ขุมสมบัติของเมืองศรีเทพหายไปไหนในวันที่รอเป็นมรดกโลก

 

หนึ่งในข่าวดีจากการประชุมคณะกรรมการมรดกโลก ที่เมืองบากู ประเทศอาเซอร์ไบจัน ก็คือที่ประชุมมีมติรับรองแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมของประเทศไทย จำนวน 2 แหล่ง ได้แก่ เมืองโบราณศรีเทพ ในจังหวัดเพชรบูรณ์ และกลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ และปราสาทปลายบัด ที่จังหวัดบุรีรัมย์ ให้ขึ้นทะเบียนในบัญชีรายชื่อเบื้องต้น (Tentative List) ไปก่อน และหลังจากนี้จะมีการพิจารณาว่าทั้ง 2 แห่งจะได้เป็นมรดกโลกหรือไม่

ปราสาทพนมรุ้งถูกโจรกรรมทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ ไปจัดแสดงที่สถาบันศิลปะนครชิคาโก (Art Institute of Chicago) ประเทศสหรัฐ แต่คนไทยได้ร่วมกันต่อสู้จนได้กลับคืนมา แต่ชะตากรรมของศิลปะวัตถุในเมืองศรีเทพมืดมนกว่านั้น เพราะถูกโจรกรรมไปจัดแสดงในหลายเมืองของประเทศสหรัฐ มีการระบุชัดเจนว่านำมาจากมืองศรีเทพ แต่ไม่มีความพยายามทวงคืนสมบัติเหล่านี้

พิพิธภัณฑ์ Metropolitan Museum of Art ในนครนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐ มีศิลปวัตถุที่นำมาจากประเทศไทยเป็นจำนวนมาก บางชิ้นระบุว่านำมาจากเมืองศรีเทพ แต่บางชิ้นระบุเพียงแค่ว่ามีลักษณะทางศิลปกรรมแบบเมืองศรีเทพ เช่น 

เศียรพระกฤษณะ อายุราวศตวรรษที่ 7 ขนาด 22.5 cm. พระมาลาหรือหมวกทรงกระบอกเหลี่ยมตัดมุมเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของศรีเทพ โดยรวมแล้วมีอิทธิพลของศิลปะทวารวดีในประเทศไทยและศิลปะยุคก่อนเมืองพระนครของกัมพูชา 

เอกมุขลึงค์ หรือศิวลึงค์ที่มีพระพักตร์ของพระศิวะ อายุราวศตวรรษที่ 7 - 8 ความสูง 140 cm.  ได้มาจากเมืองศรีเทพ และเป็นลึงค์ที่มีความงดงามมาก โดยเฉพาะพระพักตร์ของพระศิวะที่มีอิทธิพลของศิลปะอินเดียอย่างชัดเจน แม้แต่ในเมืองไทยก็หาศิวลึงค์ที่งดงามสมส่วนขนาดนี้ได้ยาก แต่ก็ถูกขนย้ายไปที่สหรัฐแล้ว 

พิพิธภัณฑ์นอร์ตัน-ไซมอน (Norton Simon Museum) รัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐ เรียกว่าเป็นขุมคลังสมบัติศรีเทพ โดยมีแผ่นทองคำดุนลายเทพเจ้าในศาสนาฮินดูและพระโพธิสัตว์หลายแผ่นที่นำมาจากศรีเทพ ตัวอย่างเช่น 

แผ่นทองคำดุนลายรูปพระพุทธเจ้าและพระโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 5.7 x 9.2 cm.  อายุราวศตวรรษที่ 7 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ ประเทศไทย 

 

แผ่นทองคำดุนลายรูปพระโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 12.1 x 7.0 cm.  อายุราวศตวรรษที่ 7 - 8 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ ประเทศไทย 

 

แผ่นทองคำดุนลายรูปพระจันทรประภาสโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 9.5 x 4.8 cm cm.  อายุราวศตวรรษที่ 7  คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ ประเทศไทย 

 

แผ่นทองคำดุนลายรูปพระโพธิสัตว์ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 10.8 x 7.3 cm.  อายุราวศตวรรษที่ 7 - 8 คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ ประเทศไทย 

 

แผ่นทองคำดุนลายรูปพระวิษณุ ศิลปะทวาราวดี ขนาด 30.2 x 16.2 cm cm.  อายุราวปีค.ศ. 700  คาดว่านำมาจากเมืองศรีเทพ ประเทศไทย 

 

ประติมากรรมหินทรายแกะสลักเทพเจ้าในศาสนาฮินดู ขนาด 114.3 x 43.2 x 19.1 cm. อายุราวศตวรรษที่ 7 นำมาจากเมืองศรีเทพ ประเทศไทย