ไม่เหมือนที่คุยกันไว้ Apple เผยโมเดลคิดเชิงลึกไม่ได้คิดจริง

ทีมวิจัยของ Apple เปิดรายงานวิจัยฉบับล่าสุด กับการทดสอบวิธีการคิดของโมเดล AI คิดเชิงลึก รูปแบบยอดนิยมของโมเดล AI ของหลายบริษัท โดยทดสอบวิธีการคิดและถูกต้องแม่นยำของข้อมูล ก่อนพบว่าโมเดลคิดเชิงลึกที่ใช้งาน ไม่สามารถ “คิด” ได้จริงตามที่ถูกกล่าวอ้าง

 

การทดสอบของพวกเขาจะนำโจทย์ฝึกการเขียนโปรแกรมอย่าง Tower of Hanoi ที่สามารถปรับความยากได้อิสระ โดยทดสอบร่วมกับโมเดลที่เปิดให้ใช้งานตามท้องตลอด ตั้งแต่ OpenAI o3, DeepSeek-R1, Claude 3.7 Thinking, และ Gemini Thinking เพื่อสำรวจขีดความสามารถการคิดของโมเดลผ่านการตรวจสอบแนวทางการคิด

 

จากการทดสอบพบว่าโมเดลไม่ได้คิดได้จริงๆ AI ไม่ได้คิดแบบมีตรรกะเป็นขั้นตอน แต่อาศัยการคาดเดาคำตอบและรูปแบบที่น่าจะถูกในฐานข้อมูลไปเรื่อยๆ ยืนยันได้จากการใช้โจทย์เดิมแต่เปลี่ยนเงื่อนไขเล็กน้อย แต่โมเดลไม่สามารถหาคำตอบได้เหมือนเดิม

 

อันดับถัดมาคือ หลายครั้งเมื่อเจอโจทย์หลอกล่อหรือมีความซับซ้อนมาก โมเดลจะหยุดกระบวนการคิดหาคำตอบแม้จะยังมีโควตาโทเคนเหลืออยู่ และพยายามหาทางบิดข้อมูลที่มีเพื่อนำไปสู่ข้อสรุปให้ได้ แตกต่างจากการคิดจริงที่เมื่อไม่ได้คำตอบก็จะลองคิดต่อหรือย้อนกลับไปเริ่มต้นคิดใหม่

 

การคิดของโมเดลก็เป็นแบบไม่ต่อเนื่อง ไม่ได้คิดเป็นขั้นเป็นตอนตามรูปแบบที่ถูกต้อง บางครั้งคิดกระโดดข้ามไปมาจนผิดซ้ำซากนำไปสู่การมั่วข้อมูล และแม้จะลองป้อนคำตอบที่ถูกต้องไปอีกครั้งเพื่อให้มันลองแก้ไขวิธีการคิดก็ยังไม่สามารถไปถึงคำตอบเพราะไม่นำไปใช้งาน เหมือนโมเดลดเริ่มขี้เกียจคิดจนสร้างคำตอบขึ้นมาเอง

 

นี่จึงเป็นอีกตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่า การคิดที่เราเห็นจากโมเดล เป็นเพียง illusion of thinking เท่านั้น