ค่างลึกลับ VS ค่างแสนสวย

โดย ปริญญา ผดุงถิ่น 

หนึ่งในไฮไลต์ที่ผมจะไม่ยอมพลาด ตอนไปถ่ายรูปส่งท้ายให้กับสวนสัตว์เขาดิน ต้องขอดูหน้าตัวจริงเสียงจริง ของค่างพันธุ์ที่ลึกลับที่สุดตัวหนึ่งของโลก

ค่าง 2 ตัวในกรงนั่น พอเห็นหน้าก็บอกได้เลย หน้าตามันแปลกไปไม่เหมือนค่างอื่นๆ ชื่อที่ทางเขาดินเรียกขานคือ ค่างหงอกตะนาวศรี ส่วนชื่ออื่นๆ ก็เช่น ค่างตะนาวศรี ค่างแว่นตะนาวศรี ค่างแว่นเมืองกาญจน์ ก็ว่ากันไป ภาษาอังกฤษเรียกว่า Tenasserim Lutung; Barbe’s Langur

เรื่องพิสดารเกี่ยวกับค่างชนิดนี้ มันมีตัวเป็นๆ ให้ดูในเขาดินถึง 2 ตัว (ตัวเมียทั้งคู่) ดูเผินๆ มันก็น่าจะเป็นค่างสัญชาติไทย

แต่อย่างเป็นทางการ ค่างหงอกตะนาวศรีไม่ได้อยู่ในบัญชีรายชื่อของ “ค่างไทย” แต่อย่างใด เคยมี 4 ชนิด คือ ค่างแว่นถิ่นเหนือ ค่างแว่นถิ่นใต้ ค่างหงอก ค่างดำ แล้วบวกเพิ่มอีก 1 ชนิด ค่างต้นขานวล จากป่าใต้สุด เป็น 5 ชนิด ก็หยุดอยู่แค่นี้

(ถ้าถามตาบุญคำ แห่งเขาอึมครึม ใน “เพชรพระอุมา” แกคงยืนยันว่ามี “ผีโป่งค่าง” อีกชนิดที่ตกสำรวจ)

เขาดินเองก็ไม่รู้ความเป็นมาแน่ชัดของค่างหงอกตะนาวศรีทั้งสอง สืบสาวประวัติได้แค่ว่า มีชาวบ้านบริจาคให้นานแล้ว (อาจเป็นค่างของไทย หรือจากฝั่งพม่า ก็เป็นไปได้ทั้งนั้น)

ที่รู้ชัดๆ ก็คือ “ป้า” (ไม่มีการตั้งชื่อเป็นทางการ) ทั้งสอง ต่างเป็นค่างที่ค่อนข้างดุ

คุณประพันธ์ เอี่ยมวิริยะกุล แห่งเพจ “พันศาสตร์พันภาษา” เป็นคนไทยที่ตื่นตัวและสนใจในค่างลึกลับตัวนี้ พยายามรวบรวมข้อมูลจากแหล่งต่างๆ มาเรียบเรียงไว้

ก่อนนี้เคยแนะนำให้ผมทำความรู้จักกับค่างตัวนี้ไว้ (และคาดว่าคงแจ้งถึงช่างภาพสัตว์ป่าอีกเป็นโขยง) โดยบอกว่า อยากให้ผมค้นหาและถ่ายรูปมัน เพื่อให้เป็นหลักฐานที่แน่ชัดถึงการมีอยู่ของค่างหงอกตะนาวศรีเสียที

คุณประพันธ์ยังชี้เป้า เจาะจงพิกัดที่คาดว่ามีโอกาสพบได้ ก็คือ อุทยานแห่งชาติไทรโยค จ.กาญจนบุรี (ที่เกิดเหตุล่าหมีขอนั่นแล)

ผมลองอ่านข้อมูลของฝรั่งที่เคยสำรวจพวกมัน ก็ระบุถึงรายงานเก่าๆ เป็นป่าเมืองกาญจน์ และห้วยขาแข้ง แต่พวกมันก็มีในป่าฝั่งพม่าด้วย โดยมีถิ่นกระจายพันธุ์ที่เล็กกว่าค่างชนิดอื่นมาก และจำนวนประชากรก็น้อยมากจนแทบไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน ไม่สามารถเจาะจงสถานภาพในโลกได้

คือผมเองดูข้อมูลทั้งหมดนี้แล้ว ก็ได้ข้อสรุปกับตัวว่า ค่างหงอกตะนาวศรีมีตัวตนจริง โชว์ตัวให้เห็นเจ๋งๆ อยู่ในกรงที่เขาดินแต่ค่างที่อาศัยในธรรมชาติของไทย ถือเป็นสัตว์รอการสำรวจให้มีหลักฐานยืนยันอย่างเป็นทางการ

ดูแล้ว อย่างน้อยก็ต้องใช้ภาพถ่ายตัดสิน ลำพังคำบอกเล่าปากเปล่าสำหรับสัตว์ชนิดนี้คงไม่พอ

แถมท้าย ด้วยค่างแสนสวยที่ใกล้สูญพันธุ์จากโลก อย่างค่างห้าสี (Red-shanked Douc Langur) ซึ่งเป็นค่างในแถบเวียดนามและลาว เห็นตัวจริงก็ยอมรับเลย มีห้าสีจริงๆ เอ๊ย สมราคา “ค่างสวยที่สุดในโลก” อย่างที่เขายกย่องกัน

เขาดินสามารถเพาะพันธุ์ค่างห้าสีเป็นที่แรกของโลก จนบัดนี้ก็เพาะจนมีค่างห้าสีในกรงมากมาย โดยมีการควบคุมสายพันธุ์อย่างใกล้ชิด ไม่ให้เกิด “เลือดชิด” จากการสืบพันธุ์กันในหมู่เครือญาติ

ยังไงดีละ ก็ต้องปรบมือให้กับความเก่งของ “เขาดิน” สิครับ!