คนแก่ ช้างชรา

คนมีวัยเกษียณ ช้างก็เช่นกัน แต่คนเรียกมันว่า “ปลดระวาง” หมายถึงช้างที่ไม่สามารถทำงานได้ มีอายุประมาณ 60 ปี ซึ่งเป็นวัยที่ฟันชุดสุดท้ายจะหลุด

โดย...กาญจน์ อายุ

คนมีวัยเกษียณ ช้างก็เช่นกัน แต่คนเรียกมันว่า “ปลดระวาง” หมายถึงช้างที่ไม่สามารถทำงานได้ มีอายุประมาณ 60 ปี ซึ่งเป็นวัยที่ฟันชุดสุดท้ายจะหลุด (ช้างมีฟัน 6 ชุด) ทำให้ไม่สามารถกินอาหารปกติได้ หากเป็นช้างป่าจะถูกฝูงให้แยกอยู่โดดเดี่ยว ซึ่งไม่นานมันก็จะล้มเพราะไม่สามารถหาอาหารได้ แต่ถ้าเป็นช้างบ้านมันจะกลายเป็นภาระ เจ้าของจึงมักแก้ปัญหาโดยการขายมันให้ธุรกิจช้างเร่ร่อน เกิดเป็นปัญหาทารุณช้างเช่นปัจจุบัน

แต่สำหรับช้างทุกขลาภ เจ้าของจะส่งช้างปลดระวางมาที่ “บ้าน ช.ช้างชรา” มูลนิธิเลี้ยงดูช้างปลดระวางและบาดเจ็บ ตั้งอยู่ใน จ.กาญจนบุรี บนพื้นที่ 130 ไร่ เป็นที่ดินของคนใจดีที่ไม่ประสงค์ออกนาม มีสัตวแพทย์เลี้ยงดูและรักษา โดยมีโต้โผใหญ่คือ “นสพ.สามารถ ประสิทธิ์ผล” ผู้อุทิศชีวิตเพื่อช้างมาตั้งแต่มูลนิธิเปิดเมื่อปี 2551

ขณะนี้มีช้าง 10 ตัว สมาชิกล่าสุดเป็น “ลูกช้าง” ถูกพบในป่าขณะทำงานลากซุง ทางมูลนิธิจึงขอซื้อต่อจากเจ้าของในราคา 8.6 แสนบาท โดยเงินทั้งหมดได้มาจากการบริจาค

ลูกช้างตัวใหม่เข้ามาสร้างสัมพันธ์ให้ช้างชราตัวอื่นรวมตัวกันเพื่อปกป้องมัน และยังสร้างชีวิตชีวาให้นักท่องเที่ยว บ้าน ช.ช้างชรา มีโปรแกรมให้นักท่องเที่ยว “ใช้ชีวิต” กับช้าง เช่น ช่วยช้างอาบน้ำ เล่นโคลน เข้าป่าหาอาหาร และทำอาหารให้ช้างไม่มีฟัน (ทำจากข้าวเหนียวและผักนำมาเคี่ยวรวมกันและปั้นเป็นก้อน) ที่นี่ไม่มีบังเหียน เวที ห่วงบาส หรือลูกบอล

หมอสามารถ เคยกล่าวไว้ว่า “ทำไมคนเราจึงรักช้างในแบบที่ช้างเป็นไม่ได้ เราจะรักช้างก็ต่อเมื่อเขาให้เราขี่หลัง หรือแค่โชว์สนุกๆ เท่านั้นหรือ” เป็นคำถามที่ต้องถามตัวเอง เพราะหากไม่มีคนขี่หรือคนดู ธุรกิจเช่นนี้ก็จะไปไม่รอด

พูดถึง บ้าน ช.ช้างชรา ทำให้นึกถึงสถานสงเคราะห์ “คนชรา” สถานที่รวมผู้มีฟันแท้ไม่แข็งแรง แต่สังคมก็ยังมีคนชราที่ถูกปล่อยให้โดดเดี่ยวและอดอยากอีกมาก เพราะพวกเขาเลี้ยงตัวเองไม่ได้ และครอบครัวไม่เหลียวแล หากคนเปลี่ยนทัศนคติมองคนชราเป็นส่วนสำคัญในครอบครัว บ้านอย่างสถานสงเคราะห์คนชราก็จะไม่มีคนล้นจนเกินดูแลเช่นนี้

ไม่ว่าคนเกษียณ หรือช้างปลดระวาง ก็ต้องการ “คน” ดังนั้นแล้วอย่าลืมดูแลคนที่เลี้ยงคุณมา และอย่าลืมอาสาทำงานเพื่อเพื่อนตัวโต