รอบโลก EV : ปัญหาที่ชาร์จรุมเร้า ช้า-ไกล-พัง บั่นทอนใจผู้ใช้รถยนต์ไฟฟ้า?
แม้จะมีการเปิดตัวรถยนต์ไฟฟ้า (EV) รุ่นใหม่ๆจากค่ายต่างๆ มากมาย แต่โครงสร้างพื้นฐานด้านสถานีชาร์จรถไฟฟ้าสาธารณะกลับยังพัฒนาตามไม่ทันความต้องการ ผลการศึกษาในสหรัฐระบุว่า ความพึงพอใจในสถานีบริการชาร์จสาธารณะกลับลดลงในทุกมิติ เกิดอะไรขึ้น?
KEY
POINTS
- ผลการศึกษาในสหรัฐระบุว่า ความพึงพอใจในสถานีบริการชาร์จสาธารณะลดลงในทุกมิติ แม้ว่าจำนวนสถานีชาร์จสาธารณะในสหรัฐอเมริกาจะเพิ่มขึ้นก็ตาม
- โดยสถิติพบว่า 1 ใน 5 ครั้งของการใช้งาน จะไม่สามารถชาร์จได้ ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากสถานีขัดข้อง
- 20% ของผู้ใช้ทั้งหมดเคยไปยังสถานีชาร์จแต่ไม่สามารถชาร์จรถได้ สาเหตุเกิดจากทั้งตัวเครื่องชาร์จไม่สามารถใช้งาน หรือมีผู้ใช้รอคิวจำนวนมาก
แม้จะมีการเปิดตัวรถยนต์ไฟฟ้า (EV) รุ่นใหม่ๆจากค่ายต่างๆ ให้ผู้บริโภคได้เลือกซื้อ และมีการเติบโตของส่วนแบ่งการตลาดของรถยนต์ไฟฟ้าอย่างก้าวกระโดดในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แต่โครงสร้างพื้นฐานด้านสถานีชาร์จรถไฟฟ้าสาธารณะกลับยังพัฒนาตามไม่ทันความต้องการ ผลการศึกษาในสหรัฐระบุว่า ความพึงพอใจในสถานีบริการชาร์จสาธารณะลดลงในทุกมิติ ทั้งด้านระยะเวลาในการชาร์จ ความไม่เสถียรของเครื่องชาร์จ และสิ่งอำนวยความสะดวกระหว่างรอชาร์จ สิ่งเหล่านี้อาจบั่นทอนความมั่นใจของผู้ใช้รถยนต์ไฟฟ้าได้
ผลการศึกษาจากบริษัทชั้นนำด้านการวิเคราะห์พฤติกรรมของผู้บริโภคจากประเทศสหรัฐอเมริกา J.D. Power ได้เปิดเผยถึงบทวิเคราะห์ในผลการศึกษาที่ชื่อว่า “U.S. Electric Vehicle Experience (EVX) Public Charging Study™” ในปี 2023 ชี้ว่าความพึงพอใจโดยรวมของผู้ใช้บริการกลับลดลงอย่างต่อเนื่องถึงแม้ว่าจำนวนสถานีชาร์จสาธารณะในสหรัฐอเมริกาจะเพิ่มขึ้นก็ตาม ความพึงพอใจของลูกค้าที่มีต่อสถานีชาร์จ Level 2 แบบธรรมดา (AC) ลดลงเหลือ 617 (จากคะแนนเต็ม 1,000) ซึ่งลดลง 16 จุดจากปีก่อน ถือเป็นระดับที่ต่ำที่สุดนับตั้งแต่เริ่มมีการศึกษาในปี 2021 นอกจากนี้ ความพึงพอใจที่มีต่อสถานีชาร์จเร็วแบบ DC (direct current) กลับยิ่งลดลงไปอีก 20 จุด เหลือ 654 โดยสิ่งที่น่ากังวล คือ ความพึงพอใจในทั้งสองประเภทของสถานีชาร์จลดลงในเกือบทุกด้านที่ทำการวัด
เบรนท์ กรูเบอร์ ผู้อำนวยการบริหารฝ่ายยานยนต์ไฟฟ้าของ J.D. Power กล่าวว่า "คะแนนความพึงพอใจของลูกค้าที่ลดลงต่อสถานีชาร์จสาธารณะนับเป็นเรื่องที่น่ากังวลสำหรับผู้ผลิตรถยนต์ไฟฟ้า รวมถึงผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับสถานีชาร์จสาธารณะโดยรวม” ถึงแม้ว่าความกังวลเรื่องจำนวนสถานีชาร์จจะเป็นอุปสรรคสำคัญ แต่ก็ไม่ใช่ประเด็นเดียว เจ้าของรถยนต์ไฟฟ้ายังคงประสบปัญหาในหลายด้านของการใช้บริการชาร์จสาธารณะ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ค่าใช้จ่ายต่อการชาร์จ ความล่าช้าในการชาร์จ และสิ่งอำนวยความสะดวกในขณะรอชาร์จรถ นับเป็นปัจจัยที่สร้างความพึงพอใจน้อยที่สุด นอกจากนี้ ความน่าเชื่อถือของอุปกรณ์ภายในสถานีชาร์จสาธารณะก็ยังคงเป็นปัญหาใหญ่เช่นกัน โดยสถิติพบว่า 1 ใน 5 ครั้งของการใช้งาน จะไม่สามารถชาร์จได้ ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากสถานีขัดข้อง
ผลการศึกษาพบว่า 20% ของผู้ใช้ทั้งหมดเคยไปยังสถานีชาร์จแต่ไม่สามารถชาร์จรถได้
สาเหตุเกิดจากทั้งตัวเครื่องชาร์จไม่สามารถใช้งาน หรือมีผู้ใช้รอคิวจำนวนมาก ยกตัวอย่างเช่น สถานีบริการใน Miami-Port St. Lucie-Ft. Lauderdale มีอัตราการไปสถานีชาร์จแล้วชาร์จไม่ได้สูงที่สุดที่ 35% ตามมาด้วยพื้นที่ Seattle-Tacoma, Denver-Aurora และ Dallas-Ft. Worth ที่ 29% ส่วนพื้นที่ Cleveland-Akron-Canton มีอัตราการไปสถานีชาร์จแล้วชาร์จไม่ได้ต่ำสุดที่ 12%
ส่วนในด้านระยะเวลาการชาร์จ ผลการศึกษาระบุว่ามีความพึงพอใจด้านความเร็วในการชาร์จลดลง โดยเป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อความพึงพอใจในการใช้สถานีชาร์จแบบ Level 2 (AC) คะแนนลดลงถึง 36 จุด เหลือเพียง 455 (จากทั้งหมด 1000) ในขณะเดียวกัน ผู้ใช้สถานีชาร์จเร็วแบบ DC ก็ประสบปัญหานี้เช่นกันคะแนนความพึงพอใจด้านความเร็วลดลง 30 จุด เหลือ 588 (จากทั้งหมด 1000)
นอกจากนั้น ผลการศึกษายังชี้ชัดประเด็นน่าเป็นห่วง คือ ทำเลของสถานีบริการชาร์จสาธารณะ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สิ่งอำนวยความสะดวกในบริเวณใกล้เคียงสำหรับผู้ใช้รถไฟฟ้าที่จะต้องรอชาร์จให้เต็ม ความพึงพอใจในด้านสิ่งอำนวยความสะดวกบริเวณสถานีลดลงเพราะทำเลที่ตั้งของสถานีชาร์จอาจไม่ตอบโจทย์ผู้ใช้งานอย่างแท้จริง โดยผู้ใช้สถานีชาร์จแบบ Level 2 (AC) และ DC (Fast Charge) ต่างให้ความสำคัญกับความสะดวกสบาย ผู้ใช้สถานีชาร์จเร็ว DC มักมีจุดประสงค์หลักในการเดินทางไกล โดยใช้เวลาในการชาร์จประมาณ 30-50 นาที ข้อมูลการศึกษาชี้ว่าสถานีชาร์จเร็ว DC ที่ชาร์จได้เร็วกว่า ควรติดตั้งไว้ตามเส้นทางการเดินทางหลักเพื่อให้ผู้ใช้รถไม่ต้องออกนอกเส้นทางหลัก ส่วนสถานีชาร์จแบบ Level 2 (AC) เหมาะสำหรับการชาร์จเพื่อความสะดวก โดยที่ผู้ใช้บริการไม่ได้รีบร้อนมากนัก ควรติดตั้งในจุดที่ผู้ใช้รถยนต์ไฟฟ้ามักจะแวะเวียนไป เช่น ร้านค้าปลีก หรือห้างสรรพสินค้า
โดยปกติแล้วการชาร์จรถยนต์ไฟฟ้าส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นที่บ้านพักอาศัย แต่ประสบการณ์การใช้สถานีชาร์จสาธารณะจำเป็นต้องได้รับการพัฒนาให้ดีขึ้นในทุกด้าน ไม่เพียงเฉพาะผู้ใช้ในปัจจุบัน แต่ยังเพื่อบรรเทาความกังวลของผู้ที่สนใจจะหันมาใช้รถยนต์ไฟฟ้าในอนาคตด้วย แม้ว่าจะมีความพยายามในการแก้ไขปัญหาเหล่านี้อยู่ แต่ก็ยังมีอีกหลายสิ่งที่ต้องดำเนินการปรับปรุงต่อไป ความกังวลเกี่ยวกับความพร้อมใช้งานของสถานีชาร์จสาธารณะ เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ผู้ซื้อรถยนต์ลังเลที่จะเลือกใช้รถยนต์ไฟฟ้าและประสิทธิภาพการให้บริการที่ลดลงนี้อาจส่งผลต่อการยอมรับการใช้รถยนต์ไฟฟ้าในอนาคต
ดร.ณัทกฤช อภิภูชยะกุล
ที่ปรึกษาประจำคณะกรรมาธิการการพลังงาน สภาผู้แทนราษฎร