นกขาดน้ำในฤดูร้อน

โดย...พริบพันดาว

ในโลกเสมือน โดยเฉพาะเครือข่ายประชาสังคมออนไลน์หรือโซเชียลมีเดีย ในช่วงนี้มีการแชร์ส่งข้อความผ่านไลน์หรือเฟซบุ๊ก พร้อมมีรูปนกทวิตตี้สีเหลืองตัวเล็กน่ารักบนพื้นหลังสีเขียว พร้อมกับข้อความที่เขียนว่า

“หน้าร้อนนี้อุณหภูมิอาจทะลุ 45 องศา นกหลายตัวอาจตายเพราะขาดน้ำ โปรดวางชามใส่น้ำไว้ที่ระเบียง เพื่อช่วยชีวิตนกพวกนี้ 93% ของคนที่อ่านข้อความนี้อาจไม่ส่งต่อ แล้วเราจะส่งไหม ในเมื่อเรายังส่งต่อเรื่องขำขันได้ ทำไมถึงไม่ส่งต่อเรื่องนี้ล่ะ”

หลายคนอาจจะไม่ค่อยเชื่อ แต่เมื่อมาพิจารณาแล้วก็มีเหตุผล มีความเป็นจริงใช่น้อย ฤดูร้อนของเมืองไทยอากาศร้อนทะลุ 30 องศาเซลเซียสแน่นอน แต่จะถึง 45 องศาเซลเซียสก็มีอยู่สูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งความชื้นสัมพัทธ์ที่สูงมาก คนยังแทบจะทนไม่ไหว แล้วบรรดานกที่อยู่ตามธรรมชาติที่หาแหล่งน้ำไม่ได้ก็น่าจะแย่

เมื่อมาศึกษาข้อมูลจากเว็บไซต์ที่ให้ข้อมูลเรื่องนกพิราบแข่งก็จะพบว่า ในตัวนกไม่มีต่อมเหงื่อเหมือนคน การควบคุมระบบความร้อนและน้ำในร่างกายนั้นผ่านถุงลม

ดังนั้น นกทำให้ร่างกายเย็นลงได้ก็ใช้ผ่านระบบหายใจทำให้ความชื้นในร่างกายระเหยไปตอนช่วงตอนผ่านถุงลม ดังนั้นการสูญเสียน้ำหรือของเหลวในร่างกายไปก็ทำให้เกิดการขาดน้ำในร่างกายได้ ซึ่งไม่ดีเอาเสียเลยกับการที่ต้องเจอกับสภาวะอากาศร้อนมาก จะมีผลกระทบต่อระบบกลไกการทำงานของร่างกายนก

ถ้าไม่มีน้ำ นกก็ไม่สามารถทำให้ร่างกายเย็นลงได้ ก็เป็นปัญหาและทำให้เกิดภาวะการขาดน้ำในร่างกายได้ อุณหภูมิก็สูงขึ้น เรียกกันว่าตัวร้อนเป็นไข้ ซึ่งเป็นภาวะขั้นที่สอง อาจทำให้นกนั้นถึงตายได้

การขาดน้ำในร่างกายนกเพียง 5% นั้นก็มีผลกระทบกับนกแล้ว และภาวะนี้ถ้าเป็นอยู่ประมาณ 24 ชม. ในอุณหภูมิประมาณ 25 องศาเซลเซียส นกก็เริ่มเงียบและขนเริ่มฟูตั้งขึ้น การที่ขนมันฟู บ้างก็มีการสลัดขนก็เพื่อเพิ่มการระบายอากาศในร่างกาย และถ้าขาดน้ำเพิ่มขึ้นถึง 10% นกจะเริ่มเงียบมากขึ้น ขนก็จะฟูตั้งมากขึ้น และจะมีปัญหามากขึ้น ถ้าขาดน้ำถึงระดับ 15% การสูบฉีดไหลเวียนของเลือดไปอวัยวะหลักนั้นลดลงรวมถึงสมองด้วย ซึ่งในระดับนี้ก็ทำให้ความรู้สึก สติ การตอบสนองของนกนั้นลดลงไปมาก การขาดน้ำระดับ 15% หรือมากกว่านั้นเป็นสาเหตุทำให้นกตายได้

จึงสรุปได้ว่า อุณหภูมิที่มากกว่า 25 องศาเซลเซียส นกเกิดภาวะการขาดน้ำในร่างกายได้เร็วถ้าไม่มีน้ำ ความชื้นในอากาศต่ำนั้นเพิ่มอัตราการสูญเสียของเหลวในร่างกาย เป็นเพราะความชื้นที่น้อยนั้นผ่านเข้าทางถุงลมก็ใช้น้ำมากขึ้น แต่บ้านเรานั้นปกติความชื้นในอากาศนั้นตรงกันข้าม

เมื่อความชื้นในอากาศสูงนั้นเป็นผลให้การระเหย การทำให้ร่างกายเย็นลงนั้นต่ำ ทำให้นกตัวร้อนขึ้น รวมถึงการบินทวนลมนั้นทำให้นกบินยากมากขึ้น นกบินลำบากขึ้น และมีผลทำให้ระดับคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดนั้นสูงขึ้น มีผลทำให้ระบบทางเดินหายใจของนกนั้นทำงานเพิ่มมากขึ้น ก็ทำให้เกิดการสูญเสียน้ำ ของเหลวในร่างกายมากขึ้น และเป็นผลให้เกิดภาวะการขาดน้ำในร่างกายได้

เพราะฉะนั้นในหน้าร้อน ความร้อนของอากาศและสภาพแห้งแล้งไม่มีน้ำในพื้นที่ต่างๆ ทั้งหมดคือเหตุผลที่ควรตั้งน้ำใส่ภาชนะให้นกตามธรรมชาติในฤดูร้อน เพื่อไม่ให้สัตว์ปีกเหล่านี้ขาดน้ำจนตาย