บางปะกอกโมเดล เข็มจุดแข็ง-ปรับทัศนคติครู

โดย...ตะวัน หวังเจริญวงศ์

โรงเรียนบางปะกอกวิทยาคม แม้จะไม่ได้เป็นโรงเรียนชื่อดังระดับ “ท็อปเทน” ของประเทศ แต่กลับกลายเป็นโรงเรียนที่เริ่มต้นด้านอาเซียนอย่างโดดเด่นที่สุดโรงเรียนหนึ่งในกรุงเทพฯ

ชัยอนันต์ แก่นดี ผู้อำนวยการโรงเรียนบางปะกอกวิทยาคม เปิดเผยว่า แนวคิดในการพัฒนาโรงเรียนสู่อาเซียน คือการมองโรงเรียนสอดคล้องกันไปกับคำขวัญของอาเซียน หนึ่งวิสัยทัศน์ หนึ่งอัตลักษณ์ หนึ่งประชาคม โดยโรงเรียนมองว่าอัตลักษณ์ของโรงเรียนคือการหลอมรวมทุกคนที่เกี่ยวข้องกับโรงเรียน ทั้งครู ผู้ปกครอง นักเรียน ศิษย์เก่า และชุมชน มีความรู้สึกร่วมกันในความเป็นบางปะกอก

“อาเซียน คือการอยู่ร่วมกันบนความหลากหลาย ทั้งชนชาติ ศาสนา และวัฒนธรรม เราต้องเริ่มต้นจากการหลอมรวมวัฒนธรรมใกล้ตัวที่มีอยู่ในโรงเรียนให้ทุกคนได้รู้สึกเป็นหนึ่งเดียวกันก่อน”

ตัวอย่างสำคัญของชัยอนันต์ คือครูและนักเรียนที่นับถือศาสนาอิสลาม เขามองว่า ศาสนาอิสลาม ถือเป็นศาสนาใหญ่ มีผู้นับถือจำนวนมากในอาเซียน แต่ภาคสังคมอาจยังไม่ได้ให้ความสำคัญกับคนกลุ่มดังกล่าว จึงผลักดันทั้งครูและนักเรียนที่นับถือศาสนาอิสลาม มีบทบาทมากขึ้นในโรงเรียน และให้ผู้นับถือศาสนาอื่นเข้ามามีส่วนร่วม โดยเฉพาะกิจกรรมด้านวัฒนธรรม

เช่นเดียวกับผู้นับถือศาสนาคริสต์และศาสนาอื่นๆ แม้จะไม่ใช่ประชากรจำนวนมากของโรงเรียน แต่โรงเรียนก็ต้องส่งเสริมกิจกรรมเชิงวัฒนธรรมมากขึ้นเช่นกัน เพราะเขาเชื่อว่า ถ้าแค่หลอมรวมการอยู่ร่วมกันระหว่างคนต่างศาสนาและวัฒนธรรมในโรงเรียนยังไม่ได้ การหลอมรวมและอยู่ร่วมกันในอาเซียนก็คงเป็นเพียงแค่ “ฝัน” ที่ไม่มีทางเกิดขึ้นจริง

นอกจากใช้ “เรื่องใกล้ตัว” เป็นจุดเริ่มต้น ชัยอนันต์ ย้ำว่า “จุดแข็ง” ของโรงเรียน ก็คืออีกจุดเริ่มต้นหนึ่ง เช่น โรงเรียนส่งครูชาวนราธิวาสที่มีพื้นฐานภาษาบาฮาซาไปเรียนภาษาเพิ่มเติมเพื่อมาสอนเด็ก ทำให้เป็นโรงเรียนแรกในกรุงเทพฯ ที่เปิดสอนภาษาบาฮาซา ตั้งแต่ปีการศึกษา 2555

ขณะที่อนาคต โรงเรียนยังจะเปิดสอนภาษาพม่า ตามแนว “ใกล้ตัว” เพราะที่ตั้งของโรงเรียนอยู่ไม่ไกลจากแหล่งงานขนาดใหญ่ของชาวพม่ามากนัก น่าจะสอดคล้องกับความต้องการของคนในชุมชน

ชัยอนันต์ เล่าว่า ปัญหาหนึ่งที่เจอเมื่อเปิดสอนภาษาอาเซียน คือความไม่เข้าใจของผู้ปกครอง โรงเรียนจึงต้องพยายามสร้างความตระหนักให้ผู้ปกครอง ว่าภาษาอาเซียนจะกลายเป็นภาษาสำคัญเมื่อก้าวสู่ประชาคมอาเซียน

แต่ท้ายที่สุดแล้ว ชัยอนันต์ มองว่า บุคคลที่สำคัญที่สุดในการเปลี่ยนผ่านสู่อาเซียน คือครู เพราะครูคือผู้เติมเต็มคุณลักษณะต่างๆ ให้แก่นักเรียน การเริ่มต้นที่นักเรียนหรือหลักสูตรจึงอาจไม่เพียงพอ และอาจไม่ได้ผลลัพธ์ที่ต้องการ

“การหลอมรวมอาเซียน ต้องปรับทัศนคติหรือเจตคติของครูก่อน” เช่น หากสอนวิชาประวัติศาสตร์ แต่ครูมีทัศนคติไม่ดีต่อชาวพม่า เพราะเขามาตีเมืองเราตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ถ้าครูใส่ทัศนคติเหล่านี้ลงไปให้เด็ก การอยู่ร่วมกันในสังคมระหว่างคนต่างชนชาติคงไม่มีทางเกิดขึ้น บางปะกอกจึงใส่ใจมากเรื่องปรับทัศนคติครู”

เช่นเดียวกับชาติที่มีการเติบโตทางเศรษฐกิจช้ากว่าไทย ชัยอนันต์ พยายามเริ่มต้นปรับตั้งแต่ครูในโรงเรียน ไม่ให้มองคนกลุ่มดังกล่าวเป็นคนที่ด้อยกว่า

เมื่อทัศนคติของครู เอื้ออำนวยต่อการสอนเพื่อก้าวสู่อาเซียนแล้ว ครูต้องเสริมทักษะทางสังคม โดยเฉพาะทักษะการอยู่ร่วมกันอย่างสันติและมีความสุขให้แก่นักเรียนด้วย

ชัยอนันต์ ย้ำว่า การปรับตัวสู่ประชาคมอาเซียน ทุกคน ทุกโรงเรียน ควรจะต้องเริ่มตั้งแต่วันนี้ และจะรอจนกว่าจะมีใครมาช่วยเริ่มต้นให้ไม่ได้...

เพราะสุดท้าย ความพร้อมสู่อาเซียน ต้องเริ่มที่ “เรา”