พระเจ้าบรมวงศ์เธอฯกรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร

โดย...วิมลพรรณ ปีตธวัชชัย

พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทับทิม เมื่อวันที่ 5 ธ.ค. 2426

พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ เสด็จเข้ารับการศึกษาในยุโรป ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรก เมื่อปี 2440 ขณะมีพระชันษาได้ 14 ปีบริบูรณ์ การเสด็จประพาสยุโรปครั้งนั้น มีพระราชโอรสตามเสด็จ 4 พระองค์ คือ

สมเด็จเจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย กรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์

สมเด็จเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์

พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร และ

พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี

พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ ทรงสำเร็จการศึกษาทางด้านการทหารเรือ เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วได้เสด็จกลับประเทศไทย และเข้ารับราชการทางด้านทหารเรือในปี พ.ศ. 2448 ทรงได้รับความก้าวหน้าทางราชการเป็นลำดับจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระอิสริยยศเป็น กรมหมื่นสิงหวิกรมเกรียงไกร ในปี พ.ศ. 2454 และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งองคมนตรี ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2453-2467 ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ เลื่อนพระอิสริยยศเป็น กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร ในปี พ.ศ. 2463 เคยดำรงตำแหน่งจเรทหารเรือ ทรงได้รับพระราชทานยศพลเรือเอกในปี พ.ศ 2467 และทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงทหารเรือในปีเดียวกันนี้ ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งองคมนตรี และได้รับสถาปนาเลื่อนพระอิสริยยศเป็น กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ต่อมาเมื่อมีการรวมกระทรวงกลาโหมกับกระทรวงทหารเรือเข้าเป็นกระทรวงเดียวกัน แล้วเป็นกระทรวงกลาโหมในปี พ.ศ. 2474 พระเจ้าพี่ยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ก็ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมและได้รับพระราชทานเป็นพลเอก

การดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมของพระเจ้าพี่ยาเธอฯ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ในปี พ.ศ. 2474 นั้น พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ อดีตอธิบดีกรมตำรวจ ซึ่งในขณะนั้นรับราชการเป็นนายร้อยเอกกองทัพบก ได้เล่าไว้ในบันทึกเรื่อง “เหตุการณ์ก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง” ในหนังสือเบื้องแรกประชาธิปไตย ซึ่งจัดพิมพ์โดยสมาคมนักข่าวแห่งประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2516 มีความตอนหนึ่งว่า “ก่อนจะขึ้นปีใหม่ 1 เม.ย. 2475 ได้มีกระแสพระบรมราชโองการประกาศเป็นพระราชกฤษฎีกา ให้รวมกระทรวงกลาโหมและกระทรวงทหารเรือเป็นกระทรวงเดียวกัน โดยมีเสนาบดีและรองเสนาบดีผู้เป็นบังคับบัญชา......ในขณะเดียวกันก็โปรดเกล้าฯ ให้พอเรือเอกสมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอฯ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร เป็นเสนาบดีกระทรวงกลาโหมและดำรงพระยศเป็นนายพลเอก นายทหารพิเศษกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สำหรับตำแหน่งรองเสนาบดีกลาโหม ก็โปรดเกล้าฯ ให้พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลงกฏ ผู้รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม ดำรงตำแหน่งซึ่งโปรดเกล้าฯ ตั้งขึ้นใหม่นี้ เสด็จเสนาบดีกระทรวงกลาโหมคนใหม่ได้เป็นเสนาบดีกระทรวงทหารเรือมาแล้ว แต่ผู้สนับสนุนพระองค์ท่านได้กล่าวว่า เสด็จเสนาบดีพระองค์ใหม่ท่านได้ทรงมีพื้นฐานศึกษาวิชาทหารเรือชายฝั่ง เหล่าพรรคนาวิกโยธิน อันเสมือนวิชาทหารบกเช่นเดียวกัน ส่วนในด้านการปกครองบังคับบัญชากองทัพบกนั้น ท่านได้มอบให้รองเสนาบดีกระทรวงกลาโหมปฏิบัติไปโดยเฉียบขาด จะไม่ทรงเกี่ยวข้องแต่ประการใดๆ” ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 ก็ทรงลาออกจากราชการ ทรงเป็นต้นราชสกุล “วุฒิชัย” พระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร เสกสมรสกับหม่อมเจ้าหญิง พร้อมเพราพรรณ ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ จนเมื่อหม่อมเจ้าพร้อมเพราพรรณสิ้นชีพตักษัยในปี พ.ศ. 2467 จึงทรงมีหม่อมอีก 1 ท่าน คือ หม่อมประพันธ์ (ชะตารุ่ง)วุฒิชัย ณ อยุธยา

พระโอรส-ธิดา ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร กับ หม่อมเจ้าหญิงพร้อมเพราพรรณ อันเป็นที่รู้จักในสังคมไทย คือ ม.จ.ทรงวุฒิไชย วุฒิชัย ซึ่งเสกสมรสกับ ม.จ.หญิงคันธรสรังษี รพีพัฒน์ พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ และมีธิดาคนหนึ่ง คือ ม.ร.ว.อัจฉรีเพราพรรณ วุฒิชัย ได้สมรสกับ สากล วรรณพฤกษ์ ข้าราชการกระทรวงการต่างประเทศที่มีชื่อเสียง เคยดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูต ผู้แทนประเทศไทยในประเทศต่างๆ หลายประเทศ

ม.จ.อุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน และมีธิดาคนหนึ่งสมรสกับ ศ.ม.ร.ว.ชิษณุสรร สวัสดิวัตน์ โอรสใน ม.จ.อรชุนชิษณุ สวัสดิวัตน์ และพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจันทรกานตมณี แห่งราชสกุลบริพัตร

นอกจากนี้ พระธิดาอีกองค์หนึ่ง คือ ม.จ.หญิง สุวภาพเพราพรรณ วุฒิชัย เสกสมรสกับ ม.จ.นนทิยาวัด สวัสดิวัตน์ พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ และมีธิดาคนหนึ่ง คือ ม.ร.ว.รำพิอาภา สวัสดิวัตน์ สมรสกับ ม.ล.พีระพงศ์ เกษมศรี หลานน้าของอานันท์ ปันยารชุน อดีตปลัดกระทรวงการต่างประเทศและอดีตราชเลขาธิการ

ส่วนพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร กับหม่อมประพันธ์ ที่คนไทยรู้จักดี คือ ม.จ.ไกรสิงห์ วุฒิชัย นักออกแบบเครื่องประดับและเครื่องแต่งกายสตรีที่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย เป็นช่างออกแบบยอดนิยมของบุคคลต่างๆ ในหลายวงการ แต่เนื่องจากทรงมีสุขภาพไม่ดีนักจึงสิ้นชีพตักษัยไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2519

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ได้เริ่มประชวรด้วยโรคพระวักกะ (ไต) พิการอยู่เป็นเวลานาน ต่อมาประชวรเป็นอัมพาตและพระโรคนิ่วในปี พ.ศ. 2482 จนถึงวันที่ 28 ก.ย. ปี พ.ศ. 2490 ก็ประชวรเป็นโรคน้ำในพระปัปผาสะ (ปอด) และสิ้นพระชนม์ในวันที่ 18 ต.ค. 2490 สิริพระชันษา 64 ปี