สนธิสัญญาพลาสติกของ UN ชะงัก จากความเห็นต่างเรื่องขอบเขตความรับผิดชอบ

ในขณะที่ประเทศต่างๆ ทั่วโลกเข้าสู่การเจรจาอีกรอบในสัปดาห์นี้เกี่ยวกับการจัดทำสนธิสัญญาฉบับแรกเพื่อควบคุมมลพิษจากพลาสติก เจ้าหน้าที่กำลังเตรียมพร้อมสำหรับการเจรจาที่ยากลำบากว่าจะจำกัดปริมาณพลาสติกที่ผลิตได้ หรือเพียงมุ่งเน้นไปที่การจัดการขยะ

เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในการเจรจาเปิดเผยว่า การทำงานร่วมกับเอกสารที่เรียกว่า "ร่างฉบับที่ศูนย์" ที่ระบุนโยบายและการดำเนินการที่เป็นไปได้ที่ต้องพิจารณา ผู้แทนระดับชาติในการประชุมประจำสัปดาห์ที่กรุงไนโรบี ประเทศเคนยา จะถกเถียงกันว่าตัวเลือกใดที่จะรวมไว้ในสิ่งที่จะกลายเป็นสนธิสัญญาที่มีผลผูกพันทางกฎหมายในปลายปี 2567 

“เราอยู่ในช่วงเวลาสำคัญของกระบวนการนี้” เดวิด อาซูเลย์ ทนายความผู้จัดการของศูนย์กฎหมายสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นผู้สังเกตการณ์การเจรจากล่าว

ปัจจุบัน โลกกำลังผลิตขยะพลาสติกประมาณ 400 ล้านตันทุกปี โดยน้อยกว่า 10% ของขยะที่ถูกรีไซเคิล ตามรายงานของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ ระบุว่า การฝังกลบขยะและทำให้มหาสมุทรถูกทำลาย ปริมาณการผลิตดังกล่าวคาดว่าจะเพิ่มขึ้นในทศวรรษข้างหน้า เนื่องจากบริษัทน้ำมันซึ่งมักผลิตพลาสติกด้วย ต่างมองหาแหล่งรายได้ใหม่ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงพลังงานที่เลิกใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล

ปัจจุบัน ประมาณ 98% ของขวดหรือบรรจุภัณฑ์ที่มีลักษณะคล้ายพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวนั้นได้มาจากเชื้อเพลิงฟอสซิล ตามรายงานของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ

สหภาพยุโรปและหลายสิบประเทศ รวมถึงญี่ปุ่น แคนาดา และเคนยาเรียกร้องให้มีสนธิสัญญาที่เข้มแข็งพร้อม "บทบัญญัติที่มีผลผูกพัน" เพื่อลดการผลิตและการใช้พลาสติกโพลีเมอร์บริสุทธิ์ที่ได้มาจากปิโตรเคมี และเพื่อกำจัดหรือจำกัดพลาสติกที่มีปัญหา เช่น พีวีซี และอื่นๆที่มีส่วนผสมที่เป็นพิษ

จุดยืนดังกล่าวถูกต่อต้านโดยอุตสาหกรรมพลาสติกและผู้ส่งออกน้ำมันและปิโตรเคมี เช่น ซาอุดีอาระเบีย ที่ต้องการเห็นการใช้พลาสติกต่อไป พวกเขาโต้แย้งว่าสนธิสัญญาควรมุ่งเน้นไปที่การรีไซเคิลและการนำพลาสติกกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งบางครั้งเรียกว่าในการเจรจาว่าเป็น "การหมุนเวียน" ในการจัดหาพลาสติก

ในการยื่นก่อนการเจรจาในสัปดาห์นี้ ซาอุดีอาระเบียกล่าวว่าต้นตอของมลพิษจากพลาสติกคือ "การจัดการขยะที่ไม่มีประสิทธิภาพ"

โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวในแถลงการณ์ว่า สหรัฐฯ ซึ่งเดิมต้องการให้สนธิสัญญาประกอบด้วยแผนระดับชาติในการควบคุมพลาสติก ได้แก้ไขจุดยืนของตนในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ขณะนี้ มีข้อโต้แย้งว่า แม้ว่าสนธิสัญญาควรยังคงยึดตามแผนระดับชาติ แต่แผนเหล่านั้นควรสะท้อนถึงเป้าหมายที่ตกลงกันทั่วโลกในการลดมลภาวะจากพลาสติกที่ "มีความหมายและเป็นไปได้" 

แมทธิว คาร์ทเนอร์ โฆษกสภาสมาคมเคมีระหว่างประเทศต้องการให้สนธิสัญญารวมมาตรการ "ที่เร่งให้เกิดเศรษฐกิจหมุนเวียนสำหรับพลาสติก"

“ข้อตกลงพลาสติกควรมุ่งเน้นไปที่การยุติมลพิษจากพลาสติก ไม่ใช่การผลิตพลาสติก” คาร์ทเนอร์ กล่าวในแถลงการณ์

สำหรับผู้ผลิตและผู้ส่งออกน้ำมัน ก๊าซ และปิโตรเคมี สนธิสัญญาที่เข้มแข็งคือความรับผิดที่สามารถระงับการขายเชื้อเพลิงฟอสซิลได้ บีจอห์น บีเลอร์ ผู้ประสานงานระหว่างประเทศของเครือข่ายการกำจัดมลพิษระหว่างประเทศกล่าว

ซาอุดีอาระเบียและผู้ผลิตรายอื่นๆ กำลัง "ผลักดันแนวทาง 'จากล่างขึ้นบน' ที่ทำให้แต่ละประเทศต้องรับผิดชอบต่อการทำความสะอาด สุขภาพ และต้นทุนด้านสิ่งแวดล้อมของพลาสติกและสารเคมี และหยุดการโฟกัสไปที่ประเทศและบริษัทผู้ผลิตน้ำมัน" 

ประเทศต่างๆ จะมีการถกเถียงกันว่าสนธิสัญญาควรกำหนดมาตรฐานความโปร่งใสสำหรับการใช้สารเคมีในการผลิตพลาสติกหรือไม่

แต่ก่อนที่พวกเขาจะทำงานในประเด็นสำคัญได้ ผู้แทนจะต้องแก้ไขคำคัดค้านตามกระบวนการที่ทำให้การเจรจาช้าลงเมื่อเดือนมิถุนายน เมื่อซาอุดิอาระเบียกล่าวว่าการตัดสินใจควรได้รับการยอมรับโดยประเทศส่วนใหญ่ แทนที่จะเป็นฉันทามติ ฉันทามติจะอนุญาตให้ประเทศหนึ่งปิดกั้นการยอมรับสนธิสัญญา ขณะที่ประเทศอื่นๆ ส่วนใหญ่ไม่สนับสนุนการแทรกแซงนี้

กลุ่มสิ่งแวดล้อมกล่าวว่า พวกเขาหวังว่าการเจรจาในสัปดาห์นี้จะมุ่งเน้นไปที่เนื้อหาของสนธิสัญญา และก้าวไปไกลกว่าการอภิปรายตามขั้นตอนที่ทำให้ความคืบหน้าหยุดชะงัก

“เราจำเป็นต้องคิดใหม่อย่างจริงจังเกี่ยวกับเศรษฐกิจพลาสติกทั่วโลก และจะต้องไม่จมอยู่กับกลวิธีและวิธีแก้ปัญหาที่ผิดพลาด” คริสตินา ดิกซัน จากสำนักงานสืบสวนสิ่งแวดล้อม กล่าว