ปลุกชีพเครื่องเสียงรุ่นวินเทจ เทรนด์ฮิตมาแรง(ส์)

โดย...โยธิน อยู่จงดี

เช้าวันเสาร์อันน่าพิสมัยกลางฤดูฝน ทุกคนมุ่งหน้าขับรถเข้าตัวเมืองเพื่อเที่ยวศูนย์การค้า ชมภาพยนตร์ จับจ่ายใช้สอยกันตามประสาวิถีชีวิตของคนรุ่นใหม่ แต่กลุ่มชายรุ่นใหญ่ (ซึ่งเราไม่กล้าเรียกพี่) กำลังมีนัดรวมตัวครั้งใหญ่ที่งาน TDA 2013 เพื่อโชว์แกดเจ็ตรุ่นเก่าแต่เก๋าสุดๆ ของพวกเขา นั่นคือ เครื่องเสียงวินเทจรุ่นโบราณ ซึ่งถูกปลุกให้ฟื้นคืนชีพ

ถ้าจะเทียบเรื่องราวสักเรื่อง เราคิดว่านี่น่าจะเป็นกลุ่มคนที่ปลุกปิศาจของวิคเตอร์ แฟรงเกนสไตน์ ให้ฟื้นมาร้องเพลงเพราะๆ ให้ฟัง เพราะมีทั้งเครื่องเสียง แผ่นเสียง แอมป์หลอด ลำโพงของในโรงภาพยนตร์ รุ่นยุคโรงหนังเฉลิมกรุง เครื่องเสียงและบันทึกเทปรีล ทู รีล ที่ใช้กันในห้องอัดเสียงระดับสตูดิโอสมัยก่อน รวมทั้งแอมป์ดีไอวายราคาเกือบครึ่งล้าน มาโชว์พลังเสียงในงาน

 

มรดกตกทอดกับของเก่าเก็บ

จุดเริ่มต้นของคนรักเครื่องเสียงวินเทจ และการดีไอวายเครื่องเสียงนี้ มักจะมีที่มาคล้ายๆ กัน ในกลุ่มรุ่นใหญ่พวกเขาจะเล่นกันมานานแล้ว นานจนกระทั่งแผ่นเสียงไม่มีขาย เครื่องเสียงไม่มีอะไหล่ซ่อม ต้องวางไว้ในห้องเก็บของทิ้งจนฝุ่นเกาะเหลือไว้แค่ความทรงจำในเสียงหวานๆ ที่เคยขับกล่อมเมื่อครั้งยังหนุ่มสาว

ในขณะที่คนรุ่นใหม่ๆ ที่ไม่เคยฟังเครื่องเสียงแบบนี้มาก่อนจะได้เป็นมรดกตกทอดเป็นเครื่องเล่นแผ่นเสียง กับแผ่นเสียงเก่าๆ อีกชุดหนึ่งโดยที่เจ้าตัวไม่รู้ด้วยซ้ำว่าจะเริ่มต้นเล่นได้อย่างไร แต่แล้ววันหนึ่งเทรนด์เครื่องเสียงวินเทจก็เริ่มกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง กฤตภาส คูสมิทธิ์ หนึ่งในสมาชิกกลุ่มผู้เล่นเครื่องเสียงวินเทจ (www.thaidiyaudio.net) เล่าจุดเริ่มต้นของความนิยมเครื่องเสียงวินเทจของเขาว่า

“เริ่มจากได้เครื่องเล่นแผ่นเสียงเก่าๆ กับแผ่นเพลงเก่าๆ มาจากคุณลุง ตอนนั้นแทบจะเรียกได้ว่าไม่มีความรู้เรื่องนี้มากนัก ทีแรกคิดว่าพังไปแล้วด้วยซ้ำ แต่พอมาลองเปิดดู ปรากฏว่าเครื่องยังเล่นได้อยู่แต่เสียงไม่ดัง เราก็สงสัยว่าทำไมเสียงถึงไม่ดัง เลยเอาเครื่องเสียงไปที่ร้านซ่อม ซึ่งร้านส่วนใหญ่ก็ไม่รับซ่อมแล้ว เพราะไม่มีอะไหล่ จนกระทั่งมาเจอกับเว็บกระป๋องดอทคอม ซึ่งอาจจะเรียกได้ว่าเป็นช่างซ่อมเครื่องเสียงวินเทจไม่กี่คนในเมืองไทยที่ยังคงรับซ่อมอยู่ เราถึงได้รู้ว่าจะต้องมีปรีแอมป์ และแอมป์ต่อก่อนที่จะไปลำโพงเพื่อขยายเสียงนั้นออกมา

 

พอได้ฟังเสียงครั้งแรกรู้สึกว่าเสียงเพราะมาก แนวเสียงของเครื่องเล่นแผ่นเสียง กับแอมป์หลอดจะออกเสียงหวานๆ ฟังนุ่มหูเป็นธรรมชาติ เราถึงกับประทับใจแล้วเริ่มศึกษาเริ่มค้นหาอุปกรณ์ต่างๆ จนมาเจอกลุ่มคนเล่นเครื่องเสียงวินเทจด้วยกัน โลกของการฟังเพลงแสนไพเราะก็กลับมาเปิดกว้างอีกครั้ง”

ด้านนักเล่นเครื่องเสียงวินเทจรุ่นเก๋า อย่าง ผดุง มงคลอัครา เล่าถึงการเข้าวงการเครื่องเสียงของเขาว่า ได้เข้ามาดูกลุ่มที่ทำเว็บไซต์นี้ เพราะเป็นสิ่งที่สนใจมานานแล้ว

“แต่ก่อนแอมป์หลอดเป็นอะไรที่แพงมาก ขายกันในราคาหลักแสน คนที่จะเล่นได้ต้องมีกำลังซื้อพอสมควร พอวันหนึ่งที่เรามีกำลังซื้อ เราก็อยากจะกลับไปเล่นในสิ่งที่เราอยากเล่นอยากฟังมานาน ก็เสิร์ชจนมาเจอกับคนทำเว็บเรื่องเครื่องเสียงแอมป์หลอด เราก็เริ่มเข้ามาซื้อมาหาอุปกรณ์ตามเว็บไซต์ที่มีคนประกาศขาย ไปสั่งซื้อจากเว็บอีเบย์บ้าง ก็เล่นกันมาเรื่อย สนุกกับการทำอุปกรณ์แอมป์ ต่อลำโพงใหม่ๆ เพื่อหาเสียงแบบที่ตัวเองชอบ

 

ผมว่าเครื่องเสียงวินเทจเป็นเครื่องเสียงที่ให้อารมณ์ความเป็นธรรมชาติมากที่สุดแล้ว ต้นทางมาเป็นอะนาล็อกอย่างไร ก็ออกไปอย่างนั้น ไม่มีเรื่องความละเอียดบิตเสียง คุณภาพชิปที่ถอดรหัสเสียงของดิจิตอลมันไม่เป็นอย่างนั้น แต่ก็อยู่ที่แนวเพลงของเราที่ชอบฟังว่าเราชอบแบบไหน ถ้าชอบหวานฟังเป็นธรรมชาติก็ต้องแอมป์หลอด เครื่องเสียงวินเทจ แต่ถ้าชอบแนวสมัยใหม่เครื่องเสียงดิจิตอลก็น่าจะตอบสนองความต้องการได้

ทุกวันนี้ถ้าผมจะฟังเพลงเก่าก็วินเทจ ถ้าฟังเพลงสากลใหม่ๆ ก็ฟังเป็นแผ่นซีดีเพลงใหม่ๆ ไปอย่างไม่ยึดติด เพราะเรื่องเสียงเพลง เพราะไม่เพราะ มันอยู่ที่จริตความชอบของแต่ละคน เอามาฟันธงไม่ได้” ผดุง ให้ความเห็นอย่างอารมณ์ดี สายตาก็พลางมองแอมป์หลอดดีไอวายที่เพื่อนๆ ร่วมวงการนำมาโชว์

 

ทำไมต้อง ‘ดีไอวาย’

สำหรับคนรุ่นคุณพ่อคุณแม่ที่เคยประทับใจในเครื่องเสียงวินเทจหลายคนคงอยากจะลองหันมาเล่นเครื่องเสียงรุ่นเก่านี้อีกครั้ง แต่เราจะหาซื้อเครื่องเสียงเหล่านี้ได้จากที่ไหนบ้างล่ะ

แน่นอนว่า เครื่องเสียงวินเทจเหล่านี้ไม่มีวางขายแล้ว หรือทำออกใหม่ก็ขายกันในราคาที่แพงมาก

ทางออกของนักเล่นเครื่องเสียงวินเทจ จึงต้องออกแบบและสร้างเองขึ้นมาใหม่โดยอาศัยพื้นฐานของเดิม แบบวงจรเก่าเพื่อให้ได้เสียงที่ใกล้เคียงหรือดีกว่าให้มากที่สุดเท่าที่จะหาได้

“เครื่องเสียงวินเทจส่วนใหญ่จะอยู่ในสภาพที่ทรุดโทรมมาก จนต้องมีการซ่อมบำรุงก่อนที่จะเอากลับมาฟัง แต่ปัญหาก็อยู่ที่อะไหล่นั้นหายาก ไม่มีขายหรือให้สั่งทำเหมือนเช่นสมัยก่อน เพราะขนาดโรงงานที่ผลิตยังปิดสายการผลิตไปแล้ว ถึงหาได้เราก็ต้องแย่งของกับกลุ่มผู้เล่นเครื่องเสียงวินเทจจากอเมริกา ญี่ปุ่น จีน ที่เขาก็นิยมเล่นเหมือนกับบ้านเรา

 

พวกเราจึงต้องดีไอวายเครื่องเสียงเหล่านี้ขึ้นมาใหม่ ด้วยการลอกเอาแบบวงจรมาสร้างใหม่ อาจจะใช้อุปกรณ์ที่พอทดแทนได้ หรือดัดแปลงเอาของที่ดีกว่ามาใส่ เราก็จะได้แอมป์ที่ขับเสียงได้ไพเราะกว่าของเดิม ซึ่งจะมีรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่เราจะต้องศึกษา

ทว่า โดยรวมแล้วการดีไอวายเครื่องเสียงวินเทจ ยังไงก็ให้เสียงที่ไพเราะหวานใสกว่าเครื่องเสียงดิจิตอลรุ่นใหม่ๆ อย่างแน่นอน เน้นว่าในมุมมองของผมน่ะ” ยรรยงค์ ชัยเจริญ ผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องเสียงวินเทจ และงานดีไอวายเครื่องเสียง เจ้าของบล็อก Kaponk.com อธิบายเรื่องการเล่นเครื่องเสียงวินเทจ และการดีไอวายเครื่องเสียงวินเทจอย่างคร่าวๆ

แล้วแผ่นเพลงล่ะจะหาจากไหน

เชื่อว่าทุกคนคงมีคำถามเดียวกันว่า อุตส่าห์โมเครื่องเสียงวินเทจตามความชอบ แล้วแผ่นเสียงไวนิลจะหาซื้อได้จากที่ไหน แน่นอนว่าแผ่นเสียงไวนิลรุ่นเก่าๆ นั้น ยังพอมีให้เห็นวางขายกันอยู่บ้าง แต่ส่วนใหญ่ก็อยู่ในสภาพที่สึกหรอไปตามการใช้งาน เสียงที่ได้จะฟังดูไม่สดใสติดขัดขาดช่วงไปบ้าง แต่ก็พอแก้ขัดให้หายอยาก

 

ศักดิ์ศิริ ปะโสทะกัง กรรมการผู้จัดการ บริษัท โจโปสเตอร์ (www.joeposter.com) บอกว่า เขาเห็นช่องทางของกลุ่มที่ชอบเล่นเครื่องเสียงวินเทจ จึงลงทุนติดต่อโรงงานที่เยอรมนีให้ปั๊มแผ่นใหม่ๆ ออกมา โดยติดต่อครูเพลงเพื่อขอเทปมาสเตอร์ ที่เราเห็นแบบ รีล ทู รีล หรือไฟล์มาสเตอร์ในสตูดิโอ ออกมาปั๊มเป็นแผ่นเพลงขาย ซึ่งเสียงที่ได้จะมีความไพเราะเหมือนต้นฉบับ และจะปั๊มแผ่นออกมาจำนวนจำกัดหมดแล้วหมดเลย

สำหรับในตลาดบ้านเราจะนิยมแผ่นเฟิสต์ เพรสซิง หรือแผ่นพิมพ์ชุดแรก ซึ่งเชื่อว่าจะให้เสียงที่ดีที่สุด เพราะร่องเสียงบนแม่พิมพ์จะไม่สึกมาก เมื่อเทียบกับแผ่นพิมพ์ชุดต่อๆ มา

หากคิดจะเล่นเครื่องเสียงวินเทจจริงๆ ก็ไม่ต้องกลัวว่าจะไม่มีแผ่นเสียงให้ฟัง สำหรับเพลงเก่าๆ ก็มีกลุ่มผู้ใหญ่ไปติดต่อควานหาเทปมาสเตอร์จากสตูดิโอมาปั๊มแผ่นใหม่มาฟัง ใครที่อยากฟังเพลงใหม่กับแอมป์หลอด ก็ดีไอวายต่อวงจรเสียบผ่านหูฟัง

โลกของการฟังเพลงจึงกลับมาหลอมรวมอีกครั้ง ด้วยการขีดฆ่าคำว่า “ของยุคใหม่จะต้องดีกว่ายุคเก่า” ทิ้งไป แล้วสร้างคำใหม่ที่ว่า “ไม่มีสิ่งไหนที่ดีที่สุด เพราะทุกอย่างอยู่บนความสุขของคนฟัง” สร้างแล้วฟังเพลงให้มีความสุขนั่นก็เพียงพอแล้ว