ภาวะผู้นำ แบบแม่หญิงการะเกด

โดย...ดิลก ถือกล้า

นาทีนี้คงไม่มีใครไม่รู้จักแม่การะเกดแห่งละครดัง “บุพเพสันนิวาส” ออเจ้าผู้หลุดไปอยู่ในยุคสมเด็จพระนารายณ์ ที่ความละเอียด ละเมียดละไม ทั้งบทและโปรดักชั่นทำให้ละครเรื่องนี้กลายเป็นทอล์กออฟเดอะทาวน์ที่มีอิทธิพลอย่างมากในเวลานี้ สิ่งที่ผมได้เห็นเรื่องหนึ่งและอดไม่ได้ที่จะเขียนถึงคือ ผมมองเห็นภาวะผู้นำในบทบาทของแม่การะเกด ผมหมายถึงแม่การะเกดในช่วงที่ได้กายละเอียดของเกศสุรางค์เข้าไปอยู่ในร่างแล้ว ภาวะผู้นำที่น่าสนใจของแม่หญิงการะเกด อย่างน้อยในคุณสมบัติเหล่านี้

กล้าคิดกล้าทำสิ่งใหม่ - การที่แม่การะเกดไปจากยุคปัจจุบันที่มีมุมมองล้ำกว่าในอดีต แม่การะเกดเลือกที่จะทำตามสังคมสมัยนั้นอย่างจำยอมก็ได้ แต่แม่การะเกดเลือกที่จะใช้การกล้าคิด กล้าทำ กล้านำเสนอเรื่องใหม่ๆ จนกลายเป็นที่เลื่องลือ ทั้งมะม่วงน้ำปลาหวาน หมูกระทะ การเข้าไปช่วยป้องกันการเกิดไข้เลือดออกที่สาเหตุมาจากยุงลาย ด้วยการให้บ่าวไพร่เทน้ำขังทิ้งให้หมด สั่งให้ทำที่ปิดฝาโอ่งและซื้อมุ้งแจก และอื่นๆ อีกมาก ล้วนเป็นคุณสมบัติที่สะท้อนภาวะผู้นำแบบถึงลูกถึงคน กล้าคิดกล้าทำ ซึ่งได้ใจบ่าวไพร่อย่างมาก

มีความกล้าหาญทางจริยธรรม - มีหลายเหตุการณ์ที่แม่การะเกดออกรับแทนลูกน้อง กล้าออกรับผิดในสิ่งที่ตนสั่งการให้พี่ผินพี่แย้มไปทำ แล้วเกิดความผิดพลาด หรือสร้างความขุ่นเคืองให้กับผู้ใหญ่อาจจะด้วยขัดต่อธรรมเนียมในยุคสมัยนั้น แต่แม่การะเกดก็ไม่โยนความผิดให้ลูกน้อง แต่กล้ายอมรับว่าตนเองสั่งการและยอมรับโทษการถูกโบยอย่างเข้มแข็ง ทำให้ได้ใจลูกน้องทั้งของตนเองและของแม่จำปาไม่น้อย ยังรวมถึงการกล้าท้าทายกับกลุ่มของฟอลคอนที่รังแกคนในตลาดอย่างไม่เกรงกลัวด้วย

การให้อภัย ไม่ถือพยาบาท - ความยากที่สุดข้อหนึ่งในคุณสมบัติของผู้นำ คือ การให้อภัย การตั้งจิตให้เป็นกลาง แต่แม่การะเกดแม้จะถูกแม่ปริกบ่าวคู่ใจของแม่จำปา ที่ผูกใจเจ็บตั้งแต่ครั้งแม่การะเกดยังเป็นแม่การะเกดคนเดิม คอยจ้องจับผิด พูดจากระทบกระเทียบ และกลั่นแกล้งแม่การะเกดอยู่เสมอ แต่แม่การะเกดก็ใช้ความวางเฉยมีการให้อภัยแก่แม่ปริกมาโดยตลอด จนท้ายที่สุดเป็นคนที่ปกป้องแม่ปริกในวันที่แม่ปริกถูกแม่จำปานายของตนเข้าใจผิดว่าขโมยเครื่องทอง และผลก็ปรากฏว่าแม่ปริกบริสุทธิ์จริง

ความมีอารมณ์ขัน - อารมณ์ขันเป็นคุณลักษณะสำคัญของผู้นำ ที่ช่วยสร้างบรรยากาศในการอยู่ร่วมกัน สร้างความเป็นกันเอง ว่ากันว่าการสร้างอารมณ์ขันที่ดีที่สุดและไม่ทำให้ใครเสียหน้าก็คือ การล้อเลียนตัวเองหรือที่เรียกว่า “เผาตัวเอง” แม่การะเกดมีเรื่องเผาตัวเองให้คนรอบข้างทั้งขุนนาง ทั้งบ่าวไพร่ได้อมยิ้มกันถ้วนหน้าอยู่บ่อยครั้ง 

นี่คงเป็นเพียงบางส่วนหรอกหนาออเจ้า ที่ข้าได้มองเห็นสิ่งดีๆ ในตัวแม่การะเกด