ยุคในการบริหารคน (1)

ทัธภร ธนาวริทธิ์ [email protected] ที่ปรึกษาองค์กร บริษัท เอสทีไอ คอนซัลติ้ง จำกัด

จากการเปลี่ยนแปลงหลักการในการบริหารคนในแต่ละยุคแตกต่างกันไปตามบริบทสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป ในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมซึ่งเป็นช่วงที่เน้นการผลิตให้ได้มาก เป็นระบบโรงงานเน้นการบริหารแบบ Scientific Management เน้นการบริหารควบคุม ทำให้ต้องมีการควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด ผลิตงานให้ได้มากที่สุดตามระบบสายพาน คนงานไม่จำเป็นต้องคิดอะไร เพียงแต่ทำตามคำสั่งเท่านั้น มองว่าคนเป็นเพียงฟันเฟืองหนึ่งที่ทำให้เกิดผลผลิต

โครงสร้างองค์การที่ใหญ่ที่ต้องใช้ระบบ หรือโครงสร้างเป็นตัวควบคุมคนเริ่มต้นขึ้นในยุคนี้ การบริหารบุคคลมองแบบ Personal Management

ต่อมาในยุคศตวรรษที่ 20 บทบาทของเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทมากขึ้น พนักงานจำเป็นต้องมีความรู้ในการทำงาน การทำงานไม่สามารถตัดสินผลการปฏิบัติงานจากจำนวนชิ้นที่ผลิตได้ การบริหารงานบุคคลเริ่มมองว่าคนเป็นทรัพยากร

การบริหารงานบุคคลมองแบบ Human Resource Management ซึ่งมองคนเป็นทรัพยากรที่สำคัญต้องรักษาไว้ การพัฒนาความรู้ความสามารถของพนักงานก่อให้เกิดผลประโยชน์กับองค์กร และการจ่ายค่าตอบแทนเปลี่ยนจากระบบจ่ายต่อชิ้น เป็นระบบเงินเดือน โดยส่วนใหญ่บริษัทในประเทศไทยมีมุมมองด้านการบริหารทรัพยากรมนุษย์ในแบบนี้อยู่

ในศตวรรษที่ 21 มนุษย์มีบทบาทสำคัญต่อการอยู่รอดขององค์กร ความสามารถในการแข่งขันยุคนี้ขึ้นอยู่กับนวัตกรรม หรือที่รู้กันว่าเป็นยุค 4.0 ผลงานไม่ได้มองจากความรู้ความสามารถแต่มองจากความคิดสร้างสรรค์ใหม่ๆ เทคโนโลยี หรือนวัตกรรมที่เกิดขึ้นมา ซึ่งทำให้องค์กรสามารถ Differentiate หรือสร้างความแตกต่างจากคู่แข่งในตลาดได้

ด้วยสภาพแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในยุคที่เทคโนโลยีสารสนเทศก้าวไปไกลมากนั้น การลอกเลียนแบบยิ่งเป็นสิ่งที่ทำได้ง่ายเพียงชั่วข้ามคืน ดังนั้นบริษัทจะต้องไม่หยุดนิ่งในการคิดค้นพัฒนาเทคโนโลยี หรือนวัตกรรมใหม่ๆ ผลการปฏิบัติงานของพนักงานในการคิดค้นนี้จึงถือเป็นทุนของบริษัท ซึ่งเป็นยุค Human Capital

แต่เจ้านายบางบริษัทยังใช้การบริหารงานแบบศตวรรษที่ 19 หรืออาจจะก่อนหน้านั้นคือ การควบคุมดูแล ใช้บทลงโทษให้พนักงานกลัวในการบริหารงาน ห้ามคิดนอกกรอบ ห้ามขัดคำสั่ง ทุกอย่างที่คิดแตกต่างกับหัวหน้าคือสิ่งที่ผิด

การบริหารแบบนี้เหมาะกับสังคมในยุคล่าอาณานิคมที่ต้องควบคุมดูแลทาส หรือดีขึ้นมาหน่อยคือการมีการควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด ปฏิบัติตามขั้นตอนอย่างถูกระเบียบตามการบริหารในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม

จากบริบทของสิ่งแวดล้อมในยุค 4.0 เทียบกับการบริหารคนในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ทำให้หลายหน่วยงานเสียโอกาสดีๆ จากการเปลี่ยนคนเป็นทุน แต่กลับมองคนเป็นทาสทำให้ความสามารถในการแข่งขันของบริษัทกลับหายไป

การบริหารงานแบบเถ้าแก่ที่ 60 ปีก่อนประสบความสำเร็จจากการสั่งงาน ใช้งานลูกน้องให้ทำตามคำสั่งได้ อาจจะไม่สามารถใช้ได้กับ การบริหารในยุคใหม่โดยเฉพาะการทำงานกับ Generation Y และ Generation Z ซึ่งจะกล่าวถึงในบทความต่อไป