ผลงานมากจินตนาการของ กุสตาฟ ดอเร่

โดย...อฐิณป ลภณวุษ&<2288;

เชื่อแน่ว่า ผู้อ่านแมกซ์ โพสต์ทูเดย์ หลายเปอร์เซ็นต์ ไม่รู้จัก กุสตาฟ ดอเร่ (จิตรกรฝรั่งเศส มีชีวิตระหว่างปี 1832-1883) ทว่า หนังสือเล่มใหม่ที่รวบรวมเอาภาพพิมพ์ไม้จากศิลปินไร้ชื่อ กลับกลายเป็นคล้ายหนังสือรวบรวมเรื่องราวชีวิตและงานของกุสตาฟ ดอเร่ เอาไว้มากที่สุดเท่าที่เคยมีมา ไม่ว่าจะเป็นผลงานชื่อดังอย่าง Inferno หรือ Paradise Lost รวมทั้งอื่นๆ อีกมากมาย จนต้องออกเป็นหนังสืออีกเล่ม Gustave Dore (1832-1883) ที่รวมผลงานของเขาเพียงคนเดียว รวมไปถึงภาพประกอบลำนำ เรียงความ บทกวี นิทานแฟนตาซี ไปจนถึงภาพวาดแนวแลนด์สเคป และประติมากรรมที่เขาทำควบคู่ไปกับภาพพิมพ์ด้วย เพิ่งออกวางขายที่นิวยอร์กเมื่อเร็วๆ นี้

นอกจากหนังสือ Gustave Dore (1832-1883) จะรวมผลงานทั้งชีวิตของกุสตาฟไว้แล้ว ยังเล่าเรื่องราวชีวิตและการเดินทางรอบโลก จากฝรั่งเศสไปรัสเซียและสหรัฐ ทั้งบอกเล่าสิ่งที่เป็นแรงบันดาลใจให้เกิดผลงานแต่ละชิ้นๆ อีกด้วย

ในหนังสือเล่มนี้มีผลงานของกุสตาฟ ดอเร่ กว่า 250 ชิ้น ทั้งภาพสีและขาวดำ ซึ่งแสดงให้เห็นการมองโลกที่สวยงามของเขาในแต่ละวัน จนจินตนาการออกมาเป็นภาพสุดแสนจะแฟนตาซี นอกจากความงามและจินตนาการแล้ว ในแต่ละภาพยังเต็มไปด้วยอารมณ์ขัน และมุมมองที่แปลกแตกต่าง ยากที่จะคาดเดา

แต่ละภาพนอกจากจะรุ่มรวยตัวละครที่เขาบรรจงสร้างสรรค์ใส่เข้าไปอย่างไม่รู้เบื่อแล้ว ยังบอกเล่าเรื่องราวในตัวเองราวกับเป็นเทพนิยายเรื่องหนึ่งในภาพเดียว ฟิลิป แคเนล ศาสตราจารย์แห่งมหาวิทยาลัยโลซานน์ ผู้จัดทำหนังสือไม่ลืมที่จะบอกเล่าเรื่องราวเบื้องหลังภาพต่างๆ พร้อมทั้งให้ความสำคัญกับพื้นที่ในการใส่ภาพเจาะรายละเอียดสำคัญๆ ให้เข้าใจในตัวศิลปินรายนี้กันอย่างแจ่มแจ้งแดงแจ๋ไปเลย โดยเฉพาะในส่วนที่ว่าด้วยแรงบันดาลใจของกุสตาฟ ดอเร่ ที่มีต่อวรรณกรรมและภาพยนตร์ยุคหลังๆ

สำหรับหนังสือ Gustave Dore (1832-1883) ยังได้ความร่วมมือจากภัณฑารักษ์ อย่าง พอล แลง จากพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ออตตาวา ในแคนาดา และเอดูอาร์ด ปาเปต์ จากพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ดอร์เซย์ ในกรุงปารีส ฝรั่งเศสอีกด้วย

พอล กุสตาฟ ดอเร่ เป็นทั้งจิตรกรภาพพิมพ์ นักวาดภาพประกอบ และประติมากร โดยส่วนใหญ่เขามักจะสร้างสรรค์ผลงานภาพพิมพ์ไม้ เขาเกิดที่สตราสบูร์ก เมื่อวันที่ 6 ม.ค. 1832 เขาเริ่มมีแววอัจฉริยะตั้งแต่อายุ 5 ขวบ โดยมีความคิดเป็นผู้ใหญ่เกินวัยอีก 12 ปีต่อมา เขาเริ่มแกะสลักซีเมนต์เล่น

กุสตาฟได้งานที่หนังสือพิมพ์ เลอ เปอตีต์ ชูกร์นาล เป็นนักวาดภาพประกอบให้กับหนังสือของราเบอเลส์ บัลซัค มิลตัน และดังเต้

ปี 1853 กุสตาฟ ดอเร่ รับจ้างทำงานภาพประกอบให้งานหนังสือของลอร์ดไบรอน ซึ่งทำให้ได้งานจากผู้พิมพ์ชาวอังกฤษตามมาอีกเพียบ โดยเฉพาะผลงานภาพประกอบในพระคัมภีร์ไบเบิล ภาคภาษาอังกฤษ ฉบับพิมพ์ใหม่ในขณะนั้นด้วย ไม่รู้ว่าผลงานทางศาสนาเข้าตาใครต่อใครเป็นพิเศษหรือเปล่า ในปี 1856 เขาจึงได้สร้างสรรค์ภาพประกอบขนาดใหญ่ (foliosize) สำหรับหนังสือ The Legend of The Wandering Jew ซึ่งประกอบด้วยบทกวีสั้นๆ ที่ปิแอร์ฌอง เดอ รองแชร์ แต่งโดยได้แรงบันดาลใจมาจากนิยายของอูแชน ซู ในปี 1845

ในปี 1860 กุสตาฟ ได้วาดภาพประกอบวรรณกรรม Don Quixote ภาคภาษาฝรั่งเศส ซึ่งตัวละครที่เขาสร้างสรรค์ขึ้นจากเรื่องนี้ทำให้ชื่อเสียงของเขาโด่งดังอย่างรวดเร็ว เขาทำให้ผู้อ่านเชื่อว่า ตัวละครในเรื่องจะต้องมีรูปลักษณ์เช่นนี้ และกลายเป็นแรงบันดาลใจของคณะละคร รวมทั้งผู้สร้างภาพยนตร์ที่ยึดตามจินตนาการที่เขาสร้างสรรค์ขึ้นมา ในการตีความคัดสรรตัวละครตามนั้น

ความสำเร็จจากภาพประกอบในพระคัมภีร์ไบเบิล ภาคภาษาอังกฤษ ฉบับพิมพ์ใหม่ที่ออกมาในปี 1866 ทำให้กุสตาฟได้รับเชิญได้จัดนิทรรศการแสดงผลงานเดี่ยวในกรุงลอนดอนในปีถัดมา โดยเมื่อ บลันชาร์ด เจอร์โรลด์ ลูกชายของดักลาส วิลเลียม เจอร์โรลด์ เห็นเข้าก็ชวนสร้างสรรค์งานวาดรูปกรุงลอนดอนร่วมกัน โดยบลันชาร์ด ได้ไอเดียมาจาก The Microcosm of London ของรูดอล์ฟ แอคเคอร์มัน วิลเลียม เพย์น และโทมัส โรว์แลนด์สัน ที่สร้างสรรค์เอาไว้ในปี 1808

กุสตาฟเซ็นสัญญา 5 ปี กับสำนักพิมพ์แกรนต์ แอนด์ โค ที่ทำให้เขาต้องมาทำงานในลอนดอนปีละ 3 เดือน ตอนนี้ความเป็นอยู่ของเขาแสนสบาย จึงเป็นช่วงที่เขาได้สร้างสรรค์งานภาพพิมพ์ไม้อย่างต้องการได้เต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นการทำงานร่วมกับบลันชาร์ด หรืองานที่ออกมาจากจินตนาการส่วนตัวก็ตาม

ในที่สุด London : A Pilgrimage ก็ออกมาพร้อมงานภาพพิมพ์แกะไม้ 180 ภาพ ในปี 1872 ซึ่งประสบความสำเร็จทั้งเงินทั้งกล่อง แม้ว่าได้เจอคำวิจารณ์แบบไม่ปลื้มมากมายอยู่เหมือนกัน โดยเฉพาะที่เขาไปถ่ายทอดภาพเรื่องราวของคนจนในกรุงลอนดอนมากเกินไป

ผลงานในยุคหลังๆ ของเขา อย่างภาพประกอบหนังสือเวอร์ชั่นใหม่ของ Rime of the Ancient Mariner โดยโคลริดจ์ Paradise Lost ของมิลตัน และ The Idylls of the King, The Works of Thomas Hood กับ The Divine Comedy ของเทนนีสัน นับว่าประสบความสำเร็จไม่เสื่อมคลาย

หาชมหาอ่านผลงานของกุสตาฟ ดอเร่ ได้ที่ http://ebooks.adelaide.edu.au/d/dore/gustave/