คุณธรรม 12 ประการกับแนวทางการร่างธรรมนูญครอบครัว

บทความตอนที่แล้วผมได้นำหลักคุณธรรม 12 ประการจากหนังสือ “โหลหนึ่งก็ถึง : คุณธรรม 12 ประการเพื่อความสำเร็จในการศึกษาวิถีพุทธ” ของมูลนิธิปัญญาประทีป มาเพื่อเป็นแนวทางในการทำร่างธรรมนูญครอบครัว โดยเฉพาะการปฏิบัติหรือความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัว หรือผู้มีส่วนได้เสีย

คุณธรรมข้อที่ 1 สำรวมระวังอินทรีย์ (Governing the sense) หรือหลักอินทรียสังวร อันหมายถึงสมาชิกในครอบครัวควรให้ความสนใจและให้ความสำคัญในการศึกษาเพื่อที่จะดูแล ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ พยายามรับสิ่งต่างๆ จากภายนอกที่เป็นประโยชน์และไม่รับที่ไม่เป็นประโยชน์ เพราะสังคมไทยในปัจจุบันมีการเสพบริโภคสูงมาก จึงต้องบริโภคด้วยปัญญา โดยเฉพาะรุ่นรับมอบ

คุณธรรมข้อที่ 2 รู้จักพอ รู้จักพอดี (Seeking the optimum) หรือหลักโภชเนมัตตัญญุตา เป็นคุณธรรมการอยู่ในสังคมในการรู้จักพอดีในการใช้ชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการกิน การนอน การเที่ยว และการเล่นทั่วไป ของสมาชิกรุ่นรับมอบที่มักจะเป็น Gen X หรือ Gen Y หรือ Gen Me Me เพื่อให้ชีวิตมีเป้าหมายที่ดีงามและที่เป็นบุญกุศล รวมทั้งหาแนวทางในการปฏิบัติต่อสิ่งแวดล้อมทางวัตถุถึงจะพอ พอดี การที่สมาชิกในครอบครัวรู้จักคำว่าพอ พอดี ความเสี่ยงในการดำเนินธุรกิจก็น้อยลง และจะประสานประโยชน์ทุกฝ่ายได้ เพราะไม่มีความโลภ ในหนังสือได้ยกตัวอย่างนิทานสมัยโบราณในอินเดีย เรื่องพระราชารวยไม่รู้จักพอจึงเป็นผู้ที่จนที่สุด

คุณธรรมข้อที่ 3 ไม่เบียดเบียน (Not harming) หรือหลักอวิหิงสา การกำหนดแนวทางว่าสมาชิกในครอบครัวจะไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น ที่อาจเป็นสมาชิกในครอบครัว หรือลูกจ้าง ลูกค้า ไม่ว่าจะเป็นด้วยวาจา การเบียดเบียนทางกายและทางใจ หากกระทำเช่นว่านี้ได้ย่อมจะเกิดความยั่งยืนของธุรกิจและความสามัคคีในหมู่สมาชิกครอบครัว

คุณธรรมข้อที่ 4 อดทน ใจสู้ (Forbearing) หรือหลักขันติ การกำหนดแนวทางให้สมาชิกในครอบครัวมีความอดทน ใจสู้ ไม่ท้อแท้ต่ออุปสรรค จะนำความสำเร็จมาสู่บุคคลเหล่านั้นได้

คุณธรรมข้อที่ 5 ใฝ่ดี ใฝ่รู้ ใฝ่ความจริง (Desiring knowledge, truth and goodness) หรือหลักฉันทะ อันเป็นความอยากที่เกิดจากวิชาความรู้ การที่สมาชิกในครอบครัวมีความอยากหรือความต้องการในสิ่งที่ดีงามในการหาความรู้ เช่น รู้ว่าการทำงานให้ถูกต้องก็ต้องมองที่ผลสำเร็จของงาน ไม่ใช่เอาแต่ผลสำเร็จของคน ถ้าจะเป็นผลสำเร็จของคนก็เพราะเป็นผลสำเร็จของงานส่งทอดมาอีกต่อหนึ่ง

คุณธรรมข้อที่ 6 พูดจริง ทำจริง จริงใจ (Uphold integrity) หรือหลักสัจจะ การวางแนวทางให้สมาชิกในครอบครัวมีสัจจะ พูดจริง ทำจริง และจริงใจต่อทุกคนย่อมดีต่อธุรกิจอย่างแน่นอน เพราะสิ่งเหล่านี้จะทำให้สมาชิกครอบครัวเป็นคนตรง เป็นที่เชื่อถือ และเคารพแก่คนอื่น โดยเฉพาะผู้มีส่วนได้เสียหรือ Stakeholder การรักความจริงและการทำทุกอย่างให้ตรงกับความเป็นจริงก็จะทำให้บุคคลนั้นปลอดจากกิเลส

ตอนหน้าจะนำคุณธรรมที่เหลืออีก 6 ข้อมาเสนอครับ