ทำไมกู้ไม่ได้...(1)

พบปะเจอหน้าผู้ประกอบการเอสเอ็มอีหลายคนบ่นเสียงขรมว่าค้าขายไม่ค่อยดี ยอดขายตกลงแทบทุกที่ไม่เว้นแม้แต่ตลาดสดหรือตลาดเร่ หลายคนอยากหันไปพึ่งเงินกู้สักก้อนมาช่วยต่อลมหายใจ โดยเฉพาะสินเชื่อจากรัฐ แต่ที่สุดก็ต้องผิดหวังด้วยเหตุผลนานาประการที่หลายคนยังคลางแคลงใจไม่เคลียร์คัตว่ามันติดขัดเรื่องอะไรถึงกู้ไม่ได้เหมือนคนอื่นเขา

เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่เข้าใจว่าผู้หลักผู้ใหญ่คงไม่ได้รับข้อมูลครบด้านเพราะคนที่กู้เงินได้ก็จะเงียบไม่พูดให้ใครรู้ แต่คนกู้ไม่ได้ย่อมเดือดร้อนเสียหายจึงส่งเสียงบ่นให้ได้ยิน ผมเข้าใจดีในความรู้สึกและในฐานะเคยอยู่แบงก์รัฐยาวนานกว่า 15 ปี อยากขอทำหน้าที่เป็นสื่อกลางนำประสบการณ์มาเขียนเป็นวิทยาทาน เรื่องนี้มีรายละเอียด มากพอสมควรอาจต้องเขียนหลายตอน ผมจะพยายามกระชับเนื้อหาให้เข้าใจง่ายๆ และขอย้ำว่าเรื่องนี้ไม่คิดจะโจมตีใคร ไม่คิดจะต่อว่าหน่วยงานใดทั้งสิ้น

ทำไมกู้ไม่ได้...เรื่องกู้เงินมันมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องมาก ย่อๆ ก็คือเรื่องเกี่ยวกับคน ข้อมูล เอกสาร การกำกับตรวจสอบ กฎระเบียบ และดุลพินิจ ส่วนกระบวนการกว่าจะจบสักเรื่องก็ใช้เวลาไม่น้อยตั้งแต่ยื่นเรื่อง รวบรวมข้อมูลเอกสาร วิเคราะห์ อนุมัติ จัดทำสัญญา และเบิกจ่ายเงินกู้ เร็วช้ากู้ได้หรือไม่ได้ขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงและความร่วมมือทั้งสองฝ่าย ผมจะเขียนรวบเฉพาะประเด็นสำคัญที่ทำให้กู้ไม่ได้ ซึ่งประกอบด้วยประเด็นฝั่งผู้กู้ 3 เรื่อง คือ ตัวผู้กู้ ความสามารถชำระหนี้ และหลักประกัน และประเด็นฝั่งผู้ให้กู้อีก 3 เรื่อง คือ กฎเกณฑ์กติกา การวิเคราะห์สินเชื่อ ขั้นตอนการบริการ ส่วนประเด็นอื่นๆ จะหาโอกาสเติมเต็มต่อไป

เรื่องแรก...ตัวผู้กู้ ใครๆ ก็อยากปล่อยกู้ให้กับ...คนดีธุรกิจดีมีความรับผิดชอบดี แบบไหนล่ะที่เข้าสเปกของแบงก์ อันนี้จึงต้องมีการเช็กข้อมูลเช็กประวัติเช็กผลงานในอดีต ถ้าเป็นรายที่ทำธุรกิจอยู่แล้วไม่ว่าจะเป็นนิติบุคคล หรือบุคคลธรรมดา ดูไม่ยาก จากผลงานผลประกอบการย้อนหลัง ดีไม่ดีน่าเชื่อถือแค่ไหน ตัวเจ้าของกิจการมีฝีมือมีความเชี่ยวชาญในธุรกิจที่ทำหรือไม่ กิจการเล็กหัวใจหลักคือตัวเจ้าของ ธุรกิจอยู่หรือไปจะจ่ายหนี้หรือไม่ก็ขึ้นกับตัวเจ้าของ ส่วนประวัติการเงินดูได้จากเครดิต บูโรไม่ว่าตัวนิติบุคคลและกรรมการ รายการที่บันทึกไว้ในประวัติจะบอกได้ทันทีว่ารายนี้มีความรับผิดชอบหนี้ดีมั้ย ความสามารถในการก่อหนี้มากน้อยเกินตัวหรือไม่ ธุรกิจโตมาด้วยหนี้หรือด้วยทุน ผลงานและประวัติการเงินจะเป็นข้อบ่งชี้สำคัญถึงความน่าเชื่อถือและความวางใจที่จะทำเรื่องต่อ ถ้าข้อมูลไม่ชัดหรือติดประวัติบางอย่างมันจะไปต่อยาก บางแห่งก็ปฏิเสธเรื่องจบๆ เลย

บางแห่งไม่ฟันธงก็จะขอข้อมูลเอกสารซ้ำแล้วซ้ำอีกยืดเยื้อเป็นเดือนๆ จนหมดแรง เรื่องนี้ก็เข้าใจได้ว่าฝ่ายปล่อยกู้ก็อยากได้คนประวัติดีเด่นดัง แต่เอสเอ็มอีคนตัวเล็กจะมีกี่คนที่ทำธุรกิจราบรื่นทั้งชีวิต จะมีกี่คนที่ผลงานเติบโตทะลุฟ้าทุกปี จะมีกี่คนที่ประวัติการเงินสวยหรูไม่เคยสะดุด จุดนี้ต้องถอยคนละก้าว ซึ่งมีแนวทางที่จะ ทำให้เจอกันได้หากรัฐบาลจะช่วยผ่อนปรน

คงต้องเขียนต่อวันจันทร์หน้า หัวข้อเรื่อง...ตัวผู้กู้ ยังต้องพูดถึงคนที่ยังไม่เคย ทำธุรกิจแล้วอยากกู้ คนรุ่นใหม่กลุ่มสตาร์ทอัพ หรือกลุ่มที่แปลงร่างจากธุรกิจประเภท บุคคลธรรมดาเปลี่ยนเป็นนิติบุคคลตามที่รัฐเชิญชวน อะไรคือปัญหาที่ทำให้บรรดามือใหม่ ป้ายแดง...กู้ไม่ได้?