Stop Being A Greenhorn

โดย ถาวร หลีกภัย

การลาออกจากราชการของผมเป็นการลาออกอย่างกะทันหัน ก็เพราะผมอยากให้งานใหม่ของผมคือ งานสำรวจวัตถุดิบซีเมนต์เดินหน้าไปได้เลย อีกทั้งฝรั่งที่ผมจะต้องร่วมทำงานด้วยก็มานั่งคอยนอนคอยพร้อมอยู่แล้ว เรื่องงานคือเป้าหมายหลักสำหรับผม จึงกระโจนใส่งานใหม่ออกภาคสนามเลย ทั้งที่เรื่องเงินเดือนยังไม่ได้ตกลงกัน

อาจารย์วิชา เศรษฐบุตร อธิบดีกรมทรัพยากรธรณีในเวลานั้น คงเป็นห่วงผมมาก ถึงกับให้เจ้าหน้าที่วิทยุสื่อสารส่งข้อความถึงผม ขณะที่ผมกำลังปฏิบัติงานอยู่ในถิ่นทุรกันดาร ข้อความนั้นมีความว่า “ท่านอธิบดีไม่อนุมัติการลาออก ขอให้พบท่านก่อน”

ทำไมผมจึงถูกเลือกให้มาทำภารกิจนี้ สำหรับงานการสำรวจวัตถุดิบเพื่ออุตสาหกรรมปูนซีเมนต์นี้ก็พอจะตอบได้ว่า ในเวลานั้นนักธรณีวิทยาไทยมีน้อยมาก และมีเพียงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเท่านั้นที่มีภาควิชาธรณีวิทยาไม่เหมือนปัจจุบันนี้ที่มีนักธรณีวิทยามากขึ้น และมีเปิดสอนอยู่ในหลายมหาวิทยาลัย ทั้งคนไทยในขณะนั้นก็ยังไม่ทราบว่าอาชีพนี้ทำอะไรได้บ้าง     

นักธรณีรุ่น 5 รุ่นผมมี 10 คน ส่วนใหญ่เข้ารับราชการในกองธรณีวิทยา และมีผมคนเดียวที่เข้าทำงานในกองเศรษฐธรณีวิทยา ที่ทำให้ผมมีประสบการณ์เรื่องแร่โดยตรง เคยสำรวจแร่ยิปซัมและแร่ดินขาวมาแล้ว และแร่พวกนี้ก็เกี่ยวข้องกับวัตถุดิบปูนซีเมนต์ นอกจากนี้แล้วผมยังได้เขียนงาน เรื่องดินขาว และยิปซัมลงในเอกสารสำหรับการประชุมเหมืองแร่ครั้งที่ 6 ที่ได้จัดขึ้นที่ จ.เชียงใหม่ ระหว่างวันที่ 22-27 ก.พ. 2509 ไว้ด้วย และในปี 2509 ผมได้เป็นตัวแทนของรัฐบาลไทยในการไปสำรวจแร่ในโครงการลุ่มแม่น้ำโขงขององค์การสหประชาชาติ โดยทำงานร่วมกับ Dr.Workman ที่ จ.เลย เป็นเวลา 3 เดือน

อย่างไรก็ตาม เมื่อผมได้รับปากไว้กับอาจารย์ที่ผมเคารพแล้วว่า จะช่วยทำให้ภารกิจนี้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ผมจึงมุ่งมั่นทำหน้าที่ช่วยฝรั่งนักธรณีวิทยาชาวเยอรมัน 2 คน อย่างเต็มความสามารถที่ภาคอีสาน โดยผมต้องลงไปกินนอนอยู่ในถิ่นทุรกันดารนานหลายเดือน ต้องใช้น้ำในสระที่คนกับควายใช้ร่วมกัน ทั้งยังได้เคยเห็นควายถ่ายอุจจาระลงสระน้ำต่อหน้าต่อตา

ผมเคยถูกแมงป่องภูเขาต่อยจนหน้ามืด มิสเตอร์ Balzer ต้องคอยช่วยพยุงผมลงจากเขามา นอนจับไข้ได้ป่วยอยู่ข้ามวันข้ามคืน ระหว่างกินนอนจับไข้ที่แคมป์ได้ยินเสียงแว่วของฝรั่งที่ปลอบใจแบบตลกร้ายว่า ถ้าผมตายไปจะจัดการงานศพให้เรียบร้อยไม่ต้องกังวล

การได้ทำงานกับฝรั่งเป็นแรมปี คลุกคลีกินนอนในถิ่นทุรกันดารอยู่ด้วยกันหลายเดือน จึงทำให้เราสนิทสนมกันมากและคุยกันได้ทุกเรื่อง จนแม้แต่เรื่องส่วนตัวของกันและกัน และเมื่อฝรั่งได้รู้ว่าผมได้ลาออกจากราชการมาเพื่องานนี้โดยเฉพาะ และโดยไม่ตกลงเรื่องเงินค่าจ้างกันมาก่อนด้วย ผมจึงได้เงินเดือนในเวลานั้นค่อนข้างน้อย

นับตั้งแต่นั้นมา ฝรั่งก็จะพูดจาเรื่องประสบการณ์ชีวิตให้ผมฟังเสมอ จนเป็นส่วนหนึ่งในหัวข้อ ของการสนทนาประจำวันของเรา

ฝรั่งได้สอนคำศัพท์ใหม่ให้ผม แต่คราวนี้มาแปลกสอนแบบบัวไม่ให้ช้ำน้ำไม่ให้ขุ่น คือคำว่า Greenhorn ซึ่งกว่าผมจะเข้าใจในความหมายชัดเจนดี ก็ต้องใช้เวลาอยู่หลายวันทีเดียว

ต่อมาหลังจากที่งานสำรวจสิ้นสุดลงแล้วและฝรั่งได้เดินทางกลับประเทศของเขาไปแล้ว จดหมายเกือบทุกฉบับที่เขียนถึงผมจะต้องจบลงด้วยความว่า “Stop Being A Greenhorn” 

แปลเป็นไทยก็คงว่า “เลิกเป็นคนอ่อนหัด” หรือเลิกเป็นหมูน้อยเสียที ในทำนองนั้น 

ถึงแม้ว่าโครงการสร้างโรงงานปูนซีเมนต์ในภาคอีสานจะล้มเลิกไป แต่น้ำใจคนบ้านกระบือที่ต้อนรับแขกบ้านก็ยังคงในความทรงจำของผมตลอดมา