ยุทธภพ-ยุทธจักร-ที่มา และปรัชญาสู่จักรวาลกำลังภายใน

คอกำลังภายในคงรู้จักคำว่ายุทธจักรและยุทธภพเป็นอย่างดี ทั้งสองคำนี้มาจากภาษาจีนที่หลายคนอาจคุ้นเคยกันดีเช่นกัน นั่นคือคำว่า หวู่หลิน (&>7494;&>6519;-สำเนียงแต้จิ๋วออกเสียงว่า บู๊ลิ้ม) และเจียงหู (&>7743;&>8246;-กังโอ๊ว)

สองคำนี้คลุมเครือไขว้กันไปมา บางคนนิยามว่า หวู่หลิน แปลว่า ยุทธจักร เจียงหู แปลว่า ยุทธภพ...

ศัพท์ไทยที่ว่ายุทธจักรกับยุทธภพต่างกันอย่างไรก็ยังน่างง สู้เสาะแสวงหาไปสู่ต้นตอเลยย่อมดีกว่า

คำว่า “หวู่หลิน” ประกอบด้วยคำว่า “หวู่” ซึ่งแปลว่า การต่อสู้ การรบ ยุทธ หรือไทยเรียกทับศัพท์ว่าบู๊ ส่วน “หลิน” แปลตรงตัวว่า ป่าไม้ อาจแฝงความหมายว่าดินแดนที่มีอาณาเขต วงการ หรืออาณาจักร

คำว่า “หวู่หลิน” ปรากฏครั้งแรกในบันทึกสมัยราชวงศ์ฮั่น เป็นชื่อดินแดนแห่งหนึ่งที่น่าจะหมายถึงแถบเมืองหังโจว

ที่จริงนักประวัติศาสตร์ไม่ค่อยแน่ใจนักว่า “หวู่หลิน” ในยุคฮั่นคือหังโจว แต่เอกสารหลังยุคฮั่นเรียกเมืองหังโจวว่า “หวู่หลิน” ชัดเจน

เมืองหังโจว ที่ได้ชื่อว่าเป็นสวรรค์บนดินนี่แหละ แล้วดันเกี่ยวอะไรกับการต่อสู้บู๊แอ็กชั่น?

ที่จริงชื่อ “หวู่หลิน” ของหังโจว เพี้ยนมาจากชื่อ “หู่หลิน” (&&4382;&>6519;) อีกที

“หู่หลิน” แปลว่า ป่าเสือ ชื่อนี้มีที่มาจากแถบหังโจวสมัยก่อนอุดมสมบูรณ์เป็นแหล่งอาศัยของเสือ

เดาไม่ยากว่าพอคนไปอยู่เยอะขึ้นทำเอาเสือน้อยลง คนจึงเริ่มแผลงเรียก “หู่หลิน” ป่าเสือ เป็น “หวู่หลิน” ป่ายุทธ์ (เพราะคำว่า หู่ และ หวู่ ในสำเนียงหังโจวออกเสียงคล้ายกัน-ป.ล. ไม่ได้มีเจตนาแปลเป็นไทยให้พ้องเสียงกับเจ้ายุทธจักรไทยแต่อย่างใด)สมัยปลายราชวงศ์ซ่งเคยมีหนังสือชื่อ “เรื่องเก่าในหวู่หลิน” (&>7494;&>6519;&>6087;&>0107;) ซึ่งมีเนื้อหาชวนคอกำลังภายในผิดหวัง เพราะเป็นแค่เรื่องราวทั่วไปของเขตหวู่หลิน ไม่มีจอมยุทธ์ ไม่มีสำนักกำลังภายในที่ไหนปรากฏตัว

ทุกวันนี้ในเมืองหังโจว ยังมีประตูเมืองหวู่หลินอยู่

เพราะฉะนั้น ยุทธจักร (บู๊ลิ้ม) กับหวู่หลินที่หังโจว จึงไม่เกี่ยวอะไรกันเลย จนมาในปี 1937 กงป๋ายอวี่-นักเขียนนิยายกำลังภายในยุคต้น ประดิษฐ์คำว่า “หวู่หลิน” ขึ้นมา แม้จะพ้องกับชื่อเล่นเก่าแก่ของเมืองหังโจว แต่คำว่า หวู่หลิน ที่กงป๋ายอวี่ประดิษฐ์ขึ้น เกิดจากการล้อกับคำว่า “เหวินหลิน” ในสมัยนั้น

“เหวินหลิน” (&>5991;&>6519;) แปลตรงตัวว่า ป่าวัฒนธรรม อันหมายถึงวงการวัฒนธรรม เช่น วงวรรณศิลป์ วงการศิลปะ ฯลฯ

(น่าสนใจที่ “จักร” ใน “ยุทธจักร” ซึ่งคือ “จักรวาล” (Universe) ถูกใช้เป็นศัพท์บรรยายขอบเขตในโลกซูเปอร์ฮีโร่ยุคนี้อย่างพ้องความหมายกับยุทธจักรเช่นกัน เพราะฉะนั้น ยุทธจักรกิมย้ง จึงเป็นคำประเภทเดียวกันกับ Marvel Universe)

ถ้าจะพูดอย่างเคร่งครัดแล้ว คำว่า “หวู่หลิน” จึงเป็นศัพท์ใหม่ที่เพิ่งถูกประดิษฐ์จากวงการนิยายกำลังภายเมื่อเกือบร้อยปีที่ผ่านมานี้เท่านั้น

ส่วนคำว่า “เจียงหู” ที่บางคนแปลว่ายุทธภพ เก่าแก่กว่านั้นมาก

“เจียงหู” มาจากคำว่า “เจียง” ซึ่งแปลว่าแม่น้ำ และ “หู” ที่แปลว่า บึง หรือทะเลสาบ ธรรมเนียมการประกอบคำของจีนแบบนี้ทำให้ “เจียงหู” มีความหมายรวบว่า แม่น้ำ ลำคลอง หนองบึง... ซึ่งก็คือแหล่งน้ำนานา

แล้วเหตุใดแม่น้ำลำคลองหนองบึงจึงกลายเป็นยุทธภพไปได้?

“เจียงหู” ปรากฏครั้งแรกในคัมภีร์ของจวงจื้อ นักคิดสายเต๋า มีบทหนึ่งจวงจื้อเปรียบเปรยการเข้ารับตำแหน่งใหญ่โตในนามของคุณธรรมน่ายกย่อง ว่าเหมือนปลา 2 ตัว ที่ดิ้นพล่านขึ้นมาบนบกจนต้องพะงาบๆ ใกล้ตาย แล้วปลาทั้งสองก็ต่างกระเสือกกระสนต่อลมหายใจซึ่งกันและกัน

จวงจื้อกล่าวถึงสถานการณ์นี้ว่า

“พ่นฟองอากาศเข้าช่วยเหลือกัน มิสู้ต่างแหวกว่ายอย่างหลงลืมกันอยู่ในเจียงหู (ท้องน้ำอันกว้างใหญ่)”

จวงจื้อปฏิเสธการกระเสือกกระสนตัวเองให้พ้นจากโลกอิสระ (เจียงหู) เพื่อผลักดันตัวเองเข้าสู่โลกแห่งยศถาบรรดาศักดิ์ (บนบก) แล้วต้องมาเดือดร้อนแสดงคุณงามความดีเพื่อช่วยเหลือกันให้มากความ (พ่นฟองอากาศเข้าช่วยเหลือกันและกันระหว่างดิ้นพล่าน)

เจียงหูของจวงจื้อหมายถึงเพียงแค่แหล่งน้ำต่าง ๆ แต่ก็ใช้เปรียบถึงโลกหล้า คำว่าเจียงหู จึงถูกหยิบใช้อย่างก้ำกึ่งระหว่างแหล่งน้ำ และโลกหล้าเรื่อยมาสมัยสามก๊ก เมื่อโจโฉดำรงตำแหน่งเป็นมหาอุปราชท่ามกลางความขัดแย้งทั้งในและนอกก๊ก เขาเขียนใน “ถ้อยแถลงปณิธาน” ของตนว่า

“เจียงหูยังไม่สงบ (ข้าจึง) มิอาจคืนตำแหน่ง แต่เรื่องที่ดินศักดินา (ข้า) ล้วนปล่อยวางได้”

จากบทถ้อยแถลงของโจโฉจึงเห็นได้ว่า ในยุคสามก๊กซึ่งอยู่หลังจวงจื้อเกือบหกร้อยปี คำว่า “เจียงหู” ถูกใช้แทนคำว่าโลกหล้า ใต้หล้า หรือปฐพีได้

หากจะถอดคำว่า “เจียงหู” มาเป็นคำไทยให้สวยงามว่ายุทธภพ ก็พอได้ เพราะ “ภพ” ก็คือ พิภพ ซึ่งคือผืนแผ่นดินทั่วไป แม้ความหมายแท้จริงของมันอาจไม่จำเป็นต้องเกี่ยวกับ “ยุทธ” ก็ตาม

แม้ว่าเจียงหู ในยุคของจวงจื้อ จะหมายถึงโลกอิสระ แต่เจียงหู สมัยหลังกลับไม่ใช่ เพราะแหล่งน้ำนั้นไม่ใช่ที่ที่มนุษย์จะอยู่ได้โดยสะดวกตั้งแต่เกิด มนุษย์ทุกผู้จึงต้องฝึกฝน กระเสือกกระสนและเอาตัวรอดในท้องน้ำ

ความรู้สึกของเราต่อเจียงหู จึงท้าทายและพลิกผันง่ายกว่าบนบกหลายเท่าตัว

“หวู่หลิน” (ยุทธจักร) กับ “เจียงหู” (ยุทธภพ) ในโลกกำลังภายในจึงไม่เหมือนกันเสียทีเดียว

หวู่หลิน หมายถึงวงการของผู้มีฝีมือ มีชนชั้น มีกฎกติกาและสำนักชัดเจน ใครเป็นใครลำดับเท่าไหร่ในยุทธจักร ล้วนมีที่มาที่ไป

ส่วน เจียงหู หมายถึง โลกหล้า ปะปนไปด้วยคนมากหน้าหลายตา และอาจมีฝีมือมากน้อยแต่ละด้านต่างกันไป ทั้งหมดสะสมทักษะก็เพื่อการดำรงชีวิต ไม่ว่าจอมยุทธ์พเนจร นักเลงหัวไม้ พ่อค้าขายหมู โสเภณีในสำนักโคมแดง โจรลักเล็กขโมยน้อย ก็ล้วนปะปนและโยงใยอยู่ห่างๆ กันในเจียงหู