เมื่อคนต่างชาติตอบให้ "ทำไมประเทศไทยถึงจน?"

มันเริ่มต้นจากคำถามว่า "Why is Thailand so poor?" ในเว็บไซต์ Quora เมื่อราวปี 2017 เป็นคำถามที่ทำให้สมาชิกของเว็บไซต์ต้องมาช่วยกันอธิบายด้วยคำตอบที่ยาวๆ แต่สรุปด้วยใจความสั้นๆ ว่า "ประเทศไทยไม่ได้จน" บางคนยังสงสัยว่านี่เป็นคำถามของพวก "โทรล" หรือพวกตัวป่วนในโซเชียลเน็ตเวิร์กหรือไม่? แต่ไม่ว่าจะอย่างไร คำตอบหลายๆ คำตอบของคำถามนี้น่าสนใจ โดยเฉพาะกับคนไทยที่ยังไม่รู้ว่าประเทศตัวเองนั้น รวย ปานกลาง หรือยากจน?

คำตอบของ Stephane Dauzat บอกว่า "ประเทศไทยไม่ได้ "ยากจน" แต่เป็นหนึ่งในประเทศที่พัฒนามากกว่าในพื้นที่ และถึงแม้จะมีมาตรฐานการครองชีพต่ำกว่ามาเลเซียเล็กน้อย แต่ก็มีการพัฒนามากกว่าประเทศเพื่อนบ้านเล็กน้อยพอสมควร ไม่ใช่ประเทศจำพวกที่คุณเห็นความยากจนข้นแค้นและขอทานทุกหนทุกแห่ง โดยรวมแล้ว คนไทยมีความสุขพอสมควรและในขณะที่ไม่ได้ใช้ชีวิตที่หรูหรา แต่พวกเขาก็มักจะซื้อของที่จำเป็นได้"

เขายังบอกว่าประเทศไทยยังติดกับดักประเทศรายได้ปานกลาง (middle income trap) ยังไม่สามารถถีบตัวเองเป็นประเทศพัฒนาแล้วอย่างเกาหลีใต้และญี่ปุ่นที่ผลักดันตัวเองจากกับดักนี้และเป็นเศรษฐกิจที่ทันสมัยอย่างเต็มตัว เขาชี้ว่า ปัจจุยัที่ฉุดรั้งประเทศไทยคือ ปัญหาคอร์รัปชั่น เขาบอกว่า "เป็นหนึ่งในประเทศในระดับนี้ที่มีการทุจริตมากกว่าประเทศอื่น นักการเมือง ผู้พิพากษา ข้าราชการ ตำรวจ นายพลกองทัพ ทุกคนต่างต้องการส่วนแบ่งของตัวเอง และพร้อมที่จะใช้ประโยชน์จากอำนาจเชิงสถาบันเพื่อเงินและผลประโยชน์"

Michael Petersen ให้คำตอบว่า "อะไรทำให้คุณคิดว่าประเทศไทยยากจน? (ไทย) เป็นประเทศกำลังพัฒนาที่ทันสมัยและมีความมั่งคั่งเหลือเฟือ" เขายกตัวอย่างว่า "รถยนต์นำเข้าสุดหรูในไทยมีราคาสูงกว่า 270% (ซึ่งมากเป็น 4 เท่า) เช่นเดียวกับในสหภาพยุโรปหรือสหรัฐอเมริกา นี่คือวิธีที่รัฐบาลได้ภาษีคืนจากคนรวย คุณจะไม่เชื่อว่ามีรถเหล่านี้กี่คันที่ขับไปรอบๆ การชุมนุมรถแลมโบฯ ครั้งหนึ่งที่ผมเห็นในเชียงใหม่มีรถเข้าร่วมประมาณ 100 คัน"

ในขณะที่ Alejandro Peralta คิดว่าคำถามนี้น่าจะเป็นคำถามกวน แต่เขาก็จะให้คำตอบที่ตรงไปตรงมาว่า "1. ประเทศไทยเป็นประเทศอุตสาหกรรม 2. GDP (ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ) ของ (ไทย) ตามหลังสิงคโปร์และมาเลเซีย แต่มีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับที่ 25 ของโลก เกินกว่ามาเลเซียและสิงคโปร์ในด้านจีดีพี และใหญ่เป็นอันดับ 20 ในด้าน PPP (ภาวะเสมอภาคของอำนาจซื้อ) 3. มาตรฐานการครองชีพของประเทศไทยอยู่ในระดับสูง 4. สาเหตุหลักที่ประเทศไทยตอนนี้ไม่ก้าวหน้าเพราะติดกับดักรายได้ปานกลางและไม่มั่นคง"

Steve Parkin ตอบว่า "ประเทศไทยจนไหม? มีความยากจนในประเทศไทย แต่ไม่มีในระดับของอินเดียเป็นต้น ผู้คนดูเหมือนจะไม่หิวโหย มีการขอทานน้อยมาก เป็นความจริงอย่างแน่นอนเรื่องทัศนคติที่ไม่กระตือรือร้นต่อสุขภาพและความปลอดภัย ดูสายไฟที่โยงไปตามถนนแล้วกัน ดูผู้ขับขี่จักรยานยนต์ที่ขับรถสวนเลน และจริงๆ แล้วการขับขี่อย่างปลอดภัยโดยทั่วไป (มีปัญหา) หลายคนๆ ใช้ชีวิตอยู่กลางแจ้งเพราะมันอบอุ่นอยู่เสมอ (ยกเว้นบนถิ่นภูเขาเขาทางเหนือ) ทุกอย่างอาจดูวุ่นวายเล็กน้อย การเก็บขยะ ระบบบำบัดน้ำเสีย ฯลฯ เชื่องช้ามาก และบางครั้งบางที่ก็มีกลิ่นเหม็นตลบ! ไม่เป็นระเบียบ แต่ถามว่ายากจนไหม? ไม่"

ความเห็นของ Torben Retboll (ซึ่งเป็นอดีตครูสอนประวัติศาสตร์) บอกว่า "ผมคิดว่าคุณถามคำถามผิดวิธีแล้ว ประเทศไทยไม่ได้ยากจน คนในประเทศไทยบางคนยากจน ส่วนใหญ่เป็นชาวนาที่อาศัยอยู่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ (อีสาน) แต่ครอบครัวไทยบางครอบครัวก็รวย รวยมากๆ พวกเขามีเงินมากกว่าคนรวยในยุโรป เนื่องจากไม่มีภาษีมรดกในประเทศไทยและเนื่องจากอัตราภาษีในประเทศไทยต่ำกว่าอัตราภาษีในยุโรปมาก รัฐบาลไทยก็ไม่ได้ยากจนเช่นกัน รัฐบาลไทยใช้จ่ายเงินเป็นจำนวนมากทุกปี แต่ไม่มีรัฐสวัสดิการในประเทศไทยเพราะคนไทยส่วนใหญ่ไม่จ่ายภาษีเงินได้ ฐานภาษีมีจำกัด"

Photo by Jack TAYLOR / AFP