ซูเปอร์วูแมนตัวจริง! งานวิจัยล่าสุดพบ 'แฮนยอ' พันธุกรรมอึด

ที่ประเทศเกาหลีใต้ มีเกาะแห่งหนึ่งที่ตั้งอยู่ทางใต้ของคาบสมุทรเกาหลีเรียกว่า 'เชจู'  เป็นชุมชน ที่มี 'ผู้หญิง' ซึ่งมีลักษณะพิเศษ ไม่เหมือนใคร พวกเธอได้รับการยกย่องอย่างสูงที่เรียกว่า 'แฮนยอ' (Haenyeo)

แฮนยอ คือ กลุ่มผู้หญิงที่จะดำลงไปใต้ทะเล เพื่อเก็บหอยเม่นทะเล เป๋าฮื้อ และอาหารทะเลอื่น ๆ จากก้นทะเลเพื่อนำมาเป็นอาชีพ โดยพวกเธอสามารถดำลงไปลึกถึง 60 ฟุต หรือ ราว18 เมตร วันหนึ่งหลายครั้ง  ครั้งละ 4 ถึง 5 ชั่วโมง มากกว่านั้นคือพวกเธอ ยังดำลงไปแม้ในขณะตั้งครรภ์ และแม้ว่าจะเข้าวัยชราแล้ว โดยไม่ใช้ถังออกซิเจนหรืออุปกรณ์ช่วยหายใจ มีเพียงชุดดำน้ำเท่านั้น ซึ่งคาดการณ์ว่าวิธีการดำเนินชีวิตของกลุ่ม 'แฮนยอ' มีขึ้นมาแล้วกว่าพันปี

 

 

ล่าสุด เมลิสซา แอน อิลาร์โด (Melissa Ann Ilardo) นักพันธุศาสตร์และผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านสารสนเทศชีวเวชที่มหาวิทยาลัยยูทาห์ สหรัฐอเมริกา ได้ทำวิจัยร่วมกับนักวิจัยจากเกาหลีใต้และเดนมาร์ก และตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ Cell Reports เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2568 ที่ผ่านมา โดยงานวิจัยของพวกเขาได้เปิดเผยว่า ความสามารถของแฮนยอเหล่านี้ อาจเป็นผลจาก 'พันธุกรรม' สุดอึดของพวกเธอ!

 

การวิจัยครั้งนี้ อิลาร์โดและทีมได้คัดเลือกผู้เข้าร่วมทดลอง 91 คน ประกอบด้วยนักดำน้ำแฮนยอ 30 คน ผู้หญิงที่ไม่ดำน้ำจากเกาะเชจู 30 คน และผู้หญิงจากแผ่นดินใหญ่ของเกาหลีใต้ 31 คน โดยมีอายุเฉลี่ยอยู่ที่ 65 ปี นักวิจัยได้เปรียบเทียบอัตราการเต้นของหัวใจ ความดันโลหิต ขนาดของม้าม และทำการถอดรหัสพันธุกรรมอย่างละเอียดจากตัวอย่างเลือดของผู้เข้าร่วม ซึ่งมุ่งเน้นไปที่การวิเคราะห์ทางพันธุกรรมและการปรับตัวทางสรีรวิทยาของแฮนยอ เพื่อตอบคำถามว่าทำไมพวกเธอจึงสามารถดำน้ำได้อึดขนาดนั้นกัน

 

ผลวิเคราะห์ของทีมวิจัยพบว่า ผู้เข้าร่วมจากเกาะเชจู ทั้งที่ดำน้ำและไม่ดำน้ำ  มีแนวโน้มที่จะมียีนชนิดหนึ่งซึ่งแตกต่างจากผู้หญิงเกาหลีนอกเกาะ  โดยประชากรเกาะเชจูมีความแตกต่างทางพันธุกรรมจากประชากรแผ่นดินใหญ่ของเกาหลีอย่างชัดเจน จากประวัติศาสตร์ที่ถูกแยกตัวมานาน เช่น การห้ามเดินทางออกจากเกาะในยุคโชซอน รวมถึงอิทธิพลจากชาวมองโกลในช่วงศตวรรษที่ 14 ทำให้เกิดโครงสร้างพันธุกรรมที่หลากหลายเฉพาะถิ่น

 

 

2 ประเด็นสำคัญที่ทำให้ 'แฮนยอ' อึดกว่าผู้หญิงเกาหลีใต้ในที่อื่นๆ 

 

อย่างแรก คือ การควบคุมความดันโลหิต โดยนักวิจัยพบว่าผู้หญิงจากเกาะเชจู โดยเฉพาะแฮนยอ มีแนวโน้มที่จะมียีนที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมความดันโลหิตในระดับที่ต่ำกว่าคนทั่วไป ซึ่งอาจช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนระหว่างการดำน้ำและการตั้งครรภ์ เพราะเมื่อดำน้ำความดันโลหิตจะเพิ่มขึ้น แต่ของผู้หญิงจากเชจู ความดันจะเพิ่มขึ้นน้อยกว่า

นักวิจัยมองว่าลักษณะทางพันธุกรรมนี้อาจวิวัฒนาการขึ้นมาเพื่อปกป้องทารกในครรภ์ เนื่องจากแฮนยอดำน้ำตลอดช่วงตั้งครรภ์ ซึ่งหากความดันโลหิตสูงเกินไปอาจเป็นอันตรายได้

ประเด็นต่อมาคือ ความทนทานต่อความเย็น การศึกษายังระบุถึงการมีอยู่ของยีนที่เกี่ยวข้องกับความทนทานต่อความเย็นในกลุ่มแฮนยอ ซึ่งอาจมีบทบาทในการป้องกันภาวะอุณหภูมิร่างกายต่ำขณะดำน้ำในน้ำเย็น อย่างไรก็ตาม ทีมยังไม่ได้ทดสอบความสามารถในการทนต่อความเย็นโดยตรง จึงยังสรุปไม่ได้ว่ายีนนี้มีบทบาทต่อความสามารถในการดำน้ำตลอดทั้งปีหรือไม่

นอกจากประเด็นพันธุกรรม งานวิจัยชี้ว่า ความสามารถในการดำน้ำของหญิงแฮนยอยังเกิดจากการฝึกฝนที่เข้มข้นโดยพบว่า อัตราการเต้นของหัวใจของกลุ่มแฮนยอช้ากว่าผู้หญิงทั่วไปอย่างชัดเจนระหว่างการทดสอบ ซึ่งช่วยให้พวกเธอประหยัดออกซิเจนระหว่างการดำน้ำได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งอัตราการเต้นของหัวใจของแฮนยอลดลงมากกว่ากลุ่มอื่นถึง 50% ระหว่างการดำน้ำจำลอง

ด้าน เบน ทรัมเบิล (Ben Trumble) รองศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยแอริโซนา (Arizona State University) แสดงความเห็นว่ายีนที่ตรวจพบในชาวเจจูซึ่งเกี่ยวข้องกับความดันโลหิตต่ำ ควรได้รับการศึกษาเชิงลึกยิ่งขึ้น เพราะอาจนำไปสู่การพัฒนายารักษาใหม่ในอนาคต เช่น การพัฒนาการรักษาโรคความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจในอนาคต

 

 

ทั้งนี้ การศึกษาพันธุกรรมของกลุ่มคนเฉพาะแห่ง เช่น ชาวแฮนยอบนเกาะเชจู ไม่ใช่เรื่องใหม่ในวงการวิทยาศาสตร์การแพทย์ แต่เป็นแนวทางที่ได้รับความสนใจมากขึ้นในช่วง 10-20 ปีหลัง เพราะสามารถเปิดทางสู่การพัฒนา 'ยาเฉพาะกลุ่ม' ได้  ยกตัวอย่างเช่น

 

การวิจัยที่เกิดกับชาวบาจาว (Bajau) ในประเทศอินโดนีเซีย  ซึ่งนักดำน้ำทะเลลึกเช่นกัน และสามารถกลั้นหายใจได้นานมาก เนื่องจากมี 'ม้ามใหญ่ผิดปกติ' ซึ่งงานนี้เป็นงานวิจัยของ อิลาร์โด เช่นกัน โดยพบว่ามียีนที่ควบคุมฮอร์โมนไทรอยด์ทำให้ร่างกายเก็บออกซิเจนได้ดีขึ้น การวิจัยชี้ให้เห็นถึงการกลายพันธุ์ตามธรรมชาติ ซึ่งอาจนำไปสู่การศึกษาเกี่ยวกับภาวะขาดออกซิเจนและการฟื้นตัวของอวัยวะ

การวิจัยเกี่ยวกับชาวทิเบต ซึ่งอาศัยอยู่ที่ราบสูงหิมาลัย  มีความสามารถในการอยู่ในสภาพอากาศบางเบาโดยไม่มีภาวะหัวใจโต ก็พบว่ามียีนที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมปริมาณเซลล์เม็ดเลือดแดง ซึ่งความเข้าใจตรงนี้กำลังถูกใช้เพื่อพัฒนายาสำหรับ ผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับออกซิเจน เช่น โรคปอดหรือโรคหัวใจ

หรือ การวิจัยเกี่ยวกับชาวอินูอิต แถบอาร์กติก  มียีนที่ช่วยให้ร่างกายใช้ไขมันโอเมก้า-3 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่เพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจ ผลที่ได้มีการนำไปศึกษาในการควบคุมไขมันในเลือด และทำความเข้าใจกลไกของโรคเบาหวานเป็นต้น.