เทพา ฉลามน้ำจืด

เทพแม่น้ำโขงอย่างปลาบึก หรือ Mekong Giant Catfish นั้น ถึงแม้จะเสี่ยงสูญพันธุ์จากธรรมชาติ

โดย..ปริญญา ผดุงถิ่น

แต่ปัจจุบันเทคโนโลยีการผสมเทียมของกรมประมงไทย ได้ช่วยให้สายพันธุ์ของมันมีแพร่หลายตามแหล่งน้ำใหญ่ทั่วประเทศ

แม้แต่กลายมาเป็น “เกมฟิช” ให้เย่อกันตามบ่อตกปลา แต่ผมเองเพิ่งรู้เร็วๆ นี้เองว่าปลาบึกไม่ใช่ Giant Catfish หนึ่งเดียวของไทย แต่ยังมี Chao Phraya Giant Catfish อีกด้วย รู้จักกันในชื่อไทยว่าปลาเทพา

ไซส์มาตรฐานของปลาเทพา ขนาดเฉลี่ยอยู่ที่ 1 เมตร หรือ 1 เมตรเศษ อาจตัวไม่บักควายเท่าปลาบึก แต่ใหญ่สุดที่มีเรกคอร์ดก็ถือว่าไม่เบา ความยาวปาเข้าไป 3 เมตร โปรดสังเกตชื่ออังกฤษ ซึ่งนำชื่อแม่น้ำเจ้าพระยามาตั้ง นั่นเพราะปลาเทพาพบได้ในแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นหลัก และก็รวมถึงแม่น้ำโขง

แต่อนิจจา นักวิชาการจัดให้ปลาเทพาสูญหมดไปแล้วจากลำน้ำเจ้าพระยา ยังพอเหลือทำยาบ้างในแม่น้ำโขง แต่ก็น้อยเต็มที ผมสงสัยเลยว่ามันคงเปราะบางต่อการเปลี่ยนแปลงของสายน้ำมากเป็นพิเศษพอแม่น้ำเจ้าพระยาไม่พิสุทธิ์เหมือนเมื่อร้อยเมื่อพันปี ปลาเทพาเลยพากันเด๊ดห่า เหลือแต่ชื่อ Chao Phraya Giant Catfish ให้เรียกขาน กับความเป็นปลาเทพแห่งเจ้าพระยาในอดีต

อย่างไรก็ดี ด้วยเทคโนโลยีผสมเทียมเช่นกัน ปลาเทพาจึงยังไม่สูญพันธุ์ง่ายๆ แถมมันยังย่ำซ้ำรอยปลาบึก กลายมาเป็น “เกมฟิช” ตามบ่อตกปลาเช่นกัน

น่าประหลาดใจไม่น้อย Giant Catfish 2 สายพันธุ์นี้ กลับมีวิถีการหากินที่แตกต่างกันแบบสุดขั้ว ปลาบึกนั้นเป็นปลากินพืช กินตะไคร่ แต่ปลาเทพากลับเป็นปลาล่าเหยื่อและกินเนื้อเป็นหลัก แม้แต่ซากสัตว์ ตำราบอกว่าในปากมันมีแผงฟัน ไม่ใช่ปากนิ่มๆ อย่างปากปลาบึกหรือปลาสวาย นักเลงเบ็ดที่เจาะจงล่าเอาตัวปลาเทพาจึงมักใช้เหยื่อปลาเป็นๆ เป็นเหยื่อล่อปลาเทพา

สำหรับผมเองสารภาพว่าไม่เคยตกปลาเทพาตามบ่อได้ ด้วยเหตุผลสำคัญ คือ ไม่เคยคิดจะตกมันเลยนะเซ่ 555

แต่ก็ได้อยู่ในเหตุการณ์ตอนปลาเทพาติดเบ็ดมาแล้ว คนที่เย่อปลาเทพตัวนี้ขึ้นมา เป็นเซียนเบ็ดรุ่นน้อง เหยื่อที่ใช้นั้นเป็นขอบขนมปังที่ใช้ตกปลาบึก พูดง่ายๆ ตกปลาบึก แต่ดันฟลุกได้ปลาเทพาแทน ทันทีที่ปลาดิ้นขึ้นสู่ผิวน้ำ แล้วผมเห็นกระโดงยาวเฟื้อย ก็แหกปากร้องเอะอะออกมาทันที

สิ่งที่ส่งให้ปลาเทพาเป็นปลามาดเท่ โดนใจแม้พวกเลี้ยงปลาตู้ ก็คือกระโดงและครีบหางยาวๆ ตั้งเด่ราวกับปลาฉลาม บวกกับอุปนิสัยเป็นปลาล่าเหยื่อ และชอบว่ายน้ำเป็นระยะทางไกล พฤติกรรมหลายอย่างของปลาเทพา ชวนให้นึกถึงฉลามแห่งน้ำจืด...ผู้เปราะบางต่อสิ่งแปลกปลอม อนาคตดูจะมืดมนพอๆ กันกับฉลามหลายๆ สายพันธุ์ในน้ำเค็ม