อินไซด์ ชี้ชัด! ไทยสังคมสูงวัยเต็มรูปแบบ เหนือ-อีสานครองแชมป์
GISTDA เผยโครงสร้างประชากรไทยปี 2025 พบกำลังเผชิญ “สังคมสูงวัยขั้นสุด” จำนวนผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป พุ่งสูงถึง 13.6 ล้านคน แซงหน้าเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปี เหลือ 9.5 ล้านคน
จากการนำข้อมูลเชิงสถิติของกรมการปกครองมาทำการวิเคราะห์ค่าดัชนีความสูงวัยในเชิงพื้นที่ (ระดับตำบล) และแปลงให้อยู่ในรูปแบบของแผนที่เชิงวิเคราะห์ (Insight Map) ทำให้มองเห็นภาพที่สะท้อนความแตกต่างของกลุ่มผู้สูงอายุและกลุ่มเด็กทั้งประเทศ ซึ่งสามารถวิเคราะห์ได้ผลเป็นดังนี้
- ภาคเหนือและภาคกลาง พื้นที่ส่วนใหญ่พบดัชนีผู้สูงวัยสูงที่สุด หลายจังหวัดมีสัดส่วนผู้สูงอายุสูงกว่าเด็กมาก กลายเป็นพื้นที่ “สูงวัยชัด” ซึ่งสะท้อนถึงโครงสร้างสังคมที่เปลี่ยนไปแล้วโดยสมบูรณ์
- สำหรับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบมีผู้สูงอายุจำนวนมาก เนื่องจากคนวัยทำงานย้ายออก อัตราการเกิดต่ำ แนวโน้มในอนาคต จะเป็นภูมิภาคที่เข้าสู่ “สังคมสูงวัยสุดโต่ง” เช่นกัน
- ในขณะที่ภาคตะวันออก พบมีคนวัยทำงานหนาแน่น เมื่อเทียบสัดส่วนกับภูมิภาคอื่น ผู้สูงอายุมีน้อยกว่าภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
- ส่วนชายแดนตะวันตกและภาคใต้ตอนล่าง เช่น ตาก, กาญจนบุรี, ยะลา, ปัตตานี, นราธิวาส กลับมีเด็กจำนวนมากกว่า ทำให้ยังคงเป็นพื้นที่ “เด็กนำ” เพียงไม่กี่แห่งที่เหลืออยู่
สรุปได้ว่า ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง “สังคมสูงวัยครองเมืองแน่นอน” ในทางกลับกันภาคตะวันออก ชายแดนตะวันตก และภาคใต้ตอนล่างเป็นพื้นที่ “เด็กนำ” ชัดเจน
สถานการณ์ดังกล่าวไม่ได้หมายถึงเพียงการมีผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นเท่านั้น แต่ยังสะท้อนปัญหาเชิงโครงสร้างที่เด็กเกิดน้อยลง ซึ่งจะส่งผลต่อกำลังแรงงาน เศรษฐกิจ และการจัดสรรสวัสดิการของรัฐในอนาคต
ปัจจุบันหลายจังหวัดเข้าสู่ภาวะ “สูงวัยขั้นสุด” แล้ว และแนวโน้มกำลังขยายไปทั่วประเทศ คำถามสำคัญคือ ประเทศไทยพร้อมแค่ไหนที่จะรองรับสังคมสูงวัย ทั้งในด้านแรงงาน ระบบเศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของประชาชน