ปลาทูอ่าวไทยหด-กรมประมงเพาะพันธุ์แก้

นักวิจัยกรมประมงเพาะพันธุ์ปลาทูสำเร็จครั้งแรกของโลก หลังพบแนวโน้มปลาทูในอ่าวไทยลดลงหลังถูกจับเพิ่มสูงขึ้น 

นายวิมล จันทรโรทัย อธิบดีกรมประมง เปิดเผยว่าจากความต้องการปลาทูจำนวนมหาศาลนี้  ทำให้ชาวประมงมีการพัฒนาเครื่องมือการทำประมงปลาทูให้มีประสิทธิภาพในการจับที่สูงขึ้น จนเกินกำลังการผลิตของธรรมชาติ  ส่งผลให้แนวโน้มของประชากรปลาทูในปัจจุบันเริ่มลดน้อยลง

ทั้งนี้ ที่ผ่านมา กรมประมงได้ใช้มาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาดังกล่าวด้วยการห้ามจับปลาทูในฤดูวางไข่ระหว่างวันที่ 15 ก.พ. ถึง 15 พ.ค. ของทุกปี ในเขตทะเลอ่าวไทยตั้งแต่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ถึงสุราษฎร์ธานี เพื่อเป็นการอนุรักษ์พันธุ์ปลาทูในช่วงฤดูวางไข่  

นอกจากนี้  ยังมีความพยายามในการศึกษาวิจัยการเพาะขยายพันธุ์ปลาทูเพื่อทดแทนการจับจากธรรมชาติอีกด้วย โดยได้วางแนวทางและกำหนดนโยบายให้นักวิชาการประมงผลิตงานวิจัยที่มีคุณภาพเน้นการพัฒนาเทคนิคการเพาะเลี้ยงสัตว์ทะเลที่มีศักยภาพทางเศรษฐกิจสูง  และเป็นที่ต้องการของตลาด 

น.ส.วารินทร์ ธนาสมหวัง ผู้อำนวยการสำนักวิจัยและพัฒนาประมงชายฝั่ง กรมประมง กล่าวเพิ่มเติมว่า ได้มอบหมายให้ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงชายฝั่งสมุทรสาครริเริ่มการศึกษาวิจัยเพาะเลี้ยงปลาทู โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อผลิตปลาทูทดแทนการใช้ทรัพยากรจากแหล่งธรรมชาติอย่างเกินความพอดี แต่เนื่องจากปลาทูเป็นปลาที่มีความอ่อนแอ ใจเสาะ จึงเป็นเรื่องยากที่จะนำขึ้นจากทะเลมาเพาะเลี้ยง จึงต้องเริ่มดำเนินการจากการรวบรวมข้อมูลทางด้านชีววิทยา ฤดูกาลวางไข่ ลักษณะของนิเวศที่อยู่อาศัย ชนิดของอาหารที่พบในกระเพาะอาหารของปลาทู เพื่อใช้ประโยชน์ในด้านวิชาการ และประยุกต์ในการผลิตปลาทูเชิงพาณิชย์ ด้วยการพัฒนาเทคนิคการเพาะเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ด้วยการให้อาหารที่มีคุณภาพ และใช้ระบบน้ำหมุนเวียน

น.ส.พรรณติยา ใจอ่อน นักวิชาการประมงปฏิบัติการ กล่าวว่า  ได้เลี้ยงปลาทูพ่อแม่พันธุ์ที่มีความสมบูรณ์แข็งแรงที่ได้มาจากทะเลในกระชังที่ขึงไว้ในบ่อดินนาน 6 เดือน จนปลาเติบโตถึงวัยเจริญพันธุ์ จึงย้ายปลาขึ้นมาเลี้ยงในถังเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ในโรงเพาะฟัก โดยให้อาหารสูตรเฉพาะของศูนย์ฯ และเลี้ยงในระบบกรองน้ำแบบชีวภาพ 

ทั้งนี้จากความพยายามมานานกว่า 2 ปี ก็ได้เกิดผลสำเร็จขึ้นเมื่อวันที่ 11 ก.ย. 2554  โดยปลาทูได้วางไข่และสามารถอนุบาลในระบบปิดได้สำเร็จ โดยแม่ปลาทูวางไข่ครั้งละประมาณ 15,000 – 30,000 ฟอง และมีพฤติกรรมวางไข่แบบรวมฝูง แม่ปลาทั้งฝูงจะวางไข่เป็นระยะๆ ต่อเนื่องกันหลายวันไปจนหมดฤดูผสมพันธุ์

จากนั้นจะใช้ระยะเวลาในการฟักประมาณ 16 ½ - 17 ชั่วโมง ถุงไข่แดงของลูกปลาเริ่มยุบและหมดไปภายใน 3 วัน ลูกปลาตั้งแต่วันแรกที่ฟักออกจากไข่ ถึงอายุ 7 วัน อนุบาลด้วยแพลงก์ตอนที่ประกอบไปด้วยทั้งสาหร่ายสีเขียวและสีน้ำตาล

"คณะวิจัยใช้เวลาวิจัยกว่า 2 ปี จนสำเร็จในความพยายามเพาะพันธุ์ปลาทูจากพ่อแม่พันธุ์ที่เลี้ยงในระบบปิดครั้งแรกของโลก ซึ่งกรมประมงมีความคาดหวังว่าจะสามารถพัฒนางานวิจัยชิ้นนี้ให้ต่อยอดเพื่อขยายผลไปสู่การเพาะเลี้ยงเชิงพาณิชย์ต่อไป"น.ส.พรรณติยากล่าว

สำหรับผู้ที่สนใจสามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์วิจัยและพัฒนาชายฝั่งสมุทรสาคร สำนักวิจัยและพัฒนาประมงชายฝั่ง กรมประมง โทรศัพท์ 0-3485-7136 หรือ 0-3442-6220 ในวันเวลาราชการ

สำหรับในน่านน้ำไทยพบปลาทูได้ทั้งฝั่งทะเลอ่าวไทยและอันดามัน ซึ่งมีอยู่ 3 ชนิด คือ 1.ปลาทู  2. ปลาลัง หรือปลาทูโม่ง  และ 3. ปลาทูปากจิ้งจก  โดยปลาที่ชาวประมงจับได้ส่วนใหญ่จะเป็นปลาทูและปลาลัง ซึ่งทั้งสองชนิดนี้มีรูปร่างลักษณะคล้ายคลึงกันมาก แต่ปลาทูตัวแบนกว้างกว่าปลาลัง  และส่วนหัวความกว้างกับความยาวของหัวปลาทูจะเท่ากัน แต่หัวของปลาลังความยาวมากกว่าความกว้าง เมื่อโตเต็มที่ปลาลังจะมีขนาดใหญ่กว่าปลาทูมาก ชาวประมงจึงเรียกกันว่า ปลาทูโม่ง ส่วนปลาทูปากจิ้งจกมีลำตัวเรียวยาว ซึ่งพบน้อยมาก