อภินิหาร หลวงพ่อทอง วัดพระธาตุศรีจอมทอง
หลวงพ่อทอง หรือพระธรรมมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดพระธาตุศรีจอมทอง วรวิหาร จ.เชียงใหม่
โดย...สมาน สุดโต
หลวงพ่อทอง หรือพระธรรมมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดพระธาตุศรีจอมทอง วรวิหาร จ.เชียงใหม่ ขอให้พระพรหมบัณฑิต (ประยูร) อธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (มจร) จัดหาอนุฎีกาภาษาบาลี ที่เป็นอักษรไทย เพื่อจะได้นำไปปริวรรตเป็นอักษรธรรมล้านนาให้ครบทั้งพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และอนุฎีกา
แต่ปัจจุบันอนุฎีกามีเฉพาะอักษรภาษาสิงหล พระพรหมบัณฑิต อธิการบดี มจร จึงมอบให้พระศรีคัมภีรญาณ (สมจินต์ ศ.ดร. ป.ธ.9) ผู้ช่วยอธิการบดี ฝ่ายวิชาการ มจร ซึ่งเป็นประธานโครงการปริวรรตอักษรบาลีเป็นอักษรธรรมล้านนา รับไปดำเนินการ ซึ่งหลวงพ่อทองได้ให้คำมั่นสัญญา ว่าวัดพระธาตุศรีจอมทองยินดีรับภาระแบบที่ว่าเสียเท่าไรไม่ว่า
การร้องขอหลวงพ่อทองเกิดขึ้นหลังจากพิธีถวายต้นฉบับคัมภีร์ฎีกาภาษาบาลี ฉบับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จำนวน 40 เล่ม แด่พระธรรมมังคลาจารย์ (หลวงพ่อทอง) เพื่อนำไปปริวรรตเป็นอักษรธรรมล้านนา ซึ่งผู้ที่ติดตามหลวงพ่อทอง เช่น พระเทพปริยัติ เจ้าคณะจังหวัดเชียงใหม่ พระศรีศิลปาจารย์ เลขาฯ หลวงพ่อทอง ให้สัญญาต่อที่ประชุมในห้อง 401 อาคารสำนักงานอธิการบดี มจร ว่าการปริวรรตฎีกา 40 เล่ม เป็นอักษรธรรมล้านนา จะใช้เวลาไม่มาก คาดว่าจะแล้วเสร็จภายในวันที่ 21 ก.ย. 2559 ทันวันฉลองอายุวัฒนมงคล 93 ปี หลวงพ่อทอง
อนึ่ง โครงการปริวรรตคัมภีร์ฎีกาเป็นอักษรธรรมล้านนา มีหลักการและเหตุผลว่า ฎีกา เป็นคัมภีร์ชั้นที่สามทางพระพุทธศาสนา รองจากพระไตรปิฎกและอรรถกถา แต่งขึ้นเพื่ออธิบายความในคัมภีร์อรรถกถาของอรรถกถาจารย์ ที่ได้อธิบายขยายความในพระไตรปิฎก เป็นคัมภีร์ที่เกิดขึ้นหลังคัมภีร์อรรถกถา ผู้แต่งคัมภีร์อรรถกถา เรียกกันว่า พระฎีกาจารย์ เป็นผู้ที่ทรงความรู้ความสามารถไม่น้อยไปกว่าพระอรรถกถาจารย์ เพราะนอกจากจะต้องสามารถทรงจำและเข้าใจพระไตรปิฎกอย่างแตกฉานเพื่อนำมาอธิบายได้แล้วยังจะต้องแตกฉานในคัมภีร์อรรถกถาอีกด้วย เพราะต้องอธิบายอรรถกถาที่ยังไม่ชัดเจนให้กระจ่างมากยิ่งขึ้น ฎีกามีครบทั้งฎีกาพระวินัยปิฎก เช่น วชิรพุทธิฎีกา สารัตถทีปนี พระสุตตันตปิฎก เช่น ลีนัตถปกาสนา ลีนัตถปกาสินี และพระอภิธรรมปิฎก เช่น มธุสารัตถทีปนี
ปีพุทธศักราช 2555 คณะสงฆ์ จ.เชียงใหม่ ได้จัดทำโครงการปริวรรตอรรถกถาบาลี จำนวน 80 เล่ม เป็นอักษรธรรมล้านนา เพื่อร่วมฉลองปีพุทธชยันตี คือ การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าครบ 2600 ปี และร่วมเฉลิมพระเกียรติในวาระที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระชนมพรรษาครบ 7 รอบ 84 พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ มีพระชนมพรรษาครบ 80 พรรษา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร มีพระชนมายุครบ 60 พรรษา แล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2557 จากนั้นได้ทำการจัดพิมพ์แล้วทำการฉลองเมื่อวันที่ 20-22 ก.พ. 2558 และถวายแก่วัด สถาบันการศึกษาต่างๆ ไปเรียบร้อยแล้ว
พระธรรมมังคลาจารย์ ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 7 เจ้าอาวาสวัดพระธาตุศรีจอมทองวรวิหาร เห็นว่าสมควรที่จะทำการปริวรรตคัมภีร์ฎีกาต่อ เพื่อให้อักษรธรรมล้านนามีครบทั้งพระไตรปิฎก อรรถกถาฎีกา จึงเสนอเป็นโครงการของคณะสงฆ์จังหวัดเชียงใหม่ ร่วมกับมหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย โดยจะทำการปริวรรตฎีกา ฉบับมหาจุฬา จำนวน 40 เล่ม เป็นอักษรธรรมล้านนา โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ใช้ในการปริวรรตอรรถกถามาดำเนินการ ในเบื้องแรกจะจัดทำต้นฉบับไว้ก่อนและจะจัดพิมพ์ในโอกาสต่อไป โดยมีวัตถุประสงค์ คือ
เพื่อให้คัมภีร์ฎีกามีการจารึกเป็นอักษรธรรมล้านนา เพื่อให้อักษรธรรมล้านนาจารึกครบทั้งพระไตรปิฎก อรรถกถาและฎีกา และเพื่อเป็นแหล่งค้นคว้าของบุคคลผู้มีความสนใจในภาษาล้านนา
หลวงพ่อทองเป็นผู้นำในการรวบรวมพระไตรปิฎกอักษรธรรมล้านนา ที่กระจัดกระจายอยู่ในแหล่งข้อมูลต่างๆ ในหลายจังหวัดในภาคเหนือทั้งในวัดและหอสมุด รวมทั้งไปสืบค้นถึงเชียงตุง และสิบสองปันนา พบที่ไหน ขอยืมที่นั่นมาจัดพิมพ์ใหม่ในเมืองไทย ซึ่งงานทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ความทราบถึงพระเนตรพระกรรณ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ขณะที่ประทับที่ภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ จึงโปรดเกล้าฯ พระราชทานทุนทรัพย์ 20,000 (สองหมื่นบาท) เพื่อให้งานเพื่อพระพุทธศาสนาดำเนินการไปด้วยดี ทำเสร็จฉลองที่วัดร่ำเปิง เป็นพระไตรปิฎกภาษาล้านนา แต่ไม่มีภาษาบาลี ต่อมามีอุบาสกคนหนึ่งให้ทุน 4 ล้าบาท คณะสงฆ์จึงทำการปริวรรตอักษรธรรมล้านาเป็นภาษาบาลี โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เสงี่ยม) วัดสุทัศนเทพวราราม ซึ่งดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่หนเหนือในขณะนั้น เป็นประธานอุปถัมภ์ ทั้งนี้มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย มีส่วนร่วมสำคัญเสมอ งานจึงสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี
พระธรรมมังคลาจารย์ เป็นประธานในการปริวรรตพระไตรปิฎกภาษาต่างๆ เป็นอักษรธรรมล้านนา เช่นไตรปิฎกฉบับบาลีไทย บาลีเมียนมา บาลีไทยใหญ่ ทิเบต มาเก็บไว้ที่หอพระไตรปิฎกนานาชาติ วัดตโปทาราม หรือวัดร่ำเปิง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งสามารถหาชมและศึกษาได้ทุกวัน