เลี้ยงผีบรรพบุรุษขอฝน

ฤดูแล้งภาคอีสานมองไปทางไหนเจอแต่ความแห้งแล้ง ดินแตกระแหง ชาวบ้านเดือดร้อนทั่วหน้า ขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภคและทำการเกษตรไม่ได้เพราะสายน้ำสาขาสำคัญๆ แห้งขอด เช่นเดียวกับ จ.นครพนม ปีนี้เจอวิกฤตภัยแล้งไม่แพ้จังหวัดอื่นๆ ในภาคอีสาน เพราะระดับแม่น้ำโขงลดลงอย่างรวดเร็วทำให้แม่น้ำสาขาหลายสายหลักแห้งขอด

แม้ว่าหน่วยงานภาครัฐทุกภาคส่วนระดมความช่วยเหลือเต็มที่ แต่ก็ไม่สามารถช่วยซับน้ำตาชาวบ้านให้พ้นวิกฤตภัยแล้งคุกคาม ไปได้ ทำให้ชาวบ้านชนเผ่าไทโซ่ บ้านโพนจาน ต.โพนจาน อ.โพนสวรรค์ จ.นครพนม ต้องหันไปพึ่งประเพณีความเชื่อตั้งแต่ รุ่นปู่รุ่นย่า ด้วยการจัดสืบสานประเพณีบุญเลี้ยงผี หรือประเพณี แซงสนาม

พิธีดังกล่าวชาวบ้านชนเผ่าไทโซ่จะจัดเครื่องเซ่นไหว้บูชา ผีบรรพบุรุษตามความเชื่อ เพื่อขอให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาลก่อน ที่ฤดูกาลทำนาปีจะมาถึงในช่วงเดือน พ.ค.มิ.ย.ของทุกปี อีกทั้งยังมีความเชื่อว่าจะส่งผลให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ในหมู่บ้าน ทำให้ชาวบ้านมีอยู่มีกิน ไม่ขาดแคลนอาหาร

สำหรับเครื่องเซ่นไหว้เลี้ยงผีบรรพบุรุษ ประกอบด้วย ข้าวปลาอาหาร ทั้งของหวาน ของคาว มารวมกัน เพื่อทำพิธีบูชาขอขมา และเซ่นไหว้ ก่อนประกอบพิธีตามความเชื่อ อัญเชิญเทวดา ผีบรรพบุรุษ รวมถึงผีปู่ตา มารับเครื่องเซ่นไหว้ ก่อนร่วมฟ้อนรำตามจังหวะดนตรีพื้นบ้าน

ถือเป็นการสร้างความรื่นเริงให้กับผีบรรพบุรุษ ได้มีโอกาส รื่นเริงหลังรับเครื่องเซ่นไหว้บูชา ซึ่งจะทำให้เทวดา ฟ้าดิน และ ผีบรรพบุรุษดลบันดาลให้ฝนฟ้าตกคลายความแห้งแล้ง พร้อมทำ พิธีเสี่ยงทายทำนายพยากรณ์ ถึงสภาพดินฟ้าอากาศตามความ เชื่อถือเป็นประเพณีสำคัญของชาวชนเผ่าไทโซ่ที่สืบทอดกันมา ตั้งแต่บรรพบุรุษ

คำตา ราชมณี อายุ 67 ปี ชาวบ้านโพนจาน ต.โพนจาน อ.โพนสวรรค์ จ.นครพนม บอกว่า ชาวไทโซ่ ถือเป็น 1 ใน 7 ชนเผ่าที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ จ.นครพนม ที่ยังมีความเชื่อเรื่องการ นับถือผี ทำให้มีประเพณีบุญเลี้ยงผีสืบทอดมาถึงปัจจุบัน

เนื่องจากชาวบ้านเชื่อว่าเทวดาฟ้าดินและผีบรรพบุรุษ สามารถดลบันดาลให้ฝนฟ้าตกตามฤดูกาล โดยเฉพาะปัจจุบันความทันสมัยสังคมเปลี่ยนแปลง ทำให้ชาวบ้านไม่ยึดถือประเพณีโบราณ ไม่เคารพนับถือผี ทำให้เกิดเหตุร้าย เกิดภัยธรรมชาติ และเกิดความแห้งแล้ง ข้าวปลาในนาไม่อุดมสมบูรณ์

ดังนั้น ชาวไทโซ่จึงได้ยึดถือปฏิบัติสืบทอดกันมาถึงปัจจุบัน พอถึงช่วงหน้าแล้งจะต้องมีการจัดบุญเลี้ยงผี เพื่อขอฟ้าฝนตกต้องตามฤดูกาล ตามความเชื่อ