จีนไม่ต้องส่งทหารลุยม็อบ เพราะกองทัพอยู่ในฮ่องกงแล้ว

หลังจากที่ฮ่องกงกลับคืนสู่จีน มีการตั้งกองทหารรักษาการณ์กองทัพปลดปล่อยประชาชนจีนแห่งฮ่องกง (People's Liberation Army Hong Kong Garrison) มีสถานะเทียบเท่ากับกองพัน สาามารถระดมกำลังพลมาประจำการประมาณ 20,000 นาย แต่ตามปกติแล้ว มีทหารประจำอยู่แค่ 5,000 - 6,000 นาย เพื่อลดค่าใช้จ่ายและไม่ให้กองทัพมีขนาดใหญ่จนสร้างความรู้สึกไม่ดีต่อสาธารณชน นอกจากนี้ ฮ่องกงยังไม่ใช่จุดยุทธศาสตร์ที่เปราะบางซึ่งถูกคุกคามจากต่างชาติ จึงไม่จำเป็นจะต้องมีทหารคุ้มกันมากนัก

หน้าที่ของกองรักษาการณ์คือดูแลความมั่นคงจากการคุกคามภายนอก แต่การคุกคามภายในเป็นหน้าที่ของตำรวจฮ่องกง กองรักษาการณ์ไม่มีส่วนในด้านนี้ ยกเว้นว่าจะได้รับคำขอจากรัฐบาลฮ่องกงและได้รับการอนุมัติจากกองวบัญชาการภาคใต้ที่เซินเจิ้นเสียก่อน จึงจะเข้าไปเกี่ยวข้องกับการรักษาความสงบเรียบร้อยในฮ่องกงได้ ย้ำว่าเฉพาะในกรณีที่เกิดความวุ่นวายจนควบคุมไม่ได้เท่านั้น

กองรักษาการณ์มีกฎหมายควบคุมชื่อ Garrison Law ซึ่งขึ้นกับ Basic Law หรือรัฐธรรมนูญของฮ่องกง ดังนั้นกองรักษาการณ์หรือแม้แต่กองกำลังปลดปล่อยประชาชนจีน (PLA) หรือรัฐบาลกลางจีนจะเคลื่อนไหวตามใจชอบไม่ได้หากไม่ได้ปฏิบัติตามกฎหมายทั้ง 2ฉบับ

ในมาตราที่ 9 ของ Garrison Law ระบุว่า กองรักษาการณ์จะต้องไม่แทรกแซงกิจการท้องถิ่นของฮ่องกง

มาตราที่ 14 หากรัฐบาลฮ่องกงเห็นสมควรตามอำนาจที่ให้ไว้ใน Basic Law ก็อาจขอประสานงานกับรัฐบาลจีนเพื่อสั่งการให้กองรักษาการณ์เข้าควบคุมความสงบเรียบร้อยและบรรเทาภัยพิบัติ เมื่อคำร้องของรัฐบาลฮ่องกงได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลจีนแล้ว กองรักษาการณ์จะส่งกำลังออกไปช่วยรักษาความสงบเรียบร้อย ให้เป็นไปตามคำสั่งของคณะกรรมาธิการการทหารของรัฐบาลกลาง เมื่อภารกิจเสร็จเรียบร้อยให้กลับเข้าประจำการในทันที

ระหว่างการปฏิบัติหน้าที่รักษาความสงบเรียบร้อย กองรักษาการณ์จะอยู่ภายใต้การบัญชาการของผู้บัญชาการกองรักษาการณ์ โดยผ่านการจัดการโดยรัฐบาลฮ่องกง เมื่อปฏิบัติหน้าที่รักษาความสงบเรียบร้อย สมาชิกของกองรักษาการณ์จะใช้อำนาจตามกฎหมายของฮ่องกง

จะเห็นได้ว่า หากมีการใช้กำลังทหารจีนในฮ่องกง จะต้องใช้ทหารที่ประจำการอยู่ก่อนที่ 5,000 นาย หรืออาจจะมีการเสริมกำลังถึง 20,000 นาย แต่การปฏิบัติหน้าที่ต้องเป็นไปตาม Garrison Law นั่นคือรัฐบาลฮ่องกงต้องร้องขอไปก่อน รัฐบาลกลางที่ปักกิ่งสั่งการโดยตรงไม่ได้ เพราะฮ่องกงคือเขตปกครองพิเศษ

คำถามสำคัญก็คือ จีนจะฉีกกฎหมาย Garrison Law ด้วยการส่งกำลังทหารมาปราบผู้ชุมนุมโดยตรงได้หรือไม่? ตอบว่าได้แต่ผลกระทบที่ตามมาจะเลวร้ายอย่างมาก การฉีก Garrison Law จะตามมาด้วยการฉีก Basic Law หรือรัฐธรรมนูญฮ่องกง ซึ่งหมายถึงการใช้กำลังทหารยุติสถานะเขตปกครองพิเศษ

แม้แต่ในยุคที่จีนมีความเกี่ยวข้องกับประชาคมโลกในวงจำกัด (หมายความว่าไม่ต้องกังวลถึงแรงกดดันจากประเทศอื่นๆ มากนัก) ระหว่างทศวรรษที่ 50 - 70 จีนก็เลือกที่จะไม่ยึดฮ่องกงด้วยกำลัง เพราะตระหนักว่าการใช้กำลังจะทำให้ความเชื่อมั่นต่อฮ่องกงในฐานะศูนย์กลางเศรษฐกิจโลกต้องพังพินาศลง