รำลึก19ปีเหยื่อเคเดอร์เสี่ยงเป็นเสี่ยงตายคาโรงงาน

โดย...ทีมข่าวในประเทศ

วันที่ 10 พ.ค. 2536 เกิดเพลิงไหม้โรงงานผลิตตุ๊กตาของบริษัท เคเดอร์อินดัสเตรียล ไทยแลนด์ อ.สามพราน จ.นครปฐม คนงานนับพันต้องวิ่งหนีตายอลหม่าน เคราะห์ซ้ำกรรมซัดโครงสร้างอาคารไม่ได้มาตรฐาน ไฟไหม้เพียงไม่กี่นาทีอาคารก็พังถล่มทับคนงาน ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตถึง 188 คน บาดเจ็บอีก 469 คน นับเป็นเหตุการณ์สะเทือนขวัญในรอบปีในขณะนั้น

เหตุการณ์ดังกล่าวเป็นที่มาของ “วันความปลอดภัยในการทำงานแห่งชาติ” เป็นจุดเริ่มต้นให้ขบวนการแรงงานเคลื่อนไหวเรียกร้องการพัฒนาความปลอดภัยในสถานที่ทำงาน

ทว่าผ่านมา 19 ปีเต็ม ความปลอดภัยของคนงานยังคงได้รับการใส่ใจน้อยกว่าเรื่องผลประกอบการและตัวเลขจีดีพี เหตุการณ์น่าสลดยังมีให้เห็นเป็นระยะ

ล่าสุดคือเหตุถังเก็บสารเคมี บริษัท บีเอสที อิลาสโตเมอร์ส ในนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดระเบิด แรงงานเสียชีวิต 12 คน บาดเจ็บกว่า 142 คน เมื่อวันที่ 5 พ.ค.ที่ผ่านมา รวมทั้งเหตุการณ์วันถัดมาที่สารเคมีรั่วไหลจากโรงงานของบริษัท อดิตยาลาม เบอร์ล่า เคมีคัลส์ (ไทยแลนด์) ส่งผลให้คนงานและชาวบ้านนับร้อยที่สูดดมก๊าซเข้าไปเกิดอาการอ่อนเพลียวิงเวียนศีรษะจนต้องเร่งนำส่งโรงพยาบาล

นอกจากเหตุการณ์ใหญ่สะเทือนขวัญแล้ว ยังมีอุบัติเหตุเล็กๆ น้อยๆ ที่ทำให้คนงานได้รับบาดเจ็บทุพพลภาพอีกมากมายนับไม่ถ้วน หากดูตัวเลขตั้งแต่ปี 25452553 พบว่ามีคนงานประสบอันตรายรวมกว่า 1.7 ล้านคน เฉลี่ยปีละ 1.89 แสนคน เสียชีวิตปีละ 791 คน หรือ 1.2 คนต่อวัน ทุพพลภาพปีละ 13 คน สูญเสียอวัยวะบางส่วน 3,194 คน และจากข้อมูลของสำนักความปลอดภัยแรงงาน ระบุว่าปี 2553 มีสถานประกอบการเพียง 4.76% ที่ได้รับการตรวจความปลอดภัยและสภาพแวดล้อม และเป็นการตรวจด้วยสายตาไม่ใช่การตรวจด้วยเครื่องมือตรวจวัดทางวิทยาศาสตร์

ขณะที่รายงานจากสำนักงานกองทุนเงินทดแทน สำนักงานประกันสังคม ระบุว่า ณ วันที่ 1 มี.ค.ปีนี้ มีอัตราลูกจ้างที่ประสบอันตรายในการทำงานที่ 17.92 คนต่อลูกจ้าง 1,000 คน และมีสถานประกอบการปฏิบัติไม่ถูกต้องตามกฎที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยในเรื่องการป้องกันอัคคีภัย 1.72%

วิไลวรรณ แซ่เตีย รองประธานคณะกรรมการสมานฉันท์แรงงานไทย (คสรท.) ชี้ว่า นับจากเหตุไฟไหม้โรงงานตุ๊กตาเคเดอร์ 19 ปีที่ผ่านมา แทบไม่มีการเปลี่ยนแปลงในเรื่องระบบความปลอดภัย สาเหตุเป็นเพราะกระบวนการตรวจสอบสถานประกอบการของภาครัฐยังไม่จริงจังเท่าที่ควร รัฐไม่ทำงานเชิงรุก แต่จะใช้วิธีเข้าไปตรวจสอบเมื่อได้รับการร้องเรียนเป็นหลัก ตัวเลขอุบัติเหตุ คนเจ็บ คนตาย จึงไม่ลดลง

เช่นเดียวกับ ชาลี ลอยสูง ประธาน คสรท. ที่เห็นว่า ปัจจุบันมีกฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทำงาน แต่ไม่เข้มแข็งในการปฏิบัติ การตรวจสอบมาตรฐานความปลอดภัยในโรงงานจึงเป็นไปอย่างลูบหน้าปะจมูก คนงานไม่มีความปลอดภัยเหมือนเดิม

ขณะที่ นพ.ไพโรจน์ บุญศิริคำชัย ผู้ช่วยเลขาธิการสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) กล่าวว่า หน่วยงานต่างๆ ควรมีมาตรการป้องกันที่เข้มงวด โดยเฉพาะขณะทำงาน เช่น มีระบบการแจ้งเตือนเมื่อเกิดเหตุ มีการจัดเตรียมแผนดับเพลิง และที่สำคัญคือ ควรมีการจัดซ้อมแผนร่วมกับอาสากู้ภัยในพื้นที่ เพราะการซักซ้อมบ่อยๆ จะช่วยลดความรุนแรง หรือลดอัตราการบาดเจ็บและเสียชีวิตที่ไม่จำเป็นได้

นอกจากอุบัติเหตุจากการทำงานที่เห็นผลในทันทีแล้ว แรงงานในโรงงานยังมีความเสี่ยงอีกประการ นั่นคือการเจ็บป่วยจากการทำงานในระยะยาว เช่น อาจได้รับสารเคมีหรือแร่บางชนิดสะสมในร่างกายแล้วจึงไปปรากฏอาการในภายหลัง