posttoday

สืบสานบุญเดือนสี่ ประเพณีไทคอนสาร

03 เมษายน 2553

...ม.ล. สราลี กิติยากร

สวัสดีค่ะ เที่ยวละไมไทยแลนด์เวิลด์สัปดาห์นี้ น้ำผึ้งจูงมือน้อยไปเที่ยวงานประเพณีไทยที่เกิดจากความร่วมมือร่วมใจเป็นหนึ่งเดียวของคนในชุมชนท้องถิ่นแห่งหนึ่งในเมืองไทย ที่ต้องการสืบสานสิ่งที่ดีงามที่บรรพชนได้ปลูกฝังจากรุ่นสู่รุ่นต่อกันมาอย่างยาวนานจนถึงปัจจุบันค่ะ

ซึ่งน้ำผึ้งและน้อยได้เดินทางมาที่ จ.ชัยภูมิ ที่หมายของเราอยู่ที่ อ.คอนสาร ค่ะ ด้วยเราได้รับเชิญให้มาร่วมงาน ประเพณีบุญเดือนสี่ ไทคอนสารโดยเฉพาะน้ำผึ้งที่ได้รับเกียรติให้เป็นประธานเปิดงานค่ะ เมื่อเรามาถึงยังพื้นที่ สิ่งแรกที่ต้องทำกันคือการไปสักการะอนุสาวรีย์หลวงพิชิตสงคราม หรือหมื่นอร่ามกำแหง เป็นผู้ที่มาตั้งรกรากและบุกเบิก ณ ที่แห่งนี้ พร้อมพวกพ้องตั้งแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ และได้ถวายเครื่องราชบรรณาการแด่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช จนโปรดเกล้าฯ พระราชทานตราสารให้ตั้งเป็นเมือง ต่อมาได้มีการเรียกขานเมืองนี้ว่า คอนสารค่ะ ซึ่งก่อนมีพิธีเปิดงานต้องทำพิธีบวงสรวงกันก่อนค่ะ

และที่เรียกว่าบุญเดือนสี่ก็เพราะว่า ประเพณีนี้จะจัดขึ้นในช่วงเดือนสี่ของไทย ซึ่งชาวบ้านคอนสารที่จากบ้านไปทำงานต่างถิ่น ส่วนใหญ่จะกลับมาร่วมงานบุญใหญ่และเยี่ยมญาติ รวมถึงการขอพรจากผู้ใหญ่มากกว่าช่วงสงกรานต์ งานนี้จึงดูครึกครื้นมีสีสัน ด้วยชาวคอนสารทุกตำบลทุกหมู่บ้านต่างมีบทบาทร่วมกันและให้ความร่วมมืออย่างเต็มที่ ว่ากันว่าถ้าใครไม่ได้ช่วยงานนี้เป็นอันงอนกันเลยทีเดียวค่ะ

การให้ความร่วมมือของคนในชุมชนที่เห็นได้ชัดเจน คือทุกคนจะสวมใส่ชุดพื้นเมืองทั้งอำเภอ ผู้หญิงจะแต่งเสื้อแขนกระบอกสีขาวหรือครีม นุ่งซิ่นที่ทอขึ้นเองเรียกผ้าหางกระรอก ส่วนผู้ชายใส่เสื้อผ้าฝ้าย นุ่งโสร่ง น้ำผึ้งกับน้อยยังได้แต่งตัวเป็นสาวชาวคอนสารกับเขาด้วยค่ะ เลยดูกลมกลืนกับชาวบ้านที่นี่ ซึ่งงานนี้จะเริ่มจากขบวนแห่วัฒนธรรม ที่ปีนี้ถือได้ว่าจัดได้ยิ่งใหญ่มากกว่าทุกๆ ปีค่ะ โดยเริ่มจากขบวนแห่ปู่หมื่นอร่ามกำแหง และตามด้วยขบวนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้ง 8 ตำบล ที่ต่างใช้ความคิดเพื่อสร้างสรรค์ผลงานมาโชว์ในขบวนแห่ได้อย่างสวยงาม ทั้งลีลาการรำฟ้อน หรือเซิ้งอีสานที่มีความพร้อมเพรียงค่ะ

นอกจากนี้ ยังมีการประกวดฝีมือการคั่วเนื้อคั่วปลา ซึ่งเป็นวิธีการถนอมอาหารอย่างหนึ่งของชาวบ้านที่นี่ ที่เขามักจะเตรียมไว้สำหรับทำบุญและเก็บไว้รับประทานก่อนถึงงานบุญเดือนสี่ รวมถึงการประกวดการทำข้าวตอกและข้าวแต๋นน้ำแตงโมค่ะ

สำหรับช่วงค่ำเป็นการขอลาภขอพร ซึ่งเป็นประเพณีของชาวคอนสาร ที่แสดงถึงความเคารพและรับพรจากญาติผู้ใหญ่ จากนั้นเป็นการชมการแสดง แสง สี เสียง เมืองวัฒนธรรมที่ยิ่งใหญ่ ไทคอนสารที่บอกเล่าเรื่องราวของ อ.คอนสาร ตั้งแต่เริ่มแรกค่ะ ที่น่าสนใจคือนักแสดงเป็นชาวบ้านคอนสารเกือบทั้งสิ้นค่ะ เห็นมั้ยละคะว่าสปิริตของคนที่นี่เขายอดเยี่ยมจริงๆ น้ำผึ้งขอปรบมือให้ด้วยความชื่นชมค่ะ

กิจกรรมอีกอย่างหนึ่งของชาวคอนสาร ที่นิยมเล่นกันตั้งแต่รุ่นเด็กยันรุ่นเดอะ (รุ่น สว. หรือสูงวัย) นั่นก็คือ การละเล่นสะบ้า ค่ะ ดังนั้นวันรุ่งขึ้นเราจึงไปชมการละเล่นกิจกรรมนี้ ซึ่งเป็นการละเล่นพื้นบ้านที่ชาวคอนสารได้ร่วมกันอนุรักษ์ไว้ให้ลูกหลานได้รู้จักและสืบสานกันต่อไปค่ะ และทุกๆ ปีในงานบุญเดือนสี่ เขาจะมีการจัดการแข่งขันสะบ้า เรียกว่าแข่งขันกันได้ทุกวัยค่ะ โดยแบ่งออกเป็น 4 รุ่น คือ รุ่นเยาวชน 12–15 ปี รุ่นเยาวชน 1518 ปี รุ่นประชาชนทั่วไป และสุดท้ายรุ่นสูงอายุค่ะ น้ำผึ้งกับน้อยชอบใจรุ่นสุดท้ายนี่แหละค่ะ เอาใจเชียร์คุณตาคุณยายเกรงจะเป็นลมซะก่อน ก็แหม...รวมอายุกันแล้วเกือบพันปีนี่คะ

และที่พลาดไม่ได้อีกอย่างก็คือ การไปชมวิถีชีวิตสำคัญของชาวคอนสาร กับการทำสวนหมาก ที่มีกลเม็ดในการเก็บหมากไม่เหมือนใคร เขาใช้วิธี โหนลม เก็บหมากกันค่ะ คือขึ้นต้นแรก ถ้าจะไปต้นต่อไป ต้องใช้วิธีการโหนลม จากความอ่อนของลำต้นหมากและทิศทางของลมที่จะช่วยโน้มส่งไปยังอีกต้นหนึ่ง เขาจะโหนไปเรื่อยๆ จนกว่าจะเก็บหมากเสร็จค่ะ ซึ่งถือเป็นอีกกิจกรรมหนึ่งในงานบุญเดือนสี่ ที่ได้นำมาจัดเป็นการแข่งขัน นับเป็นการอนุรักษ์สวนหมาก และวิธีการเก็บหมากโดยวิธีการโหนลม ที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตดั้งเดิมแบบพอเพียง ที่ปัจจุบันนี้สวนหมากเริ่มเหลือน้อยลงไปทุกที และการโหนลมเก็บหมากก็จะหาชมได้ยากเช่นกันหากไม่ช่วยกันอนุรักษ์เอาไว้ค่ะ

ก่อนกลับกรุงเทพฯ น้ำผึ้งและน้อยได้แวะไปชมถ้ำพญาช้างเผือก ตั้งอยู่ที่บ้านปากช่อง ต.ทุ่งนาเลา อ.คอนสาร กันค่ะ เดิมทีที่นี่เป็นถ้ำวิปัสสนาของพระธุดงค์ สันนิษฐานว่าในอดีตเป็นสถานที่พักทัพของทหารที่ยกพลผ่าน ต่อมาหลวงปู่วิไลย์ เขมิโย ได้มาพบหินสีขาว มีรูปร่างคล้ายช้างขนาดใหญ่ อีกทั้งยังมีการค้นพบกระดูกช้างภายในถ้ำ จึงเรียกว่า ถ้ำพญาช้างเผือกซึ่งปัจจุบันเป็นสถานปฏิบัติธรรมของพุทธศาสนิกชนทั่วไปค่ะ นี่เป็นเพียงน้ำจิ้มเท่านั้นนะคะ ที่นี่ยังมีอะไรอีกมากมายที่เที่ยวละไมไทยแลนด์เวิลด์อยากไปค้นหากันอีกในวันข้างหน้า เพื่อนำมาเสนอให้ผู้อ่านได้รู้จักกับ อ.คอนสาร กันดียิ่งขึ้น แต่อย่างไรก็ตามอย่าลืมติดตามชมเรื่องราวเกี่ยวกับการท่องเที่ยวที่น่าสนใจในรายการเที่ยวละไมไทยแลนด์เวิลด์ ทุกวันอาทิตย์ เวลา 06.20 น. ทางช่อง 3 นะคะ

ข่าวล่าสุด

ดูบอลสด ถ่ายทอดสด อาร์เซน่อล พบ คริสตัล พาเลซ คาราบาวคัพ วันนี้