หลักบริหาร ‘ทิศทั้ง 4’ ในองค์กร

ได้ยินกันหนาหูขึ้นทุกทีกับคำบ่นรำพึงรำพันของมนุษย์เงินเดือนที่ว่า “ทำดีไม่ได้ดี แต่ทำชั่วได้ดีมีถมไป” พูดกันหนักๆ เข้า อาจทำให้เยาวชนรุ่นใหม่ หรือแม้แต่ผู้ใหญ่อย่างเราๆ ท่านๆ ก็เริ่มเคลิ้มๆ อยากจะเชื่อเหมือนกันว่า ทำชั่ว แต่ได้ดีมีถมไป ถ้าอย่างนั้น...หันมาทำชั่วกับเขาบ้างจะดีไหม? ถ้าคิดอย่างนี้กันหมดทุกคน สังคมคงอยู่ไม่ได้แล้วนะคะ

นอกจากนี้ ก็ยังมีคำพูดติดปากอีกประโยคหนึ่งด้วยว่า “เก่งไม่พอ ต้องเฮงด้วย” ซึ่งแปลว่าเก่งอย่างเดียวไม่พอ ต้องมีโชคดีช่วยด้วย แต่ว่าจะทำอย่างไรล่ะ ถึงจะทั้งเก่งด้วยและเฮงด้วยในเรื่องของการทำงานประกอบอาชีพ? ผู้เขียนเชื่อว่าหากเราอยากจะ “เฮง” ในที่ทำงานโดยไม่ต้องพึ่งโหราศาสตร์ หรือการเซ่นสรวงบูชา หรือสะเดาะเคราะห์ตามคำแนะนำของเทพพยากรณ์ต่างๆ เราก็ยังมีวิธีการทางวิทยาศาสตร์ตามหลักเหตุผล (ไม่ใช่นอกเหตุเหนือผล) ที่สามารถนำมาปฏิบัติได้อยู่

ในทางพระพุทธศาสนานั้น พระพุทธเจ้าได้ประทานธรรมะหลายข้อ เพื่อเป็นหลักคิดหลักปฏิบัติในการประกอบกิจการงานและดำเนินชีวิตประจำวันให้ประสบความสำเร็จ และมีความเจริญก้าวหน้าอยู่หลายวาระ ยกตัวอย่างธรรมะที่เกี่ยวกับการทำงานก็มีเช่น หลักอิทธิบาท 4 (ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา) แล้วก็เรื่อง “ทิศทั้ง 6” ที่ควรไหว้ ผู้เขียนเข้าใจว่าชาวพุทธโดยทั่วไปน่าจะคุ้นเคยกับหลักอิทธิบาท 4 แล้ว จึงไม่ขอบรรยายให้มากความไป จึงขอคุยเรื่อง “ทิศทั้ง 6” แทน “ทิศ” ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงทิศทางภูมิศาสตร์ เช่น ทิศเหนือ ทิศใต้ หากแต่ “ทิศ 6” คือบุคคล 6 ประเภทที่เกี่ยวข้องกับเราที่เราพึงปฏิบัติต่อบุคคลเหล่านี้ให้เหมาะสม ถูกต้อง เพื่อความสัมพันธ์ที่ดีและความสำเร็จก้าวหน้าในงานและชีวิตส่วนตัว

หลักวิเคราะห์ง่ายๆ ในการประเมินโอกาสในการ “เฮง” ในที่ทำงานของท่านนั้นก็คือ ประเมินว่าสัมพันธภาพที่ท่านมีกับทิศทั้ง 4 นั้นเป็นอย่างไร ดีหรือไม่ดี บวกหรือลบ ทั้งนี้เพราะทิศทั้ง 4 นี้ ล้วนมีอิทธิพลและมีส่วนได้ส่วนเสียกับการทำงานของท่านทั้งสิ้น สำหรับผู้ที่มีผลกระทบสูงสุดก็คงหนีไม่พ้นทิศเบื้องบน หรือผู้บังคับบัญชาของท่านที่มีอำนาจหน้าที่ในการประเมินผลงาน ให้คุณให้โทษกับท่านโดยตรง

โดยทั่วไปแล้วหากคิดจะทำงานให้เจริญ พนักงานก็ไม่ควรมีสัมพันธภาพที่ไม่ดีกับหัวหน้างาน ยิ่งถ้ามีเรื่องขัดใจทะเลาะกันก็ยิ่งแย่เข้าไปใหญ่ แต่พนักงานบางคนก็ยังพอเอาตัวรอดได้ เพราะยังมีผู้บังคับบัญชาในลำดับถัดไปให้ความเมตตาเอ็นดูอยู่ หรือมีเพื่อนร่วมงานในทีมให้การสนับสนุนเต็มที่ ทำให้หัวหน้างานเล่นงานท่านไม่ค่อยถนัด บางคนก็มีลูกน้องทำหน้าที่ “แบ็กอัพ” (Back up) ให้ลูกพี่อย่างแข็งขันและแข็งแกร่งจนหัวหน้าและเพื่อนร่วมงานทำอะไรไม่ได้ เพราะหาก “ล้ำเส้น” ลูกพี่ที่รักของพวกเขา ลูกน้องเหล่านี้ก็อาจก่อม็อบไล่หัวหน้างานหรือแม้กระทั่งไล่ CEO ก็ยังได้!

ยังเหลืออีกกรณีหนึ่งก็คือ หัวหน้าก็ไม่ชอบ ลูกน้องก็เกลียด เพื่อนร่วมงานก็เหม็นหน้า แต่ยังเหลือว่าลูกค้า “เลิฟ” ม้ากค่ะ โดยเฉพาะลูกค้ารายใหญ่กระเป๋าหนักที่เซ็นสัญญาสั่งสินค้าทีเป็นออร์เดอร์บิ๊กบึ้มประมาณว่าบริษัทขาดลูกค้าคนนี้ไม่ได้ ถ้าเป็นเช่นนี้พนักงานคนนั้นก็ยังมีโอกาสที่จะลอยหน้าทำงานในองค์กรต่อไปได้ (ท่ามกลางคนในองค์กรที่ไม่ชอบหน้าเขาเล้ย...)

สำหรับสัปดาห์นี้จบแค่การวิเคราะห์ทิศทั้ง 4 ของตัวเองก่อน สัปดาห์หน้าค่อยมาจับเข่าคุยกันเรื่องการสร้างทิศทั้ง 4 ของท่านให้แข็งแกร่งผนวกพร้อมกลยุทธ์อื่นๆ เพื่อเสริมความ “เฮง” ในการทำงานให้กับท่านกันต่อ อย่าพลาดนะคะ เพราะเดี๋ยวจะอด “เฮง” กัน