อาชีพดั้งเดิม
วันนี้ผมนั่งอ่านหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งพูดถึงปัญหาการขาดแคลนแรงงานของประเทศ
วันนี้ผมนั่งอ่านหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งพูดถึงปัญหาการขาดแคลนแรงงานของประเทศ จนต้องนำแรงงานต่างชาติซึ่งก็ไม่ใกล้ไม่ไกลคือ จากประเทศเพื่อนบ้านเรานั้นเอง จนมาถึงวันนี้มีการจัดระบบการลงทะเบียนแรงงานผู้มาทำงานในประเทศไทยอย่างมีระบบและรวดเร็วมากขึ้น เลยทำให้ผมมานั่งคิดว่า จริงๆ ปัญหาแรงงานมาจากปัจจัยที่สำคัญคือ คำว่า “อาชีพ” เพราะเป็นเครื่องหมายที่สำคัญในการกำหนดอัตราการว่างงาน หรือการจ้างงานว่ามีความสัมพันธ์กันไปในทิศทางใด สิ่งที่ผมสังเกตคือ ในยุคสมัยนี้ค่านิยมในการกำหนดให้มาตรฐานการศึกษาว่าเด็กยุคนี้จะต้องจบปริญญาตรีในสาขาวิชาชีพใดก็ได้ แต่ขอให้จบในระดับปริญาตรีเท่านั้นก็พอ โดยไม่คำนึงว่าจะสามารถประกอบอาชีพนั้นได้หรือไม่ การเกิดภาวะขาดแคลนแรงานในอาชีพพื้นถิ่น พื้นเพ ของถิ่นกำเนิดตนเองมุ่งหน้าเข้าสู่การทำงานในกลุ่มธุรกิจต่างๆ มากกว่าการหันกลับคืนถิ่นเพื่อรักษาอาชีพดั้งเดิมไว้
ผมเลยมานั่งหารูปอาชีพดั้งเดิมที่เคยเก็บไว้มาดูเพื่อระลึกถึงและชวนให้คิดว่าภาพถ่ายเหล่านี้เมื่อเวลาผ่านไปคงมีความหมายอย่างมาก ตัวอย่างเช่น กาชงกาแฟโดยใช้ถุงกาแฟที่ทำจากผ้า หม้อต้มกาแฟที่ต้องออกแบบให้ใช้เฉพาะกับการชงกาแฟ หรือเรียกว่า โอเลียง ในนิยามสมัยก่อนนั้นกำลังจะหายไป ผมถ่ายภาพนี้ได้ตอนไปเที่ยวตลาดเก่าที่ใดที่หนึ่งนานมาแล้ว ก็เลยลองหาอาชีพต่างๆ ที่มีมาให้ท่านผู้อ่านได้หวนคิดถึงว่าภาพเหล่านี้หน้าจะเป็นเครื่องเตือนใจให้เราต้องช่วยกันอนุรักษ์ส่งเสริมสืบทอดดำรงและรักษาไว้ให้เยาวชนรุ่นหลังได้เห็น ผมจำไม่ได้นะครับว่ารูปเหล่านี้เคยนำมาลงในคอลัมน์นี้ไปบ้างหรือยัง แต่สิ่งที่นำมาเล่าให้ท่านผู้อ่านในครั้งนี้ เพราะผมมีความเชื่อลึกๆ ว่า อาชีพประจำถิ่นเป็นอาชีพที่ไม่สามารถลอกเลียนกันได้ในแต่ละถิ่นหรือแต่ละประเทศ เพราะรูปแบบการดำรงชีวิตวัฒนธรรมมีความแตกต่างกัน อาชีพที่มีอาจจะมีความเหมือนกันในแง่กิจกรรมชื่อเรียก แต่เชื่อผมเถอะครับ รายละเอียดลึกๆ มีความแตกต่างกัน คันไถนาของเกษตรกรไทยไม่เหมือนใครในโลกนี้อย่างแน่นอน รูปทรงอาจเทียบเคียงกัน แต่ขนาดและรายละเอียดแตกต่างกันครับ
ผมอยากเห็นเยาวชนไทยหันกลับมาให้ความสำคัญกับอาชีพดั้งเดิมของเรา และพัฒนาให้เหมาะสมกับยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น การเพิ่มผลผลิตให้เพิ่มขึ้นตามวิถีดั้งเดิมจะช่วยสร้างความแข็งแกร่งแบบยั่งยืนได้ เพราะการพัฒนาเทคโนโลยีอย่างเดียวย่อมง่ายต่อการถูกลอกเลียนและเปลี่ยนแปลงได้ง่ายและรวดเร็ว แต่ถ้าเปลี่ยนร่วมกันไปกับวิถีและวัฒนธรรมดั้งเดิมจะช่วยเกิดความยั่งยืนและมั่นคงได้ครับ ผมเขียนมาไกลมากในเรื่องอาชีพดั้งเดิม แต่เพียงแค่อยากมีส่วนช่วยปลุกจิตสำนึกให้กับเยาวชนรุ่นใหม่ ว่าอาชีพที่ทรงเกียรติไม่ได้เกิดจากการทำงานในที่ทำงานที่หรูหรา แต่งตัวสวยงาม ใช้ชีวิตฟุ่มเฟื่อยได้แล้วถือว่าประสบความสำเร็จ ลองกลับไปให้ความสำคัญกับอาชีพดั้งเดิมนะครับ
