ชักชวนให้ชอบ Banana republic

โดย...สุธน สุขพิศิษฐ์

ที่ชวนให้ชอบ Banana Republic นี้ไม่ใช่ยี่ห้อเสื้อผ้าดังของอเมริกาครับ ในความหมายของผมคือกล้วยจริงๆ ที่กินได้ ผมว่าคนทั้งโลกรู้จักและกินกล้วยเป็นกันทั้งนั้น แม้กระทั่งเมืองหนาวสุดขั้ว อาจจะไม่เคยเห็นต้นกล้วยด้วยซ้ำไป ยังสั่งกล้วยหอมจากอเมริกาใต้ไปกิน ไม่เหมือนเมืองไทยที่มีสารพัดกล้วยให้กิน แล้วยังใช้ส่วนอื่นๆ ของกล้วยได้หมด เรียกว่าเป็นต้นไม้มหภาค ผมเอาไปเทียบเคียงกับคำว่า Banana Republic ที่เป็นสาธารณรัฐแห่งกล้วย หรือสิ่งที่ดีๆ รวมอยู่ในกล้วยนั่นเอง

ที่ผมเอาเรื่องกล้วยมาเขียนนั้น มาจากที่อยู่ดีๆ ราคากล้วยพุ่งพรวด กล้วยน้ำว้าเมื่อสองเดือนก่อนเคยซื้อได้หวีละ 20 บาท พุ่งขึ้นเป็น 35 บาท ไม่รู้ว่าทำไม ถึงราคาจะแพงขึ้นก็ยังคุ้มค่าอยู่ดี

กล้วยซึ่งเรามีมากจนจำชื่อไม่หมด ทั้งกล้วยหอมที่มีทั้งกล้วยหอมเขียวและกล้วยหอมทอง กล้วยนาค กล้วยเล็บมือนาง กล้วยไข่ กล้วยหักมุก กล้วยน้ำว้า ที่มีมากที่สุด ซึ่งกล้วยน้ำว้านี้ เนื้อมันมีน้ำหนักหรือแน่นกว่าเพื่อน กล้วยทั้งหลายทั้งปวงนี้จะกินสดก็ได้ หรือเอาไปทำเป็นอาหารก็ได้หลากหลายที่สุด

แต่ก่อนจะไปถึงการกินกล้วย ลองดูส่วนอื่นๆ ของกล้วยก่อนครับ อย่างในความเชื่อที่เป็นมงคล ถ้าใครจะปลูกบ้านใหม่ ตอนขุดหลุมผูกเหล็กเสาเอก หรือจะก่อสร้างอาคารพาณิชย์ สำนักงานใหญ่ๆ ต้องมีพิธีวางศิลาฤกษ์ มีซุ้มราชวัติ งานพิธีกรรมทั้งหมดนี้ต้องมีต้นกล้วย ต้นอ้อย เป็นองค์ประกอบ ความเชื่อที่ว่า กล้วยคือความเพิ่มพูน งอกงาม ก็งอกงามจริงๆ ที่เสร็จพิธีแล้ว เอาต้นกล้วยไปปลูกตรงที่ที่เหมาะสม เดี๋ยวมันก็ออกเครือออกลูก ก็นั่นเป็นความงอกงามตรงตามความเชื่อ

จากต้นมาเป็นใบกล้วยหรือใบตองก่อน ประโยชน์ของมันคงพูดไม่หมดแน่ เอาไปวางขายของ ขายผัก ขายปลา ใช้ห่อหมก ห่อข้าวต้มมัด ข้าวเหนียวปิ้ง ขนมกล้วย ขนมใส่ไส้ หรือจะวางในจานตกแต่ง จานหมูสเต๊ะ จานข้าวเกรียบปากหม้อ จานข้าวเหนียวมะม่วง ดูดีไปหมด หรือการทำพานบายศรี ที่ต้องใช้ใบกล้วยตานี เพราะมันเหนียว ไม่แตกง่าย ม้วนขึ้นรูปได้ดี ใบกล้วยหรือใบตองนี่เอาห่อผักสด เข้าตู้เย็นช่องใส่ผัก เก็บความสดได้นานกว่าใส่ถุงพลาสติกในสมัยโบร่ำโบราณ คนไทยยังไม่มีร่มกันฝนกันแดด พอเวลาจะใช้ก็ตัดใบกล้วยกันฝน กันแดดได้ จะตัดตรงไหนก็ได้ไม่มีใครว่า พอใช้เสร็จก็โยนทิ้ง ไม่เป็นขยะสิ่งแวดล้อม ไม่ต้องอะไรพวกชาวป่าที่ จ.น่าน ที่คนอื่นๆ ชอบไปเรียกว่า ผีตองเหลือง ซึ่งจริงๆ เขาไม่ได้เป็นผี เป็นคนที่ไม่สุงสิงกับใครเท่านั้น มีวิธีทำเพิงอาศัยอยู่ชั่วคราว จะใช้ใบกล้วยหรือใบตองนี่แหละพาดเป็นหลังคา และฝาด้านข้าง พอมันแก่โรยเป็นสีเหลืองแล้วก็ย้ายที่อยู่ใหม่ ไปใช้ใบกล้วยหรือใบตองใหม่ๆ ไปเรื่อยๆ

เวลามันเริ่มมีงวงออกจากคอต้นกล้วย มีหัวปลีโผล่มาก่อน พอมันเป็นเครือเรียบร้อยก็เอาหัวปลีมากิน เอาไปกินกับผัดไทย หรือแกงเลียง หรือยำหัวปลีก็ได้ หรือทอดมันหัวปลี ก็ได้ทั้งนั้น อร่อยอีกต่างหาก
กาบกล้วยนี่เอามาฉีก ตากแห้งเป็นเชือกกล้วย พอจะใช้ก็ชุบน้ำให้นิ่ม มัดอะไรก็ง่าย แน่นด้วย เมื่อก่อนใช้เชือกกล้วยมัดบ๊ะจ่าง ข้าวต้มมัด มัดห่อข้าวหมูแดง มัดห่อก๋วยเตี๋ยวราดหน้า ผัดซีอิ๊ว

ตอนนี้มาที่ลูกกล้วยบ้างครับ ผมเขียนไม่หมดแน่ๆ ขนาดยังอ่อน ยังดิบอยู่ก็กินได้ อย่างแหนมเนือง ไม่มีลูกกล้วยดิบหั่นถือว่าขาดองค์ประกอบของแหนมเนือง แกงหมูกับลูกกล้วยของภาคใต้ ผมเห็นแกงหมูลูกกล้วยที่ไหนต้องซื้อกิน

พอมันสุก นี่เป็นของสำคัญเลย แม่ลูกอ่อนสมัยก่อนขูดกล้วยสุกแล้วบดให้เละๆ ป้อนให้ลูกกิน มันเปี่ยมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการสำหรับเด็กเล็ก ทั้งสด อิ่ม ช่วยระบบย่อย ขับถ่ายดี มีวิตามินสูง ผมว่าดีกว่าอาหารขวดสำหรับเด็กในสมัยนี้ แถมจ่ายเงินซื้ออาหารขวดๆ เดียว ซื้อกล้วยได้ตั้งหวี

กล้วยที่เอามาทำเป็นอาหารนี่ก็เหมือนกัน เยอะแยะไปหมด ขนมกล้วย ข้าวเหนียวปิ้งไส้กล้วย ข้าวต้มมัดไส้กล้วย กล้วยเชื่อม กล้วยแขก กล้วยปิ้ง จะปิ้งเฉยๆ หรือกดให้แบนแล้วชุบน้ำเกลือ หรือชุบน้ำกะทิเค็มๆ หวานๆ ก็อร่อย ไม่ต้องอะไร มีคนทางเพชรบูรณ์ขายกล้วยปิ้งอย่างเดียว รวยจนสร้างบ้านเป็นล้านได้ ก็แค่เลือกกล้วยเป็น ปิ้งไฟพอดี ทำน้ำกะทิหวานมัน อนาคตแจ่มใสแล้ว

กินกล้วยเป็นอาหารเช้าก็ดี ไม่ต้องพึ่งไส้กรอก เบคอน เอากล้วยต้มสุกฝานเป็นชิ้นบางๆ โรยด้วยมะพร้าวขูดที่คลุกกับเกลือ น้ำตาล นิดหน่อย กินกับกาแฟ

อาหารเช้าของผม บางวันทำแพนเค้กกล้วยน้ำว้า ง่ายที่สุดเพียงแต่เอากล้วยงอมผสมไข่บดให้เข้ากัน ทอดกระทะไม่มีน้ำมัน แต่ต้องระวังนิดหนึ่ง เพราะกล้วยมันมีน้ำตาลมาก จะไหม้ง่าย ความดีของกล้วยเท่าที่เล่ามาทั้งหมดนี้เป็นเพียงส่วนเล็กๆ เท่านั้น ผมจึงบอกว่าต้นกล้วยเป็นต้นไม้มหภาค เป็น Banana Republic หรือสาธารณรัฐแห่งกล้วยนี่เองครับ