รายได้ไม่แน่นอน...กู้ยาก

ชีวิต “ฟรีแลนซ์” ที่แสนจะอิสระไม่ต้องตื่นเช้า ฝ่ารถติด ไปตอกบัตรให้ทันเวลา สบายกว่า “มนุษย์เงินเดือน” เยอะเลย แต่ความสบายก็ต้องแลกมาด้วยความเสียเปรียบบางอย่าง

หนึ่งในนั้น คือ การขอสินเชื่อจากสถาบันการเงิน ไม่ว่าจะเป็นกู้ซื้อรถ กู้ซื้อบ้าน กู้สินเชื่อบุคคล หรือแม้แต่จะมีบัตรเครดิตสักใบ ก็ดูจะวุ่นวายและยุ่งยากไปหมด เพราะขาดหลักฐานสำคัญที่เจ้าหนี้รายไหนๆ ก็อยากได้ นั่นคือ “หลักฐานแสดงรายได้” และโดยมากก็มักจะเรียกหา “สลิปเงินเดือน”
อยู่เสมอ

เหมือนกับที่ ฉัตรพงศ์ วัฒนจิรัฏฐ์ ผู้บริหาร K-Expert ธนาคารกสิกรไทย บอกว่า ปัญหาเฉพาะของกลุ่มฟรีแลนซ์ คือ การสมัครผลิตภัณฑ์การเงิน บัตรเครดิต บ้าน รถ สินเชื่อบุคคล ที่จะได้รับอนุมัติยาก เพราะไม่มีสลิปเงินเดือน

“ธนาคารจะดูรายได้ที่เข้ามาเป็นประจำ ซึ่งฟรีแลนซ์มักจะมีรายได้ไม่สม่ำเสมอ และพิสูจน์ไม่ได้ว่ามีเงินเข้ามาต่อเนื่องจึงอนุมัติสินเชื่อยาก และถึงแม้จะได้รับการอนุมัติ แต่ก็จะได้วงเงินน้อย”ฉัตรพงศ์ กล่าว

นอกจากจะขอสินเชื่อได้ยาก ฉัตรพงศ์ บอกว่า การขอสินเชื่อได้ยากยังกระทบเรื่องการบรรลุเป้าหมายอื่นๆ ในชีวิตอีกด้วย เช่น ไม่สามารถกู้ซื้อบ้านหรือซื้อรถได้ด้วยตัวเอง ก็ต้องหาคนมากู้ร่วม หรือต้องใช้ชื่อคนที่ไว้ใจได้มาสวมรอยเป็นคนซื้อแทน

“ทำให้ฟรีแลนซ์ไม่สามารถดูแลการเงินของตัวเองได้เต็มที่เหมือนคนที่มีรายได้ประจำ”ฉัตรพงศ์ กล่าว

เพื่อให้เห็นภาพเพิ่มขึ้นอีกหน่อยก็ต้องเข้าไปเจาะในสินเชื่อบางประเภทจากสถาบันการเงินบางแห่งว่ามีข้อกำหนด หรือเงื่อนไขการกู้เงินระหว่างคนมีรายได้ประจำกับคนที่มีรายได้ไม่แน่นอนอย่างไรบ้าง

เริ่มจากสินเชื่อเงินสดทันใจกสิกรไทย หรือ K-Express Cash ของธนาคารกสิกรไทย ที่ระบุคุณสมบัติผู้สมัครเอาไว้ว่า

ผู้มีรายได้ประจำ ต้องมีอายุ 22-60 ปี แต่ถ้าเป็นผู้ประกอบการ (ซึ่งขอจัดให้อยู่ในกลุ่มคนที่มีรายได้ไม่แน่นอน) จะกู้ได้ตั้งแต่อายุ 22-65 ปี

ขณะที่กำหนดรายได้ขั้นต่ำที่สามารถขอสินเชื่อประเภทนี้เอาไว้ต่างกัน โดยผู้มีรายได้ประจำขอเพียงมีรายได้ขั้นต่ำเดือนละ 1.5 หมื่นบาทขึ้นไป แต่ถ้าเป็นผู้ประกอบธุรกิจส่วนตัว จะต้องมีรายได้สุทธิ
(แปลว่า รายได้หลังหักค่าใช้จ่าย) ต่อเดือนตั้งแต่ 2 หมื่นบาทขึ้นไป

มาดูที่สินเชื่อกรุงไทย Super Easy แม้จะกำหนดเงินเดือนขั้นต่ำไว้ 2 หมื่นบาท เท่ากับรายได้สุทธิของผู้ประกอบการรายย่อย แต่ถ้าเป็น “พนักงานที่มีเงินเดือนประจำ” กำหนดอายุงานไม่น้อยกว่า 1 ปี ขณะที่ “ผู้ประกอบการรายย่อย” ต้องประกอบกิจการมาแล้วไม่น้อยกว่า 2 ปี

สำหรับวงเงินให้กู้ จะให้พนักงานที่มีเงินเดือนประจำกู้ได้ไม่เกิน 5 เท่าของรายได้ปัจจุบัน สูงสุดไม่เกิน 1 ล้านบาท แต่ผู้ประกอบการร้านค้ารายย่อยทั่วไปให้วงเงินกู้ได้ไม่เกิน 5 เท่าของรายได้สุทธิ (เฉลี่ยไม่น้อยกว่า 6 เดือน) สูงสุดไม่เกิน 5 แสนบาท

อย่างไรก็ตาม สถาบันการเงินหลายแห่งไม่ได้กำหนดคุณสมบัติแตกต่างกันมาก แต่ขอเพียงอย่างเดียว คือ หลักฐานแสดงรายได้ เช่น หนังสือรับรองเงินเดือน ใบหักภาษี ณ ที่จ่าย สำเนาใบยื่นเสียภาษีประจำปี (ภ.ง.ด.) สำเนาใบแจ้งยอดบัญชีย้อนหลัง 6 เดือน

เพราะฉะนั้น แม้ว่าจะไม่มีรายได้ประจำ ไม่มีเงินเดือน ก็ต้องเก็บหลักฐานแสดงรายได้ที่ชัดเจน ดังนั้นทุกครั้งที่มีรายได้เข้ามาควรนำไปเข้าบัญชีเงินฝาก และถ้าจะให้ดีต้องนำสมุดเงินฝากไปปรับยอดบ่อยๆ ไว้ใช้เป็นหลักฐานประกอบการขอสินเชื่อ