คลายข้อสงสัย เมื่อเภสัชบอกให้เก็บยาไว้ในตู้เย็น

"ควรเก็บยาในตู้เย็น" เรารู้!! แต่ที่ยังไม่รู้ คือควรเก็บไว้บริเวณไหนจึงจะถูกต้อง

เรียกได้ว่าเป็นอีกความท้าทายของคนได้รับยาที่ระบุไว้ว่า “ควรเก็บยาไว้ตู้เย็น” ซึ่งที่หลายคนอาจสงสัยว่าก็คือ...แล้วเราควรจะเก็บยานี้ไว้ที่ส่วนไหนของตู้เย็น

ตู้เย็นตามบ้านทั่วไปที่นิยมใช้กันคือตู้เย็นสองประตู แบ่งเป็นช่องแช่แข็งและช่องธรรมดา สำหรับตู้เย็นที่ใช้ในการเก็บยานั้น ถ้าเก็บที่ช่องแช่แข็ง อุณหภูมิจะต่ำกว่า -15 องศสเซลเซียส และถ้าเก็บที่ช่องธรรดา อุณหภูมิอยู่ในช่วง 2-8 องศาเซลเซียส

เก็บช่องธรรมดาหรือช่องแช่แข็ง? เก็บยาในตู้เย็น หมายถึง เก็บยาที่อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส นั่นคือตู้เย็นช่องธรรมดา นอกจากจะระบุชัดเจนว่า "เก็บยาในช่องแช่แข็ง"

ไม่ควรเก็บที่ส่วนประตู เพราะอุณหภูมิจะเกิดการเปลี่ยนแปลงได้ง่ายเมื่อเปิด-ปิดตู้เย็นเพื่อใช้งาน

ไม่วางยาไว้บนสุด หากเป็นตู้เย็นชนิดประตูเดียวที่ไม่ได้แยกออกเป็นสัดส่วนช่องแช่แข็ง เพราะอุณหภูมิอาจเย็นเกินไปจนยาแข็งตัวได้ ควรวางที่ชั้นกลางของตู้เย็น

ใช้เทอร์โมมิเตอร์ช่วย  ใช้ที่วัดอุณหภูมิได้ทั้งค่าบวกและลบไว้ในตู้เย็น เพื่อจะได้มั่นใจว่าอุณหภูมิของตู้เย็นที่ใช้งานอยู่ในช่วง 2-8 องศาเซลเซียส เพื่อคุณภาพของตัวยาที่คงประสิทธิภาพสูงสุด

 

แนวทางปฏิบัติการเก็บรักษายาที่ถูกต้อง

ยาที่ต้องเก็บที่อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส

ยากลุ่มนี้ต้องเก็บรักษาไว้ในตู้เย็นที่มีอุณหภูมิ 2-8 0C และมีการตรวจสอบอุณหภูมิของตู้เย็นเป็นประจำสม่ำเสมอ โดยไม่ควรนำยาเก็บไว้ข้างฝาตู้เย็น ควรเก็บในส่วนตัวตู้เย็นซึ่งอุณหภูมิคงที่มากกว่า ตู้เย็นที่ใช้แช่ยาไม่ควรมีการใช้ปะปนกับการแช่อาหาร และไม่ควรเปิดตู้เย็นทิ้งไว้นานๆ เพราะมีผลทำให้อุณหภูมิสูงขึ้น และควรเก็บยาที่ต้องแช่ในตู้เย็นให้น้อยที่สุดเท่าที่จำเป็นและพอใช้ เพื่อลดปัญหายาเสื่อมสภาพเนื่องจากอุณหภูมิการเก็บที่ไม่คงที่

ยาที่ต้องเก็บที่อุณหภูมิ <0 องศาเซลเซียส

ยาดังกล่าวต้องเก็บในช่องแช่แข็ง เมื่อนำออกมาจากช่องแช่แข็ง และปล่อยให้ละลายแล้ว ไม่ควรนำไปแช่แข็งใหม่
 
ยาที่ต้องเก็บให้พ้นแสง

ควรเก็บในกล่อง ขวด ซองบรรจุที่มิดชิดป้องกันแสงหรือเก็บในตู้ลิ้นชักที่ปิดมิดชิด หลังจากหยิบใช้ควรเก็บยาส่วนที่เหลือไว้ในบรรจุภัณฑ์เดิมที่สามารถป้องกันแสงได้ดี แต่ถ้าเป็นยาฉีด ควรติดฉลากเสริมที่ระบุวันผสมที่ข้างกล่อง เพื่อป้องกันการส่งคืนยาที่เปิดใช้แล้วให้หน่วยจ่ายยา กรณีภาชนะบรรจุเดิมสูญหาย ฉีกขาด ควรห่อหุ้มขวดยาด้วยถุงสีชาก่อน แล้วเก็บยาไว้ในที่พ้นแสง และก่อนการนำไปใช้ต้องสังเกตุสภาพภายนอกก่อนใช้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสีของยา ต้องไม่เปลี่ยนแปลง

ยาที่ห้ามแช่ตู้เย็น

เป็นยาที่ไม่ควรแช่เย็น เนื่องจากการแช่เย็นจะทำให้ยาเกิดตะกอน ตกผลึก หรืออาจเกิดการแยกตัวของไขมันที่ผสมอยู่ในตำรับยาได้

ยาที่ควรเก็บในที่อุณหภูมิ <15 องศาเซลเซียส (cool place)

ยากลุ่มนี้ควรเก็บในตู้เย็น ยกเว้นกรณีที่ตู้เย็นมีพื้นที่ไม่เพียงพอ อาจสามารถเก็บไว้ที่ฝาตู้เย็นได้