โฉมใหม่ ISO 9001/14000

เรื่องที่ภาคธุรกิจอุตสาหกรรมต้องให้ความสำคัญอีกเรื่องหนึ่งก็คือ มาตรฐานระหว่างประเทศ ทั้งมาตรฐานประเภทบังคับและมาตรฐานประเภทแนะนำ

มาตรฐาน ISO 9001 (การบริหารจัดการคุณภาพ) และ ISO 14000 (การบริหารจัดการสิ่งแวดล้อม) เป็นมาตรฐานประเภท “มาตรฐาน แนะนำ” ที่ทำให้องค์กรที่นำไปปรับใช้แล้ว ทำให้มีผลประกอบการดีขึ้น และมีภาพลักษณ์ดีขึ้นด้วย

ปัจจุบัน “องค์กรระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐาน” หรือ ISO (International Organization for Standardization) อยู่ระหว่างการแก้ไขปรับปรุงมาตรฐาน ISO 9001 และ ISO 14001 คาดว่าจะแล้วเสร็จและประกาศใช้ภายในปี ค.ศ. 2015 โดยปรับเปลี่ยนโครงสร้างและเพิ่มเติมข้อกำหนดใหม่ เพื่อยกระดับการบริหารจัดการองค์กรให้สามารถพัฒนาขีดความสามารถและรับมือกับการเปลี่ยนแปลงในอนาคต

มาตรฐานใหม่นี้จะปรับเปลี่ยนไปสู่การมุ่งเน้นในเรื่องของการบริหารเชิงกลยุทธ์ ซึ่งผู้บริหารจะต้องเข้ามามีส่วนในการบริหารจัดการอย่างเต็มที่ แทนการมอบหมายหน้าที่ให้กับผู้แทนฝ่ายบริหาร (Management Representative หรือ MR.) เพียงอย่างเดียว

ความพร้อมสำหรับการเปลี่ยนแปลงนี่จะช่วยส่งเสริมให้ผู้บริหารสามารถพัฒนาความรู้และทักษะในการบริหารจัดการในระดับที่สูงขึ้น โดยมั่นใจได้ว่าธุรกิจอุตสาหกรรมของเราจะสามารถฝ่าฟันอุปสรรคและคว้าโอกาสในสภาพแวดล้อมที่มีความผันผวนและมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนต่อไป

มาตรฐานฉบับที่แก้ไขปรับปรุงใหม่นี้มีความท้าทายเป็นอย่างมากสำหรับองค์กรที่จะนำไปใช้ เนื่องจากมีการปรับเปลี่ยนในมุมมองที่กว้างขึ้นและในระดับที่สูงขึ้น โดยครอบคลุมทั้งระดับปฏิบัติการ (Operational Level) และระดับกลยุทธ์ (Strategic Level)

แนวความคิดพื้นฐานที่เพิ่มขึ้นใหม่สำหรับระบบการบริหารจัดการจะมี 3 แนวความคิด ได้แก่

1) แนวความคิดเรื่อง “จุดประสงค์ขององค์กร” (Organization Purpose) ที่จำเป็นต้องศึกษาสภาพแวดล้อมจากภายนอกเพื่อนำมาใช้ในการปรับเปลี่ยนภายในองค์กร (OutsideIn) โดยต้องพิจารณาการเติบโตขององค์กรให้อยู่ได้อย่างยั่งยืนในระยะยาว (Long Term) ครอบคลุมด้านผลประกอบการ สิ่งแวดล้อม และสังคม รวมทั้งการบริหารความเสี่ยง

2) แนวความคิดเรื่อง “สภาพแวดล้อมภายนอก” (External Environment) ซึ่งองค์กรที่จะอยู่รอดและสามารถดำเนินการให้บรรลุจุดมุ่งหมาย (Aims) ขององค์กร ในสภาพแวดล้อมจากภายนอกที่เปลี่ยนแปลงในมิติต่างๆ เพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วได้นั้น จำเป็นต้องมีทั้งการรับมือหรือปรับตัว (Adapt) ให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงดังกล่าว หรือการปั้นแต่ง (Shape) สภาพแวดล้อม โดยต้องเข้าใจในอิทธิพลหรือผลที่จะเกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมจากภายนอกที่ไม่สามารถควบคุมได้

3) แนวความคิดเรื่อง “ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย” (Interested Parties) โดยมีปัจจัยแห่งความสำเร็จเรื่องแรกคือ การบริหารจัดการผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Interested Party Management) ซึ่งองค์กรจำเป็นต้องมีการชี้บ่งผู้มีส่วนได้ส่วนเสียขององค์กร และเรื่องที่สอง คือการบริหารจัดการความคาดหวังและความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Managing the Needs & Expectations of Interested Parties) ซึ่งองค์กรจำเป็นต้องทราบความคาดหวังและความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกลุ่มต่างๆ

จากแนวความคิดพื้นฐานใหม่ทั้ง 3 เรื่องดังกล่าว องค์กรที่ได้รับการรับรองตามมาตรฐาน ISO 9001 และ ISO 14001 ในปัจจุบันจึงจำเป็นจะต้องมีการเรียนรู้ต้องใช้เวลามากในการปรับเปลี่ยน รวมทั้งผู้บริหารระดับสูงจำเป็นจะต้องเข้ามามีบทบาทเพิ่มมากขึ้นอย่างจริงจังในการดำเนินการด้วย

แนวความคิดและวิธีการบริหารจัดการสมัยใหม่ที่เป็นประโยชน์ต่อการปรับเปลี่ยนองค์กรให้สอดคล้องกับ ISO 9001 และ ISO 14000 ฉบับใหม่ก็คือ (1) การบริหารอนาคต (Future Management) (2) การมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholder Engagement) (3) การบริหารงานแบบองค์รวม (Holistic Management) (4) การบริหารความเสี่ยง (Risk Management)

ดังนั้น การเตรียมการรับมือตั้งแต่เนิ่นๆ จะเป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้และพัฒนามากกว่าการเร่งรีบทำเมื่อใกล้เวลาครับผม !