ความเป็นจริงของโลก กับเงื่อนไขสังคมโลก

ผู้เขียนมีโอกาสได้สนทนาธรรมกับพระอาจารย์ที่นับถือรูปหนึ่งเกี่ยวกับการดำเนินชีวิตของคนในปัจจุบัน ความสุขเกิดขึ้นได้อย่างไร ทำไมบางครั้งเราพบว่าความสุขของบางคนเกิดจากสิ่งเล็กน้อย ง่ายๆ จนบางครั้งคิดว่า “แค่นี้เองหรอ” แต่สำหรับบางคนก็คิดว่าการมีความสุขมันยากเหลือเกิน แล้วในความเป็นจริงความสุขเกิดขึ้นได้อย่างไร?

ความจริงของโลก คือ สิ่งที่เป็นจริงสำหรับมนุษย์ทั่วโลกไม่ว่าจะเป็นชาติไหน ศาสนาใด การศึกษาระดับไหน อยู่ในฐานะใดต่างพบกับความจริงของโลกเท่าเทียมกันทุกคน การเปลี่ยนแปลง การเกิด แก่ เจ็บ ตาย ความต้องการกินอิ่ม นอนหลับ มีสุขภาพแข็งแรง ไม่ต้องการถูกเบียดเบียน ไม่ว่าจะเป็นการเบียดเบียนในชีวิตและทรัพย์สิน คนในครอบครัวไม่ถูกเบียดเบียน ไม่โดนใส่ร้ายป้ายสี และการไม่ถูกเบียดเบียนจากบุคคลที่ไร้สติเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องการ เมื่อมนุษย์ทุกคนได้รับการเติมเต็มจากสิ่งเหล่านี้ชีวิตก็สามารถดำรงอยู่ได้ด้วยความเป็นปกติสุข

เงื่อนไขของสังคมโลก คือ เงื่อนไขที่กำหนดขึ้นมาเพื่อตอบสนองความต้องการเฉพาะตน เงื่อนไขที่กำหนดมาเพื่อประโยชน์ของคนบางกลุ่มที่ต้องการให้สังคมดำเนินตามวิถีทางที่กำหนด เพื่อประโยชน์กับกลุ่มตนเอง ในปัจจุบันกระแสวัฒนธรรมของสังคมโลกได้เข้ามามีอิทธิพลกับตัวตนของเรามากเหลือเกิน มีการกำหนดกรอบในการดำเนินชีวิต “ไม่ต่างกับคุก” ที่ขังเราไว้ตามเงื่อนไขของสังคมและเงื่อนไขของสังคมนี้สามารถเปลี่ยนได้ตลอดเวลาขึ้นอยู่กับว่ากลุ่มใดจะขึ้นมามีอิทธิพลในการกำหนดเงื่อนไข การวิ่งตามเงื่อนไขที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลาเมื่อไหร่ถึงจะพบกับความสุข?

“การอยู่กับความจริงของโลก” นั่นคือทุกคนต้องการความเป็นปกติสุข การรักษาศีลเป็นแนวทางปฏิบัติที่ทำให้ทุกคนดำเนินชีวิตอย่างเป็นปกติ ซึ่งทุกคนจะเกิดความสุข ซึ่งการรักษากาย วาจา ใจนี้ทำให้เราสามารถอดทนต่อสิ่งที่เข้ามายั่วยุและเตือนสติไม่ให้เบียดเบียนผู้อื่น ส่งผลให้คนในสังคมอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข

“การอยู่กับเงื่อนไขของสังคม” นั่นคือเงื่อนไขของสังคมคือสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปตามเวลา แต่ละสังคมก็มีการกำหนดเงื่อนไขที่แตกต่างกันไป ในอดีตเศรษฐีคือผู้ที่มีฝ่ามือชุ่มด้วยการให้ แต่ในสังคมปัจจุบันเศรษฐีคือผู้ที่มีรายได้เยอะ ใช้ของแพง การใส่เสื้อผ้าต้องแบรนด์หรูๆ การกินดื่มราคาแพง ถึงแม้จะได้มาจากการเบียดเบียน หรือทำอาชีพต้องห้าม (ตามหลักศาสนาพุทธ) สังคมก็ยังให้ความนับถือ เพราะเชื่อว่าคนที่มีมากคือคนที่มีความสุข แต่สิ่งเหล่านี้เมื่อค่านิยมเปลี่ยน เงื่อนไขของการกำหนดความสุขก็เปลี่ยนไป

เมื่อหยุดคิดอย่างมีสติ ทำความเข้าใจกับสิ่งต่างๆ จะเห็นว่าความสุขที่แท้จริง คือ การเข้าใจความจริงของโลกและการดำเนินชีวิตที่ปรารถนาคือความปกติ นั่นก็คือรักษาศีล ส่วนความจริงในการบริโภคปัจจัยพื้นฐานต่างๆ คือ กินอาหารเพื่อยังอัตภาพ การใส่เสื้อผ้าเพื่อปกปิด การมีที่อยู่อาศัยเพื่อหลบแดด ฝน การมีสุขภาพร่างกายที่ปกติ การใช้ชีวิตอย่างพอเพียง การอดทนประหยัดอดออมทำให้เรามีมากขึ้น เพราะความเป็นจริงสิ่งที่มีผลกับความสุขเราคือ “มีพอใช้” และ “เหลือเก็บ” เท่าไหร่ แม้ว่ารายได้มาก แต่มีรายจ่ายที่เกินตัวก็ไม่ได้หมายความว่าคุณจะมีความสุขมากไปกว่าคนที่มีรายได้น้อย ใช้จ่ายตามฐานะให้พอกิน แต่เหลือเก็บมาก

จากการสนทนาธรรมกับพระอาจารย์ทำให้ผู้เขียนเข้าใจคำว่า “เข้าใจ อดทน สำเร็จ (ความเป็นปกติสุข)” เมื่อเข้าใจความจริงของโลกมากขึ้น ผู้เขียนจึงอยากส่งต่อประสบการณ์ดีๆ ให้ทุกท่าน เพื่อให้ได้มองความจริงของโลกอย่างเข้าใจ