมดทั่วประเทศที่มีอยู่ 38.5 ล้านคน ก็จะพบว่ายังมีประชากรที่ยังไม่ได้เตรียมความพร้อมเพื่อการเกษียณจำนวนมากถึง 20.2 ล้านคน นั่นหมายถึงการออมเพื่อรองรับการเกษียณยังไม่เพียงพอและไม่ครอบคลุมทั่วทั้งประเทศ ซึ่งสวนทางกับแนวโน้มผู้สูงอายุที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็ว ดังนั้น ทุกภาคส่วนจึงต้องช่วยกัน เพิ่มความตระหนักในความสำคัญของการออม ซึ่งในปัจจุบันเทคโนโลยีได้ช่วยให้เราออมเงินได้ง่ายและเร็วขึ้น ไม่ต้องเดินไปธนาคารก็สามารถออมเงินได้ มีเงินออมแบบบัญชีดิจิทัล สลากดิจิทัล หรือการออมเพื่อการลงทุนในหุ้นผ่านโปรแกรม Streaming ฯลฯ ทั้งภาครัฐเองก็ได้ส่งเสริมสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการออม (Eco-system of saving) ของภาคประชาชน ในรูปแบบเงินฝากปลอดภาษี หรือการออมเพื่อวัตถุประสงค์เกษียณ ฯลฯ ก็เป็นการสร้างความพร้อมให้สังคมไทยที่กำลังก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยได้มีภูมิคุ้มกันที่จะทำให้สังคมแข็งแรง

ในโอกาสที่วันนี้เป็นวันออมแห่งชาติ ผมจึงขอรณรงค์ส่งเสริมการออมด้วยการเชิญชวนให้ทุกท่านออมเงิน ในวันนี้กันนะครับ หรือจะแวะมาฝากเงินที่ธนาคารออมสินก็ได้นะครับ โดยทุกบัญชีเงินฝากจะได้รับกระปุกออมสินที่ระลึกวันออมแห่งชาติ ปี 2560 ไปเก็บออมเงิน สวัสดีวันออมแห่งชาติครับ