สถาปนิกมีปีก

โดย...ปริญญา ผดุงถิ่น

สุดยอดนกกระจาบที่มีในเมืองไทย 3 ชนิด กลับเป็นตัวที่หาง่ายที่สุด สวยน้อยที่สุด ชื่อไม่น่าสนใจที่สุด นั่นคือ นกกระจาบธรรมดา (Baya Weaver)

ทั้งนี้ทั้งนั้น ชื่อ Baya มันจะหมายถึงอะไร ผมก็งงมาตั้งแต่หัดดูนกใหม่ๆ จนบัดนี้หนวดหงอกก็ยังงงต่อไป รู้จักก็แต่คำว่า Bata ที่ใส่ไปเรียน 555

นกกระจาบธรรมดา ชื่อก็ธรรมดา ไหงผมกลับยกให้เป็นสุดยอดนกกระจาบ? คำตอบก็คือ นกกระจาบธรรมดา เป็นตัวที่สุดยอดที่สุดแล้วในการสร้างรังอย่างวิจิตรบรรจง เป็นศักดิ์ศรีบารมีของนกกระจาบ สร้างเส้นแบ่งชัดเจนจากพวกทำรังหยาบๆ อย่างนกกระจอก

เราอาจเคยเห็นคนเอารังเก่าของนกกระจาบมาห้อยประดับบ้าน หรือร้านอาหารสไตล์บ้านไร่ชายทุ่ง ล้วนเป็นรังของนกกระจาบธรรมดาทั้งนั้น

รังสไตล์กระจาบ จะเป็นรังห้อยอยู่ปลายกิ่งไม้ มีส่วนที่เป็นกระเปาะอ้วนๆ ที่ใช้สำหรับวางไข่ บางรังจะต่อท่อยาวจากส่วนกระเปาะลงมาอีก ใช้เป็นช่องทางเข้าออก รังแบบนี้ออกแบบให้สัตว์นักล่าเข้าถึงพวกมันยากที่สุด จะมีข้อยกเว้นก็อาจจะเป็นงูที่ขึ้นต้นไม้เก่งกาจบางชนิด

เส้นใยที่นำมาสานรัง จะเป็นเส้นละเอียด ถักเข้าหากันอย่างเป็นระเบียบฝุดๆ ระหว่างผมเฝ้าถ่ายรูปนกกระจาบธรรมดาครอบครัวหนึ่งสร้างรังอยู่นานร่วม 3 ชั่วโมง เห็นเลยว่านกตัวผู้ทำงานตัวเป็นเกลียวจริงๆ สานเสร็จปุ๊บก็บินออกไปปั๊บ แป๊บเดียวคาบเส้นใยมาอีก สานรังสานฝันตัวเองอย่างไม่รู้เหน็ดรู้เหนื่อย

ฉายาที่เขาเรียกนกกระจาบกันมานานว่า “นกสถาปนิก” ผมก็เลยเห็นด้วย แต่เห็นด้วยไม่ทั้งหมด เพราะสิ่งที่มันทำ ไม่ใช่แค่สถาปนิกออกแบบ แต่เป็นวิศวกร เป็นโฟร์แมนคุมงาน เป็นจับกัง เป็นเจ้าของโครงการ เป็นคอนซัลต์ เป็นทุกอย่างในตัวนกกระจ้อยร่อยตัวเดียว!

ขณะที่นกตัวเมียที่ยอมตกร่องปล่องชิ้นแล้ว เห็นง่วนแต่การตกแต่งภายใน หรือรับหน้าที่เป็นมัณฑนากร มีครั้งหนึ่ง นกตัวเมียออกมาเกาะด้านนอกรัง ชื่นชมผลงานสามีตัวเอง ปรากฏว่ามีนกหนุ่มตัวอื่นมาเกาะแกะ ฝ่ายสามีหึงจนลืมตัว ถลาเข้าไล่ตีผู้มาเยือนพัลวัน แล้วกลับมาจัดการ “ซั่ม” ภรรยาทันควันเป็นช็อตต่อเนื่อง อะไรของมัน 555

ว่ากันว่า นกกระจาบตัวผู้จะทำรังสวยๆ ไว้ดึงดูดตัวเมียพร้อมกันคราวละหลายๆ รัง โดยตัวเมียในแต่ละรังไม่ระแคะระคายอะไร ต่างคนต่างปลื้มอยู่กับรังของตัวไป เป็นโลกสวยของเหล่านกกระจาบที่เหล่ามนุษย์ยากจะเลียนแบบ

บ่องตง นั่งกดชัตเตอร์ไปก็ทึ่งไป อะไรจะมีพลังความทุ่มเทในเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ขนาดนั้น พ่อยอดชายนายนกกระจาบเอ๋ย